رودخانه سیاه درویشان صومعه سرا (شاخرز) که در سال‌های گذشته شاهد کاهش محسوس دبی آب در کل مسیر بوده در روزهای اخیر وضعیت خوبی ندارد و شواهد حاکی از خشک شدن آن است. این درحالیست که این رودخانه یکی از حوضه‌های اصلی آبریز تالاب انزلی محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد با توجه به کاهش بارش‌ها و استمرار خشکسالی در همه نقاط ایران از جمله گیلان، زنگ خطر خشکی تالاب‌ها و دیگر رودخانه‌های استان به صدا در آمده است.
رودخانه سیاه درویشان در صومعه‌سرا واقع شده و یکی از حوضه‌های آبریز تالاب انزلی به عنوان یکی از بزرگترین تالاب‌های آب شیرین جهان به شمار می‌رود. در سال‌های اخیر همزمان با کاهش محسوس ذخیره آب سد سفیدرود، رودخانه‌های زیادی در گیلان از جمله این رودخانه که به تالاب و از آنجا به دریای خزر متصل هستند با کاهش دبی آب مواجه شده‌اند. رودخانه سیاه درویشان یکی از مهم‌ترین رودخانه‌هایی است که روند کم آب شدن آب آن به ویژه از سال گذشته آغاز شده و امسال کاملا به حالت خشک درآمده است.
با توجه به کاهش شدید روان آب در رودخانه سیاه درویشان به خصوص در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۷۰ هکتار اراضی زراعی مجاور این رودخانه به دلیل کمبود آب در معرض سوخت و خشکی قرار گرفته بودند که در همان سال به دستور رییس کل سابق دادگستری استان گیلان این رودخانه لایروبی شد و شالیزارهای پیرامون رودخانه از خطر نابودی نجات پیدا کردند.
در همین رابطه «وحید خرمی» رییس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گیلان به مرور گفت: رودخانه شاخرز پس از تلاقی دو رودخانه گشت رودخان و قلعه رودخان و عبور از ایستگاه هیدرومتری لاکسار و گذر از روستای سیاه درویشان به تالاب انزلی متصل می‌شود. متعاقب کاهش شدید باران در اردیبهشت ماه سال جاری و همزمان با آبگیری انهار کشاورزی اراضی بالادست، میزان دبی رودخانه در ایستگاه هیدرومتری لاکسار در روز جاری به ۱۰۰ لیتر درثانیه کاهش یافته و این در شرایطی است که میزان دبی فعلی در ایستگاه پیرسرا گشت رودخان ۱۰۰۰ لیتر و ایستگاه هیدرومتری قلعه رودخان ۷۰۰ لیتر بود.
به گفته خرمی میزان بارش حوضه آبریز این رودخانه در اردیبهشت ماه امسال معادل ۷ میلی متر بوده که در قیاس با مدت زمان مشابه سال گذشته و میانگین بلندمدت به ترتیب به میزان ۸۴% و ۸۷% کاهش داشته است.
وی اضافه کرد: با توجه به پیش بینی وقوع بارش از عصر ۱۷ اردیبهشت و تداوم آن در طی ۴۸ ساعت آینده، شاهد افزایش دبی در کل مسیر رودخانه و رفع مشکل موجود خواهیم بود.
لازم به ذکر است: رودخانه‌ها نقش مهمی در حیات تالاب‌هایی مانند تالاب انزلی دارند. در کنارعللی مانند پسروی آب دریای خزر، برداشت‌های بی رویه آب توسط کشاورزان برای زراعت، خشکسالی مستمر و رسوب گذاری، موضوع کاهش دبی آب و خشک شدن رودخانه‌ها نیز حیات تالاب انزلی را به شدت به خطر‌انداخته است.
چیزی حدود ۴۰ رودخانه در استان گیلان جریان دارد که از این میان ۱۰ رودخانه در شهرستان صومعه‌سرا جاری است. این رودخانه‌ها از نقاط مرتفع شهرستان‌های فومن و ماسال سرچشمه گرفته و به سیاه درویشان متصل می‌شوند. کاهش روان آب رودخانه‌های حوضه آبریز تالاب انزلی که رودخانه سیاه درویشان از جمله آن است در فصول گرم سال یا در ایام کشت و کار برنج تنش آبی را برای اراضی کشاورزی مسیر به همراه دارد.
