استاندار گیلان در سال دوم مدیریت خود، تغییر رویه میدهد؟
اصلاح رویه گذشته در سایهی بیاعتمادیِ خودیها
یکسال پس از روی کارآمدن هادی حقشناس، بهعنوان استاندار گیلان و خیز بلندی که او برای توسعه و آبادانی استان برداشته بود، اینروزها در اولین سالگرد دوره استانداری او، نشانههایی از تغییر یا اصلاح رویه استاندار در مدیریت پروژهها دیده میشود.
عالیترین مقام قوه مجریه استان پس از چینش مدیران خودی و قابل اعتماد خویش، حالا گویا به این باور نزدیک شده است که برای حفظ حیثیت اجتماعی و آینده سیاسی خود برخی از پروژههای قابل حصول استان را خود بهتنهایی سکانداری کند تا از زیر ضرب حملات رسانهها و افکار عمومی استان در امان بماند.
* * *
در غیاب سفر رئیسجمهور به استان گیلان و حضور معاون رئیسجمهور، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست کشور و معاون امور زنان ریاستجمهوری، نکاتی قابلتأمل به چشم میخورد.
هدف سفر خانم انصاری، بررسی مسائل محیطزیستی استان گیلان، شرکت در جلسات راهبردی، دیدار با سازمانهای مردمنهاد محیطزیستی و مدیران ادارات حفاظت محیطزیست عنوان شده بود. بااینحال، رفتار استاندار گیلان در آستانه این سفر و در جریان آن، قابلتوجه بود.
کارگروه مدیریت پسماند و کارگروه تالاب انزلی بدون حضور سازمانهای مردمنهاد، اصحاب رسانه و حتی تعدادی از مدیران مرتبط واقعی برگزار شد. شنیدهها حاکی از آن است که در کارگروه پسماند، نه سرپرست تازه منصوبشده سازمان مدیریت پسماند شهرداریهای تابعه استانداری (بهجز رشت) حضور داشت و نه شهردار رشت. جالبتر آنکه استاندار شخصا در حضور رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، با ارائه پاورپوینتی به تشریح مسائل پسماند استان، نیازهای مالی و موضوعات مربوط به تالاب انزلی پرداخت و خود در میانه میدان وارد عمل شد؛ گویی در غیاب عملکرد مؤثر مدیران، ترجیح داده است شخصا مسؤولیت هدایت مباحث را بر عهده گیرد.
استاندار، در کارگروه پسماند شخصا در حضور رئیس سازمان حفاظت محیطزیست، با ارائه پاورپوینتی به تشریح مسائل پسماند استان، نیازهای مالی و موضوعات مربوط به تالاب انزلی پرداخت و خود در میانه میدان وارد عمل شد؛ گویی در غیاب عملکرد مؤثر مدیران، ترجیح داده است شخصا مسئولیت هدایت مباحث را بر عهده گیرد
اما پرسش اصلی اینجاست: چرا کار به اینجا رسیده است؟
شاید نخستین پاسخ این باشد که «خود کرده را تدبیر نیست»؛ زیرا چینش مدیران استانی، حاصل اراده و انتخاب شخص استاندار و البته ملاحظات سیاسی بوده است.
بر اساس بررسی اخبار رسمی و گزارشهای محلی، بسیاری از وعدههای اعلامشده توسط استاندار بهطور هدفمند پیگیری و بخشی از آنها نیز افتتاح یا وارد فاز اجرایی شدهاند. از جمله افتتاح انبوه پروژههای عمرانی و اقتصادی در هفته دولت، راهاندازی پرواز بینالمللی از فرودگاه رشت و افتتاح چند واحد صنعتی. بااینحال، وعدههای بزرگتر نظیر ساخت تصفیهخانههای جامع، تکمیل محورهای ریلی و جادهای و احیای کامل تالاب انزلی، عمدتا نیمهتمام ماندهاند و حتی نشانهای از تکمیل قریبالوقوع آنها دیده نمیشود.
جمعبندی وعدهها و وضعیت اجرا:
۱-پروژههای عمرانی و اقتصادی:
-وعده: رونق سرمایهگذاری و افتتاح پروژهها.
-شواهد: افتتاح حدود ۷۵۰ پروژه به ارزش ۲۰ هزار میلیارد تومان در هفته دولت.
-وضعیت: انجامشده، هرچند نیاز به بررسی کیفیت و تأثیر واقعی پروژهها وجود دارد.
2-پروازهای بینالمللی از فرودگاه رشت (مثلا رشت–آستراخان):
-وعده: گسترش ارتباطات هوایی برای توسعه گردشگری و صادرات.
-شواهد: راهاندازی پرواز مستقیم و اعلام اثرگذاری اقتصادی آن.
-وضعیت: انجامشده، اما نیازمند ارزیابیاثرات بلندمدت است.
3-تصفیهخانهها و فاضلاب شهری (رشت و انزلی):
-وعده: حل بحران فاضلاب رشت، بندرانزلی، صومعهسرا و شهرک صنعتی و احیای تالاب انزلی.
-شواهد: پروژهها آغاز شدهاند ولی هنوز به بهرهبرداری کامل نرسیدهاند.
-وضعیت: در حال اجرا / نیمهتمام.
4-رونق صنعتی و اشتغالزایی:
وعده: جذب سرمایهگذاری و ایجاد شغل.
-شواهد: افتتاح چند واحد صنعتی و اعلام ایجاد صدها فرصت شغلی.
-وضعیت: بخشی اجرا شده، اما آمار دقیق اشتغال در دست نیست.
5-تقویت زیرساختهای امدادی و هلالاحمر:
-وعده: افزایش توان امدادی و تجهیز ناوگان.
-شواهد: بهرهبرداری از طرحهای جدید و تحویل ۱۹۲ دستگاه امدادی.
-وضعیت: انجامشده.
6-مدیریت ترافیک و گلوگاههای جادهای:
-وعده: کاهش ترافیک و بهبود زیرساختهای ترددی.
-شواهد: گزارشهایی از پیگیری و برنامهریزی وجود دارد، اما اجرایی هنوز محقق نشده است.
-وضعیت: در حال پیگیری / نامشخص است.
از میان شش وعده کلیدی استاندار، دو وعده بهطور کامل انجامشده، سه وعده در حال اجرا یا نیمهتمام هستند و یک وعده نیازمند شواهد بیشتر است. بر این اساس، میزان تحقق محافظهکارانه وعدههای پرتکرار استاندار را میتوان حدود ۴۰درصد برآورد کرد
برآورد کلی تحقق وعدهها:
از میان شش وعده کلیدی، دو وعده بهطور کامل انجامشده، سه وعده در حال اجرا یا نیمهتمام هستند و یک وعده نیازمند شواهد بیشتر است. بر این اساس، میزان تحقق محافظهکارانه وعدههای پرتکرار استاندار را میتوان حدود ۴۰درصد برآورد کرد. بهطور کلی، بسیاری از وعدهها ماهیتی بلندمدت و چندساله دارند. همچنین باید توجه داشت که “افتتاح پروژه” لزوما به معنای دستیابی به نتایج پایدار نیست. برای ارزیابی دقیقتر، لازم است شاخصهای عملکرد فنی، آمار اشتغال واقعی و دادههای محیطزیستی بهصورت شفاف منتشر شوند.
در نهایت، بهنظر میرسد؛ ضعف عملکرد برخی مدیران، موانع ساختاری و فشار چالشهای انباشتهشده، استاندار را واداشته است تا شخصا در نقش کارشناس اقتصاد، محیطزیست، پسماند و تالاب وارد عمل شود و خود راهحلها را جستوجو کند. تلاشی که اگرچه نشان از جدیت دارد، اما ریشه در خلا کارآمدی مدیریتی و ساختارهای ناکارآمد دارد.
پرتکرارترین وعدههای استاندار
| شماره |
موضوع کلی |
متن وعده / مضمون مطرحشده | منبع / شاهد نقل قول |
| ۱ | پروژه عمرانی / سرعت اجرا | “تسریع در اجرای طرحهای عمرانی کلید رشد اقتصادی گیلان است” | مهر نیوز (Mehr News) |
| 2 | استفاده از ابزار مالی نوین / اوراق بانکی | “استفاده از ظرفیت اوراق مرابحه برای پروژهها، استان گیلان ظرفیت بیشتر از یک همت دارد” | مهر نیوز (Mehr News) |
| 3 | پروژه جادهای محور — رشت ↔ آستارا | “پروژه ۱۶۰ کیلومتری رشت-آستارا … در مسیر تحقق کامل است” | مهر نیوز (Mehr News) |
| 4 | افتتاح پروژههای عمرانی متمرکز | “۲۰ همت پروژه در هفته دولت افتتاح شد” | ایرنا (ایرنا) |
| ۵ | فعالسازی بندر آستارا / مرز آستارا | “بندر آستارا پس از ۱۸ ماه فعال شد و مرز خاکی آستاراچای آسفالت شده و تردد در آن برقرار است” | ایرنا (ایرنا) |
| ۶ | ارتقاء جایگاه فرودگاه رشت / پروازهای خارجی | “رتبه فرودگاه رشت از ۱۷ به ۸ رسید… برنامه پروازهای خارجی به باکو، مسکو، عمان، دبی، استانبول” | ایرنا (ایرنا) |
| ۷ | تکمیل پروژههای نیمهتمام / اولویت دادن به آنها | “رویکرد اصلی مدیریت استان، تسریع در اتمام طرحهای نیمهتمام” | اخبار هفته دولت / سخنرانی پیش از نماز جمعه (Khabar Farsi) |
| 8 | ایجاد تصفیهخانهها / واحدهای تصفیه فاضلاب | «ایجاد تصفیهخانه بسیار مهم است … واحدهای بازیافت و تصفیه خانههای شهرکهای صنعتی فعال شدند» | اخبار هفته دولت / گزارش ایرنا (Khabar Farsi) |
| 9 | حفظ محیطزیست و چالشهای محیطزیستی | “اصلیترین مسئله استان گیلان محیطزیست است … باید راهکار اساسی اندیشیده شود” | گزارش مهر / اخبار محلی (Khabar Farsi) |
| 10 | توسعه کشاورزی + نقش فناوری و بهینهسازی منابع آب | “بخش کشاورزی باید جایگاه واقعی خود را در اقتصاد ملی پیدا کند … استفاده از منابع آب تصفیهشده در صنعت و کشاورزی” | ایرنا (ایرنا) |
| ۱۱ | بازنگری طرحهای هادی روستایی | “بازنگری و اصلاح طرحهای هادی در ۷۲۰ روستای استان گیلان آغاز شده است” | خبرآنلاین / خبار آنلاین (خبرآنلاین) |
| ۱۲ | رینگ شهری رشت / تکمیل حلقههای شهری | “برای تکمیل رینگ شهر رشت … بررسی مشاور لازم است” | گفتوگو در اخبار سیمای استان (آپارات – سرویس اشتراک وید) |
| ۱۳ | پروژههای امدادی / هلال احمر | “چند پروژه عمرانی و امدادی هلال احمر استان به صورت متمرکز افتتاح شد” | گزارش اخبار عمومی (Ghatreh) |
| 14 | همکاری با چین / پروژههای مشترک محیطزیستی | “استان آماده اجرای پروژههای مشترک در حوزه تصفیه خانه فاضلاب و مدیریت پسماند با شرکتهای چینی است” | اخبار عمومی (Ghatreh) |
| 15 | مقابله با معضل پسماند / افزایش بازیافت | “افزایش ۵۰ درصدی بازیافت زباله و تولید کمپوست … ساماندهی پسماند و پساب” | اخبار عمومی (Ghatreh) |
| 16 | انتصاب فرمانداران زن / تنوع مدیریتی | “در گزارشهای هفته دولت، به “انتصاب فرمانداران زن و اهل سنت در گیلان” اشاره شده است” | خبر هفته دولت (Khabar Farsi) |
| 17 | مدیریت منابع سرمایه / پسانداز بانکی استان | “گیلان رتبه سوم پسانداز بانکی کشور است … ظرفیت اوراق مالی در استان زیاد است” | مهر نیوز (Mehr News) |