فصل تابستان با تمام سختی‌هایی که برای مردم رشت چه از حیث طغیان آفت برگخوار، استمرار ورود انواع فاضلاب به داخل دو رودخانه گوهررود و زرجوب، تشدید بوی متعفن این دو رودخانه در کنار اقدامات به واقع کُند ساماندهی و لایروبی به همراه داشت گذشت.
اما با شروع فصل بارندگی‌ها اگرچه از میزان بوی زننده فاضلاب این دو رودخانه کاسته می‌شود اما شهروندان همچنان برای در امان ماندن از بوی بد زرجوب و گوهررود مجبورند نفس خود را در سینه حبس کنند.
گویی در این پاسکاری وظایف بین دستگاه‌های دولتی، حبس نفس، دور جدیدی از اقدامات خود مراقبتی است که بین مردم شدت گرفته و شهروندان ناچار به انجام آن هستند.
زمانی قرار بود قرارگاه خاتم به عنوان مجری و بازیگر اصلی در پروژه‌های شهری، برای ساماندهی و لایروبی زرجوب و گوهررود اقدام کند اما به هر دلیل ممکن این مهم اجرایی نشد. بعدها گفته شد: شرکت‌های چینی برای این کار آمادگی دارند اما خبری از چینی‌های به ظاهر علاقمند هم نشد تا اینچنین زرجوب و گوهررود همچنان گرفتار مشکلات قدیمی خود یعنی ورود آلاینده‌های خطرناک و فاضلاب باشند.
تعدادی از مالکان خانه‌های در محدوده دو رودخانه گوهررود و زرجوب، طی سالیان اخیر با هدف تغییر مکان، منازل خود را برای فروش عرضه کرده‌اند. اما متقاضیان بعد از مراجعه به آدرس‌های گفته شده و با وجود عرضه‌ی قیمت پایین‌تر از نرخ بازار مسکن، حاضر به معامله و خرید این املاک نیستند.
منازل حاشیه رودخانه خریدار ندارند
ساکنان حاشیه زرجوب و گوهررود و یا محله‌های اطراف که به طور طولانی مجبور به تنفس بوی آلوده و مسموم انواع فاضلاب خانگی، پزشکی و صنعتی هستند در طول شش ماه گذشته و با افزایش دمای هوا در رشت شرایط بسیار دشواری را تجربه کردند.
حتی شنیده شده تعدادی از مالکان خانه‌های در محدوده این دو رودخانه طی سالیان اخیر با هدف تغییر مکان، منازل خود را برای فروش عرضه کرده‌اند. اما متقاضیان بعد از مراجعه به آدرس‌های گفته شده و با وجود عرضه‌ی قیمت پایین‌تر از نرخ بازار مسکن، حاضر به معامله و خرید این املاک نیستند.
«زهرا حمیدی» یکی از شهروندان ساکن در محله یونس‌آباد رشت در مورد آلودگی رودخانه گوهررود گفت: سال‌ها پیش خانه ویلایی داشتیم که در مجاورت این رودخانه قرار داشت و فاضلاب همه منازل و بیمارستان و سایر اماکن به رودخانه سرازیر می‌شد. از بوی بسیار بدی که در تمام فصول سال ما را آزار می‌داد اگر بگذریم، هجوم موش‌های غول پیکر و انواع و اقسام حشرات و خزنده‌ها واقعا برای ما آزار دهنده بود.
وقتی در راستای آزادسازی حریم رودخانه که به کمک شهرداری اجرایی شد توانستیم در جای دیگری واقع در محله یونس‌آباد ساکن شویم بسیاری از این مشکلات حل شد اما همچنان بوی متعفن و بسیار بد رودخانه همه ما و ساکنان محله را به شدت آزار می‌دهد.
به گفته این شهروند رودخانه گوهررود در حال حاضر چیزی بیشتر از یک بستر مملو از گل و لای و لجن و فاضلاب خالص با بوی متعفن نیست.
طرح‌های گردشگرپذیر کردن زرجوب و گوهررود تخیلی است!
«رضا طاعتی» شهروند میانسالی است که در مورد رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت می‌گوید: این دو رودخانه به علت بی‌توجهی مسئولان و مدیران ذیربط به یک عفونت مزمن مبتلا شده که نه فقط موجبات نابودی حیاتش را فراهم کرده بلکه ضرر و زیان و آسیب‌های فراوانی را هم متوجه مردم و شهروندان رشتی کرده است.
وی معتقد است: فارغ از آلودگی بسیار شدید و سرازیر شدن فاضلاب انسانی، بیمارستانی و غیره به داخل این دو رودخانه، گویا بوی تعفن زرجوب و گوهررود فقط برای مشام شهروندان آزاردهنده است و به بینی مسئولان نامطبوع نیست وگرنه اقدامی فوری برای نجات این دو رودخانه انجام می‌دادند.
این شهروند اضافه کرد: وضعیت زرجوب و گوهررود که دیگر به اسامی که برایشان انتخاب شده ذره‌ای شباهت ندارند به گونه‌ای است که نه فقط شهروندان اطراف و حوالی این دو رودخانه بلکه شهروندان تمام نقاط سطح شهر از بوی تعفن آن‌ها آزار می‌بینند. به گفته وی اکثر ساکنان اطراف این دو رشته رود د و رهگذرانی که از خیابانهای منتهی به این دو رودخانه عبور می‌کنند مجبور هستند برای در امام ماندن از بوی آزاردهنده فاضلاب، نفس خود را حبس کنند. ما دیگر علاقه‌ای به شنیدن طرح‌های تخیلی در مورد ساماندهی و گردشگرپذیر کردن زرجوب و گوهررود و باز گرداندن آن‌ها به وضعیت گذشته نداریم.
دو رود زیبا و آرام وسط شهر رشت، قایق‌ها در حال رفت و آمد، مردمی مشغول شنا و عده‌ای با آب زلال در کار شستشو و ماهی‌گیرانی فارغ از غوغای جهان سرگرم صید «کولی» هستند. این تصویری رویایی است که بسیاری از شهروندان از زرجوب و گوهررود نقل می‌کنند. تصویری جذاب و به اصطلاح اروپایی اما واقعی که جوانترها حتی نمی‌توانند آن را برای شهری مانند رشت امروز تصور کنند.
عملیات لایروبی که شهرداری هر از چند گاهی در بستر زرجوب یا گوهررود انجام می‌دهد مانند مسکن عمل می‌کند اما چاره کار نیست. در واقع شهرداری رشت با وجود تنگناهای مالی که دارد هر ساله بودجه‌ای برای این کار اختصاص می‌دهد ولی آثار کارهای اینچنینی موقتی است و باید هر سال تکرار شود.
لایروبی‌های گاه و بیگاه زرجوب و گوهررود، مسکن است، چاره کار نیست
«حسن کریمی کرنق» رییس کمیسیون بهداشت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر رشت می‌گوید: در مورد ساماندهی مدخل‌های ورودی آلاینده و فاضلاب به رودخانه‌های زرجوب و گوهررود از طریق احداث تصفیهخانه و اجرای راهکارهای دیگر شرکت آب و فاضلاب باید ورود کند زیرا متولی اصلی این بحث در شهر رشت این اداره کل است.
به گفته کریمی کرنق، در بحث ساماندهی مدخل‌های آلاینده ورودی به دو رودخانه رشت، شهرداری در اینجا به هیچ عنوان نقشی ندارد و در بحث رودخانه‌ها اداره آب و فاضلاب، شرکت آب منطقه‌ای، اداره کل منابع طبیعی و دستگاه‌های اینچنینی مسئول هستند و باید به وظایف ذاتی و البته قانونی خود عمل کنند.
وی بیان می‌کند: شهرداری رشت بر اساس تکلیفی که در خود احساس کرد و برای آسایش شهروندان، با یکسری اقدامات موفق شد جلوی ورود فاضلاب به تالاب عینک را بگیرد و قصد دارد همچنان با ادامه همین روند ساماندهی تالاب کند. به همین علت است که معتقدیم با توجه به اینکه شرکت آب و فاضلاب رشت و شرکت آب منطقه‌ای به عنوان مالک رودخانه‌ها باید برای نجات این دو رودخانه ورود کنند و یا کار را به شهرداری بسپارند تا این نهاد به خاطر مردم هم که شده قسمتی از ساماندهی را با وجود اینکه وظیفه قانونی در این مورد ندارد انجام دهد.
رییس کمیسیون بهداشت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر رشت افزود: شرکت آب و فاضلاب رشت وظیفه دارد مدخل‌های ورودی فاضلاب شهری و بیمارستانی را ساماندهی کند. ما در شهرداری و شورای شهر بارها این مورد را مورد تاکید قرار داده‌ایم. شهرداری رشت مجموعه‌ای از خدمات متنوع و گسترده را بر اساس شرح وظایفی که دارد به انجام می‌رساند و منابعی برای این کار یعنی ساماندهی رودخانه‌ها و جلوگیری از ورود مدخل‌های آلاینده ندارد.
کریمی کرنق اضافه کرد: ما و همه شهروندان و مردم از رسانه‌ها در این زمینه انتظار داریم. آیا رسانه‌ها نمی‌توانند در این مورد به دستگاه‌های مذکور فشار بیاورند؟ شهرداری دستگاهی خدمات‌رسان و زیر نظر وزارت کشور است. اما اداره آب و فاضلاب زیرمجموعه وزارت نیرو است.
بنابراین باید تفاهمنامه‌ای برای ساماندهی رودخانه‌های آلوده رشت منعقد کنند. در اینجا اولویت اول پاکسازی دو رودخانه گوهررود و زرجوب است و اگر این کار توسط دستگاه‌های دولتی مسئول انجام شود آن موقع خواهیم دید که چگونه سرمایه‌گذار و پیمانکار هم برای اجرای طرح‌های عمرانی یا سرمایه‌گذاری در حاشیه این دو رودخانه ورود می‌کند.
به گفته این عضو شورای شهر رشت، عملیات لایروبی که شهرداری هر از چند گاهی در بستر زرجوب یا گوهررود انجام می‌دهد مانند مسکن عمل می‌کند اما چاره کار نیست. در واقع شهرداری رشت با وجود تنگناهای مالی که دارد هر ساله بودجه‌ای برای این کار اختصاص می‌دهد ولی آثار کارهای اینچنینی موقتی است و باید هر سال تکرار شود.
کریمی کرنق معتقد است: اصولی‌ترین کار در مورد دو رودخانه گوهررود و زرجوب این است که مدخل‌های ورودی فاضلاب از این دو پهنه جدا شوند تا خود به خود آب پاکیزه شود که البته متولی اصلی این کار هم شرکت آب و فاضلاب است. اما این شرکت با توجه به مشکلات درون دستگاهی که دارد و اعتبارات و بودجه هم در اختیارش نیست باید با جدیت بیشتری پیگیر جذب بودجه‌های دولتی باشد و برای احداث تصفیهخانه و هدایت مدخل‌های ورودی به سمت آن اقدام کند.
رییس کمیسیون بهداشت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای شهر رشت افزود: با توجه به وضعیت جغرافیایی و اقلیمی و وجود این دو رودخانه آلوده در سطح شهر رشت، نیاز است در هر چند محله و منطقه‌ای یک تصفیهخانه احداث شود. باید قبول کرد که بودجه شهرداری برای انجام چنین پروژه‌هایی اندک است در حالیکه دولت هم حتی یک ریال در اختیارش قرار نمی‌دهد.
بر اساس رأی منتشر شده ششم خردادماه امسال، لایروبی، ساماندهی و ایمن‌سازی رودخانه‌های داخل محدوده شهر‌ها همچنان بعهده وزارت نیرو و شرکت‌های آب منطقه‌ای است. شرکت آب منطقه‌ای گیلان اما در جواب پیگیری‌ها ضمن استناد به ماده ۵۵ مصوب ۱۳۴۴ قانون شهرداری‌ها، لایروبی و ساماندهی رودخانه‌های شهری را همچنان از تکالیف سایر دستگاه‌ها نظیر شهرداری و آبفا دانست و تکلیف آب منطقه‌ای در این زمینه را رد کرد.
معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آبفای گیلان می‌گوید:با اجرای پروژه‌های این شرکت، از ورود فاضلاب به رودخانه‌های زرجوب و گوهررود و منابع آبهای سطحی به میزان ۳۳ هزار متر مکعب در شبانه‌روز جلوگیری خواهد شد.
ممانعت از ورود فاضلاب به میزان ۳۳ هزار متر مکعب
«مارال محبوب»، معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آبفای گیلان در گفت‌وگو با مرور مهم‌ترین اقدامات این شرکت برای ساماندهی رودخانه‌های آلوده رشت را برشمرده و می‌گوید: مدخل‌های ورودی آلاینده‌ها به بستر رودخانه‌های گوهررود و زرجوب رشت در گذشته شناسایی شده است. از طرفی پروژه‌های فاضلاب شرکت آبفای گیلان نیز در قالب طرح ایجاد تأسیسات فاضلاب رشت در حال انجام است.
به گفته محبوب، خروجی‌های متصل به رودخانه‌های شهر رشت ترکیبی از آبهای سطحی و فاضلاب سنتی است. بنابراین به تدریج و همزمان با اجرا و تکمیل پروژه‌ها از سوی شرکت آب و فاضلاب، از حجم این آلاینده‌هایی که در بستر زرجوب و گوهررود در جریان هستند کاسته می‌شود و تنها آبهای سطحی وارد رودخانه‌های رشت خواهند شد.
به گفته وی، شرکت آبفای گیلان به خصوص در دو سال اخیر اقدامات ویژه‌ای را در راستای تکمیل طرح فاضلاب رشت و رفع آلودگی از بستر رودخانه‌های گوهررود و زرجوب انجام داده است. به طوری‌که معادل هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات طرح فاضلاب رشت، قراردادهایی را جهت اجرای پروژه‌های فاضلاب منعقد کرده که با اجرای این پروژه‌ها از ورود فاضلاب به رودخانه‌های زرجوب و گوهررود و منابع آبهای سطحی به میزان ۳۳ هزار متر مکعب در شبانه روز جلوگیری می‌شود.
آنطور که معاون بهره‌برداری و توسعه فاضلاب شرکت آبفای گیلان توضیح داد، علاوه بر اینها دو قرارداد دیگر به ارزش ریالی مجموع ۵۰ میلیارد تومان نیز برای تکمیل شبکه‌های جمع‌آوری فاضلاب در مناطق مختلف شهر رشت منعقد شده و یک تصفیهخانه نیز در جنوب شهر رشت در محدوده مسکن مهر با ظرفیت ۱۲ هزار و ۵۰۰ مترمکعب در شبانه روز در دست احداث است که به زودی وارد مدار بهره‌برداری خواهد شد.
روند افزایش آلودگی‌های منابع آبی در گیلان بحرانی است. آلودگی‌های بی حد و حصر آبهای سطحی نظیر آب رودخانه‌ها و تالاب‌ها، برداشت شن و ماسه و ریختن زباله در داخل و حاشیه رودخانه‌ها موجب شده منابع آبی گیلان آلوده شوند. مشخص نیست در این آشوب نبود بودجه و اعتبار که دولت و دستگاه‌های زیرمجموعه آن گرفتارش هستند سرنوشت دو رودخانه گوهررود و زرجوب که حتی از یک لایروبی منظم و ساده هم محرومند به کجا ختم خواهد شد و چه بیماری‌های خطرناک و آسیب‌هایی همچنان سلامت و حیات مردم را نشانه خواهد گرفت.
نظرات بسته شده است.