«درست چندروز بعد از اینکه شما از وضعیت تردد مردم انزلی محله در محدوده کارگاه گزارش تهیه کردید، ما هم با تهیه عکس و فیلم نزد دادستانی شکایت کردیم. بعد از دو روز، دادستان شهردار لنگرود را خواست و اخطار داد که باید فکری به حال تردد مردم کنید و یک هفته بعد شهرداری سازه آهنی موقت بر روی نهر نوخاله ساخت.
حالا برای عبور اهالی پیاده پل داریم، ولی کارگاه اصلی خوابیده و تا پل بتنی ساخته نشود، تردد خودرو از محدوده انزلی محله به سمت بازار غیرممکن است. ماشین ها باید بروند چندتا محل پایین‌تر، از پل پاسگاه عبور کنند و به سمت محله راه پشته و سپس بازار بروند. می‌گویند شهرداری پول پیمانکار را نداده، پروژه فعلا تعطیل شده است.»
این را یکی از کسبه «انزلی محله» لنگرود، می‌گوید. وقتی می‌بیند برای دومین بار از رشت به لنگرود رفته و از محوطه کارگاه احداث پل بتنی عکس می‌گیرم. خورشید به سرخی غروب نشسته و پل خشتی لنگرود با نورپردازی زیبا، منظره دلفریبی ایجاد کرده است.
تنها پل خشتی لنگرود، از معدود بناهایی است که پیش از انقلاب و در ۱۳خرداد سال ۱۳۵۱ در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شد. این پل خشتی نماد لنگرود بوده و آرم سربرگ های اداری شهرداری لنگرود نیز از همین پل دو دهنه است
تنها پل خشتی لنگرود، از معدود بناهایی است که پیش از انقلاب و در ۱۳خرداد سال ۱۳۵۱ در فهرست بناهای میراثی کشور ثبت شد. این پل خشتی نماد لنگرود بوده و آرم سربرگ های اداری شهرداری لنگرود نیز از همین پل دو دهنه است.
پل خشتی لنگرود، ۳۷متر طول و ۵۰/۴ متر عرض دارد و ارتفاع از سطح رودخانه ۷۰/۹متر می باشد. ملاط آن از آهک و ساروج بوده و دهانه های فراخ پل امکان تردد کشتی ها را امکان پذیر می‌کرده است. این پل به روایتی در دوره ایلخانی ساخته و در ادوار بعد و به‌ویژه در دوره صفویه مرمت شده است.
مشکل تردد عابران انزلی محله مرتفع شد
آبان ماه بود که گزارشی با عنوان« عبور از لوله های لرزان، وسط معرکه پل خشتی لنگرود» در پایگاه خبری مرور منتشر شد. طی این گزارش که با بازدید میدانی همراه بود، حکایت داشت که شهرداری لنگرود با تخریب پل قدیمی، عملیات احداث پل بتنی جدید بر رودخانه نهر نوخاله شهر را برعهده گرفته است. پل قدیمی دهه ۸۰ ساخته شده بود و عملا کارایی نداشت.
این پل دقیقا در محدوده ای قرار داشت که ساکنان ۳محله قدیمی انزلی محله، فشکالی محله و راه پشته از آن عبور می‌کردند و به خاطر نزدیکی به پل خشتی و میراثی لنگرود از یک سو و بافت بازار و بازارماهی فروشان، یک راه مواصلاتی و مهم تلقی می‌شد.
با تخریب پل مذکور، اهالی انزلی محله برای رفتن به مرکز شهر و محلات دیگر و بافت بازار، دچار چالش شده بودند. زیرا با حذف این پل و تا رسیدن به پل بعدی، اهالی می‌باید مسیر طولانی را پیاده طی می‌کردند و بعضا برای کوتاهی مسیر، از روی لوله های تاسیسات آب که هم‌عرض پل بتنی تخریب شد، قرار داشت، عبور کنند. عبوری همراه با ترس و نا ایمن که خطر سقوط عابر داخل رودخانه را به همراه داشت.
همان زمان خبرنگار مرور تلاش کرد تا با شهردار و یا یکی از اعضای شورای شهر، مصاحبه و خواسته شهروندان را پیگیری کند، اما پاسخی دریافت نکرد.
انزلی محله لنگرود،بیش از ۲۰هزار نفر جمعیت دارد و روزانه بار و مسافر از پل قدیمی نهرنوخاله که بیش از ۵۰سال قدمت داشت، عبور می‌کردند. وجود همین پل قدیمی و نا ایمن، ساکنان انزلی محله را با مخاطره روبرو کرده بود
دو ماه پس از انتشار گزارش، شهردار لنگرود، با ارسال پیامی به خبرنگار مرور اعلام کرد که مشکل تردد عابران انزلی محله با احداث پل موقت مرتفع شده است. نگارنده ضمن بررسی میدانی در محوطه کارگاه، از نزدیک شاهد عبور اهالی از روی پل موقت آهنی بودم.
اما در علت تاخیر در احداث پل موقت، «صادق صادق پور» شهردار لنگرود به خبرنگار مرور این‌گونه توضیح می‌دهد: احداث هرگونه عملیات عمرانی در محدوده پل خشتی و میراثی لنگرود، نیازمند اخذ مجوز از اداره کل میراث فرهنگی است.
بنابراین شهرداری لنگرود برای تخریب پل قدیمی و احداث سازه ای ایمن و جدید بر نهر نوخاله، از اداره میراث فرهنگی مجوزهای لازم را دریافت و عملیات عمرانی از شهریور ماه آغاز شد.
مجوز از اداره میراث فرهنگی برای ساخت سازه جدید
صادق پور درباره احداث پل موقت برای تردد عابران پیاده نیز گفت: احداث همین سازه موقت نیز نیازمند اخذ مجوز از اداره میراث فرهنگی بود و دلیل تاخیر در اجرای پل موقت، طولانی شدن پروسه اداری و پاسخ استعلام شهرداری از میراث فرهنگی بود. و به محض اخذ مجوز از اداره میراث فرهنگی، شهرداری به سرعت پل آهنی و سازه ای ایمن در محدوده کارگاه احداث کرد تا ساکنان انزلی محله برای تردد مشکل نداشته باشند.
وی همچنین توضیح داد: انزلی محله لنگرود، بیش از ۲۰هزار نفر جمعیت دارد و روزانه بار و مسافر از پل قدیمی نهرنوخاله- که بیش از ۵۰سال قدمت داشت – عبور می‌کردند. وجود همین پل قدیمی و نا ایمن که ۲متر طول و ۹۰سانتی متر عرض داشت، ساکنان انزلی محله را با مخاطره روبرو کرده بود.
صادق پور افزود: مطالعات پل جدید، احداث سازه ای بتنی و ایمن با ۱۳متر طول و ۱متر عرض است و ضمنا پل آهنی عابر پیاده نیز در حریم پل بتنی باقی می‌ماند تا عابران و خودروها بتوانند همزمان و ایمن تردد کنند.
پل خشتی بزرگ لنگرود، تنها بنای میراثی سالم مانده در بافت تاریخی لنگرود است که حریم آن سنگفرش شده و در اتصال با بافت بازار، مهمترین جاذبه گردشگری این شهر است
پیشرفت ۷۰ درصدی پل بتنی جدید
شهردار لنگرود، در پاسخ به این سئوال که چرا پروژه متوقف شده است، اظهار کرد: قرار داد پیمانکار پروژه، تا پایان اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۴ منعقد شده. با این حال پیمانکار تاکنون به تعهدات خود به موقع عمل کرده و پل ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و ما امیدواریم زودتر از موعد مقرر احداث پل بتنی جدید را به پایان برساند. اگر در برخی از روزها از نظر شهروندان پروژه متوقف شده، صحت ندارد زیرا بخاطر رعایت برخی مسائل فنی مثلا استحکام بتن ریزی،چاره ای نیست تا برخی روزها به ظاهر پروژه متوقف شود.
صادق پور، ضمن تقدیر از صبوری شهروندان تاکید کرد: شهرداری اجازه نمی‌دهد پروژه احداث پل بتنی انزلی محله به راه پشته متوقف شود و به جد پیگیر تکمیل پروژه است.
اما شهردار لنگرود، این سئوال را بی پاسخ گذاشت که چه برنامه ای برای بازآفرینی دومین پل خشتی لنگرود دارد. و تاکید کرد که تنها پل خشتی لنگرود، همین پل معروف دو دهانه و بزرگ است.
نزدیک به پل خشتی موجود، پل خشتی کوچکتری هم بر نهر نوخاله وجود داشته و پل بتنی درست جای پل خشتی قدیمی ساخته شده است
پل خشتی تنها بنای میراثی در بافت تاریخی لنگرود
بی شک شهردار جوان و پرکار لنگرود، مطلع نیست که نزدیک به پل خشتی موجود، پل خشتی کوچکتری هم بر نهر نوخاله وجود داشته و پل بتنی درست جای پل خشتی قدیمی ساخته شده است. و اگر ایشان از محوطه کارگاه بازدید میدانی داشته باشند، می‌توانند پایه های قدیمی پل خشتی را در نهر نوخاله ببینند. (البته اگر تا زمان انتشار این گزارش زیر بتن پایه های پل جدید دفن نشده باشد)
لازم به ذکر است: دکتر منوچهر ستوده در جلد دوم کتاب از آستارا تا استارباد(چاپ اول: ۱۳۵۱) بقایای پل خشتی دوم را دیده و درباره آن می نویسد: «نزدیک خشتی پل بزرگ لنگرود، بر روی نهری که فاضلاب استخری است که آب آن از یکی از نهرهای سفیدرود است، پلی آجری کوچک ساخته اند تا محله راه‌پشته در امتداد رودخانه راه داشته باشد. طاق این پل خراب شده و دیوارهای دو طرف آن باقی است. ظاهرا حاجی موسی نامی از اهالی لنگرود، یک بار طاق این پل را مرمت کرده است.»
پل خشتی بزرگ لنگرود، تنها بنای میراثی سالم مانده در بافت تاریخی لنگرود است که حریم آن سنگفرش شده و در اتصال با بافت بازار، مهمترین جاذبه گردشگری این شهر است. تصور کنید پل خشتی دوم سالم مانده بود و مانند ۱۰۰سال پیش، گردشگران از پل‌های خشتی که محل اتصال سه محله قدیمی و بازار است، عبور می‌کردند و قایق‌ها هم پاروزنان از زیر طاق‌های پل مسافران را در محلات شهر گردانده و تا مرداب چمخاله می‌رفتند.
شهرداری لنگرود می‌تواند با بازآفرینی دوباره پل خشتی دوم، به توسعه گردشگری شهری کمک کند که «ونیز» ایران لقب گرفته است. زیرا شعبه های رودخانه از تمام محلات قدیمی این شهر گذشته و تا ساحل چمخاله می‌رود. شهری که وقتی لوئی رابینو، نایب کنسول انگلیس در رشت در اوایل قرن بیستم، آن را دیده بود، در وصفش نوشت؛ لنگرود به سبب وجود رودخانه و مناظر طبیعی اطراف آن از دلرباترین شهرهایی است که در ایران شناخته ام. (ولایت دارالمرز، ص:۳۹۶ )
