شبکه گیلان در راه توان‌افزایی اعضاء
کارگاه دیرینه‌شناسی مدیریت جنگلهای شمال برگزار شد؛
به همت شبکه تشکل‌های مردم نهاد و اجتماع محور محیط‌زیست و منابع‌طبیعی گیلان، کارگاه دیرینه‌شناسی مدیریت جنگلهای شمال برگزار شد.
اقامتگاه الاتی‌تی میزبان اعضای فعال تشکل‌های محیط‌زیستی گیلان در کارگاهی با تدریس «داریوش خانلری» در روز پنج‌شنبه گذشته بود. در این کارگاه در خصوص پیشینه جنگلهای هیرکانی، دلایل تخریب آن، شرایط ایجاد شده و راهکارها بحث و بررسی شد.
«داریوش خانلری» دکترای جنگل‌شناسی و اکولوژی با رویکرد دانش بومی جنگل، دراین کارگاه اظهار کرد: تا یک قرن پیش، حد فاصل ساحل دریای کاسپین تا رشته کوه البرز فقط مملو از درختانی بود که انسان هیچ نقشی در پیدایش اکوسیستم جنگلهای آن نداشت. اما با ورود انسان، تخریب در این اکوسیتم آغاز شد، چرا که انسان درک درستی از اکوسیستم نداشت و البته هنوز هم ندارد.
وی با اشاره به اینکه جنگلهای هیرکانی متعلق به کوه‌زایی اواسط دوران سوم زمین‌شناسی یا دوران ترشیاری است اضافه کرد: کوه دماوند در این دوره پدیدار شد، این کوه سلسه جبال‌هایی را با خود دارد که پس از چندین قرن در آن، درختان پهن‌برگ خزان‌کننده تابستانه شروع به روییدن کردند. سلسله جبال البرز دارای دو دامنه است، در دامنه شمالی آن جنگلهای هیرکانی و دامنه جنوبی اش پوشیده از جنگلهای گسترده ایران‌تورانی است که از آن دوران تاکنون قدمت جنگلهای هیرکانی به بیش از ۳۰ میلیون سال می‌رسد که قدمت بسیار بالایی است و جالب است که همچنان به‌جای مانده‌است، باوجود همه تخریب‌ها!
خانلری با طرح این سوال که اکوسیستم چیست؟ مرز آن کجاست؟ چه تعداد اکوسیستم جنگلی خرد و کلان در جنگلهای هیرکانی داریم؟ بیان کرد: چون ما اکوسیستم را درست نشناختیم، اشتباهات زیادی درباره آن کردیم.
خانلری در ادامه افزود: در بسیاری از نقاط جنگل، دیگر هوموس تشکیل نمی‌شود، هر عرصه‌ای که در آن هوموس خاک تشکیل شود یعنی سایه، رطوبت، مواد معدنی و زاد و ولد طبیعی هم هست اما در اثر قطع درختان و فراوانی فضای باز تشکیل هوموس در جنگل کم شده پس اگر کسی در عرصه جنگلی ساخت و سازی کرده و اگر حتی یک یا دو درخت قطع کرده باشد، باید بداند که پیوند همزیستی گروه‌های درختی و علقی را از بین برده است.
این کارشناس معتقد است: اگر از ارزش درختان هیرکانی که قطع می شوند اطلاع داشتیم هیچ‌وقت این کار را نمی‌کردیم. متأسفانه در پی قطع درختان طی ۷۰ سال اخیر تحت عنوان طرح‌های جنگلداری، اکنون دارواش‌ها بر شاخه‌های درختان با ارزش همانند راش‌ها و بلوط‌ها پر شده‌اند.
وی تاکید کرد: به ارزش اکولوژیکی جنگل در واحد سطح توجه نشده؛ یعنی اگر چوب یک هکتار از جنگل را در بازار بفروشیم( در کتاب طراحی جامع حفاظت در سال ۱۳۹۰ به چاپ رسید) این مبلغ را ۵۰ میلیون تومان برآورد کردم، درحالی که همان یک هکتار ارزش اکولوژیکی اش بالغ بر ۵ میلیارد تومان بود، بدون اینکه درختی قطع شود. یعنی اگر ما از جنگل به‌درستی استفاده کنیم می‌توانیم بدون قطع درخت بازه اقتصادی داشته باشیم، نیازی هم به کمک مالی دولت نیست.
خانلری که از مدافعان طرح تنفس است، راه نجات جنگلهای هیرکانی را طراحی حفاظت دانستی و افزود: تا زمانی که مرز جنگل مشخص نشود، دست‌اندازی به آن رخ خواهد داد، در نتیجه شروع احیای جنگل هم باید با طراحی جامع حفاظت باشد تا اگر کسی خواست عرصه را تصرف کند، بتوان جلوی آن را گرفت.
او مسؤولیت‌پذیری فردی و تلاش گروهی را راه مؤثری برای حفاظت از جنگل‌ها با استفاده از دانش را راه اصلی نجات جنگلهای هیرکانی عنوان کرد و گفت: در این حوزه سه بازیگر در حفظ طبیعت وجود دارد؛ اول دولت، دوم مردم و سوم خود طبیعت؛ در حال حاضر به دلیل حجم گسترده تخریب‌ها و شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی هم مردم، هم دولت و هم جنگل نقش خود را به خوبی بازی نمی‌کنند و با فعالیت فعالان اجتماعی هر دو عنصر دیگر مؤثرتر و فعال‌تر عمل خواهند کرد.
لازم به ذکر است: در بخش دوم این کارگاه که به بازدید از جنگل منطقه اختصاص داشت؛ بخشی از آموزش‌های ارایه شده، بطور عملیاتی اجرایی شد.
گفتنی است؛ اقامتگاه الاتی‌تی از حامیان این کارگاه بود، این کارگاه یکی از اولین کارگاه‌هایی است که شبکه در راستای توان افزایی و انتقال تجربه اعضا برگزار شد و قرار است که تا پایان سال دوره‌های دیگری نیز برای فعالین محیط زیست برگزار کند.
نظرات بسته شده است.