قمار با یک کبریت در انبار باروت
پیروزی ترامپ در آمریکا مسائل پیچیده خاورمیانه را به کدام سمت می‌برد؟
بعد از خروج ترامپ از کاخ سفید در سال ۲۰۲۰ هیچکس فکرش را هم نمی‌کرد که نماینده‌ی پر هیاهوی جمهوری خواهان دوباره بتواند پا به عرصه بگذارد و حتی در برابر نماینده‌ی زن دموکرات‌ها پیروز شود. با این حال اقدامات جو بایدن که در چهار سال گذشته به خیل ناراضیان در آمریکا افزود، زمینه را برای بازگشت ترامپ هموار کرد.
سیاست‌های پیشگیرانه‌ی بایدن در خاورمیانه، کهولت سن او و حتی نبود یک جایگزین جوان در میان دموکرات‌ها باعث شد ترامپ مسیر سختی را در مقابل نداشته باشد.
اما با پیروزی ترامپ، چه روندهایی ممکن است معکوس شوند؟ برنده شدن دوباره دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، می‌تواند تأثیرات عمیق و گسترده‌ای در سطوح مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشد. بازگشت ترامپ به کاخ سفید، با توجه به رویکرد تهاجمی او در برابر ایران و همچنین تاکید بر اولویت دادن به منافع ملی آمریکا، چشم‌انداز جدیدی را برای منطقه خاورمیانه و خصوصاً ایران ترسیم می‌کند.
در چهار سال گذشته بازگشت دموکرات‌ها به قدرت توانست اندکی از بار فشارهای منطقه‌ای به ایران بکاهد و حاکمیت ایران دست خود را برای گسترش نیروهای نیابتی‌اش در منطقه بازتر ببیند.
تأثیر بر رفتار جمهوری اسلامی در خاورمیانه
با پیروزی ترامپ، جمهوری اسلامی ممکن است بار دیگر با فشارهای سنگین اقتصادی و دیپلماتیک مواجه شود. ترامپ در دوره اول خود با اعمال تحریم‌های شدید اقتصادی و خروج از توافق هسته‌ای برجام، توانست بر اقتصاد ایران فشار زیادی وارد کند. اقدامی که هنوز هم تاثیرات آن در اقتصاد مردم غیر قابل انکار است و در دوره‌ی خود حاکمیت را هم با مشکلات متعددی از جمله فروش نفت مواجه کرد.
اگرچه دولت ایران در برابر این فشارها مقاومت کرده و سیاست‌های خود در منطقه، از جمله حضور نظامی و سیاسی در سوریه، عراق و یمن را ادامه داده است، اما بازگشت ترامپ می‌تواند این فشارها را به سطح جدیدی برساند.
در چهار سال گذشته بازگشت دموکرات‌ها به قدرت توانست اندکی از بار فشارهای منطقه‌ای به ایران بکاهد و حاکمیت ایران دست خود را برای گسترش نیروهای نیابتی‌اش در منطقه بازتر ببیند.
این احتمال وجود دارد که آمدن ترامپ، تمایل شدید دولت ایران به روسیه و چین را دوچندان کند. اتفاقی که احتمالا پرونده‌ی برجام را برای همیشه می‌بندد و احتمال هر توافق جدیدی را خاموش می‌کند.
ترامپ و تاثیر بر روابط ایران و اسرائیل
ترامپ یکی از حامیان اصلی اسرائیل بوده و سیاست‌های او در دوره قبلی، بسیاری از توافق‌های عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی را تسهیل کرد. از سوی دیگر جنگ‌های یک سال گذشته در خاورمیانه که ابتدا میان حماس و اسراییل در جریان بود و سپس گستره‌ی آن تا لبنان و ایران هم گسترش یافت، در صورت بازگشت او به قدرت، احتمال دارد که به حمایت بیشتری از اسرائیل در برابر ایران بپردازد و حتی فشار بیشتری را برای محدود کردن نفوذ ایران در سوریه و لبنان اعمال کند.
پس از حمله‌ی موشکی ایران به اسراییل، ترامپ در اظهار نظری نوشت، اگر من رییس جمهور بودم این اتفاق هرگز رخ نمی‌داد.
از این رو، احتمال افزایش تنش‌ها میان ایران و اسرائیل بالا می‌رود و در صورت ناتوانی طرفین در کنترل اوضاع، این تنش‌ها ممکن است به درگیری نظامی کشیده شود. همچنین، در صورت حمایت‌های نظامی و اطلاعاتی آمریکا از اسرائیل، ایران احتمالاً واکنش‌های تهاجمی‌تری را در منطقه از خود نشان دهد و حتی سطح بالاتری از آمادگی نظامی را برای مقابله با تهدیدات احتمالی اسرائیل و متحدانش در نظر بگیرد.
نباید فراموش کرد که پس از حمله‌ی موشکی ایران به اسراییل، ترامپ در اظهار نظری نوشت، اگر من رییس جمهور بودم این اتفاق هرگز رخ نمی‌داد.
سرنوشت اقتصاد ایران
یکی از پیامدهای اصلی بازگشت ترامپ، تشدید تحریم‌های اقتصادی و انزوای اقتصادی بیشتر برای ایران خواهد بود. اگر تحریم‌های جدیدی علیه ایران اعمال شود، به‌ویژه در زمینه نفت و بانکداری، اقتصاد ایران که پیش از این نیز تحت فشار شدیدی قرار داشته، ممکن است با بحران‌های بیشتری مواجه شود. نرخ ارز و تورم احتمالاً افزایش خواهد یافت و به دنبال آن، شرایط زندگی برای مردم ایران دشوارتر خواهد شد. با این حال، جمهوری اسلامی ممکن است برای کاهش وابستگی اقتصادی به غرب، به افزایش همکاری‌های تجاری و اقتصادی با کشورهای شرقی مانند چین و روسیه روی بیاورد و به دنبال گسترش بازارهای صادراتی خود در آسیا و آفریقا باشد.
به طور کلی پیروزی دوباره ترامپ، می‌تواند پیامدهای عمیق و پیچیده‌ای برای ایران و خاورمیانه به همراه داشته باشد. افزایش فشارهای اقتصادی، تحرکات نظامی و تحولات دیپلماتیک از جمله مسائلی هستند که در نتیجه سیاست‌های احتمالی او پیش روی ایران قرار خواهند گرفت. جمهوری اسلامی برای مقابله با این چالش‌ها، نیازمند اتخاذ سیاست‌های انعطاف‌پذیر و بازنگری در استراتژی‌های منطقه‌ای و بین‌المللی خود است تا بتواند در برابر تهدیدهای احتمالی مقاومت کند و از منافع ملی خود دفاع نماید. اگر این نرمش از سوی حاکمیت ایران دیده نشود، در چهار سال آینده با خاورمیانه‌ای صلب و پیچیده مواجه خواهیم بود.
نظرات بسته شده است.