میزبان فرهیختگانیم که دل در گرو ایران دارند
گردهمایی سالانه افطاری حوزه هنری گیلان برگزار شد؛
سومین گردهمایی سالانه و رمضانی هنرمندان و فعالان فرهنگی گیلان (حظ حضور) توسط حوزه هنری انقلاب اسلامی استان برگزار شد.
در این گردهمایی افطاری هنرمندان رشته‌های مختلف، پیشکوتان هنری، پژوهشگران، اصحاب رسانه و تعدادی از مدیران فرهنگی و فعالان مردمی حوزه فرهنگ و هنر استان حضور داشتند.
«سید رسول منفرد» رییس حوزه هنری گیلان در حاشیه این گردهمایی که هفته گذشته در تالار مرکزی رشت برگزار شد، پاسخگوی برخی سوالات خبرنگار مرور شد که در ذیل می‌خوانید:
س-آیا در برگزاری این گردهمایی از همه گروه‌های فکری و سلیقه‌های مختلف فرهنگ و هنر استان دعوت شده است؟
ج- مراسم حظ حضورکه یادگار دوره‌های قبلی حوزه هنری استان است؛ حرکت ارزشمندی است و نباید اجازه می‌دادیم درگذر مدیریت‌های مختلف نادیده گرفته شود و باید برقرار باقی می‌ماند. معمولا ما گاهی اوقات نسبت به اتفاقات خوبی که در مدیریت‌های قبلی می‌افتد اعتنای کافی نداریم و قدرش را نمی‌دانیم.
«حظ حضور» مکانیست برای هرکسی که دلش برای ایران می‌تپد و ایران را دوست دارد. ما مشتاق به دیدار آنها در این مراسم سالانه هستیم. این برنامه متعلق به خود اصحاب فرهنگ و هنر است و حضور امنی برای آنها فراهم می‌کند.
«حظ حضور» در این دو سه سالی که از سرگیری شده؛ محلیست برای دیدار سالانه فرهنگ و هنر استان اعم از هنرمندان، پژوهشگران، اصحاب رسانه، فرهیختگان و مدیران و فعالان فرهنگی که به دلیل محدودیت‌های مختلف، طبیعی است که هر سال نتوانیم بخشی از این عزیزان را به دلایل مختلف به این گردهمایی دعوت کنیم.
در واقع «حظ حضور» مکانیست برای هرکسی که دلش برای ایران می‌تپد و ایران را دوست دارد. ما مشتاق به دیدار آنها در این مراسم سالانه هستیم. این برنامه متعلق به خود اصحاب فرهنگ و هنر است و حضور امنی برای آنها فراهم می‌کند.
س- آیا این برنامه بهانه‌ای به منظور پاسداشت هنرمندان و فرهیختگان بوده؟
ج- تمرکز حوزه هنری بروی فرهیختگان در زمان زنده بودنشان است. وقتی که آنها را در کنار خودمان داریم و نیازمند حمایت و تشویق هستند. لذا حوزه هنری حدود 26 سال است که بزرگداشتی در دوره حیات این فرهیختگان و هنرمندان تحت عنوان شکرانه حضور برگزار می‌کند.
امیدواریم ظرف یکی دو ماه آینده نیز بیست و هفتمین شکرانه حضور را داشته باشیم. باید تأکید کرد؛ گیلان مهد فرهنگ و هنر است و به قدری در این استان مفاخر زیادی داریم که متأسفانه خیلی اوقات فرصتی برای بزرگداشت مناسبی از این عزیزان به دست نمی‌آوریم. مانند تیمورگورگین که سال گذشته ایشان را از دست دادیم.
سوی دیگر این گردهمایی در غرفه‌ای تصاویری از درگذشتگان فرهنگ و هنر که سال گذشته از دست دادیم برپا کردیم تا یادمانی باشد برای قدردانی از کسانی که سالها اندوخته و تحربه خود را برای بهره مندی ما و آیندگان به یادگار گذاشتند. هنرمندانی خستگی ناپذیر و پرتلاش که اگر اینها خسته می‌شدند حالا در زمره فرهیختگان استان نبودند. هنرمندانی اعم از مرحومان «تیمور گرگین، علی عبدلی، ابراهیم بصیرت، محمد تقی بارور، تیمور پرهیزگار.
س- برای حمایت از مفاخر فرهنگ و هنری که چندان شناخته شده نیستند ولی نیازمند حمایت‌اند چه برنامه‌ای خواهید داشت؟
ج- معتقدم در این حوزه باید کار اصلی به عهده خود مردم باشد. ما باید در پیکره و سپهر فرهنگ و هنر استان یکسری فرایندها و ساز وکارها تدوین کنیم که مختل شدن این ساز وکارها به زیان فرهنگ و هنر است. چرخه طبیعی این فرایندها باید فعال باشد؛ یعنی اگر هنرمندی کتابی نوشت باید مرکزی باشد که کتابش را عرضه کند و لازم است این عرصه به وسعت جغرافیای گیلان بلکه ایران باشد و کتاب نقد شود. بعد از آن رونمایی و بزرگداشتی برگزار شود. اگر همه این فرایندها به موقع باشد، هنرمند و نویسنده دیگر نیازی به کمک و حمایت سازمانی دارد. چون کتابش خود به خود دیده می‌شود.
س- آیا این بستر در حوزه هنری برای همه گروه‌ها فراهم شده است؟
ج- سال گذشته 4 الی 5 تن از هنرمندان و نویسندگان استان با بنده درتماس بودند که فقط خواستار دیده شدن و فروش به موقع کتابشان بودند. حوزه هنری هم در حد توان خود تلاش می‌کند. البته برخی مواقع ممکن است موفق شده باشد و در برخی مواقع نه. چون ما در حال مشق این فرایند هستیم.
در این خصوص حوزه هنری در حوزه توزیع، سامانه‌ای بنام سامانه بازار مج دارد که پیش از این آثار اعضای حوزه هنری را منتشر می‌کرد اما الان این امکان برای همه فراهم شده و هرکسی اهل گیلان یا موضوع کتابش درباره‌ی گیلان باشد ما این آمادگی را داریم که این سامانه را در اختیارش قرار بدهیم. مانند کتاب معماری باران، قران ترجمه گیلکی غلامی کفترودی و برخی دیگر از کتابها که عرضه شده‌اند.
همزمان نیز تلاش می‌کنیم برای توزیع کتابها از فضای شبکه‌ای کتابفروشی‌های استان استفاده کنیم. هر چند که در این زمینه خیلی کار به زمین مانده داریم و اوضاع چندان مناسب نیست.
س- در چند سال اخیر شاهد بودیم تاریخ شفاهی استان صرفا به سمت حفظ آثار خاصی همچون دفاع مقدس رفته آیا بهتر نیست در این بخش به سراغ سایر حوزه‌های دیگر هم بروید و تاریخ شفاهی متنوع تری ثبت و ضبط کنید؟
ج- این موضوع لااقل در حوزه هنری هرگز اینگونه نبود. تاریخ شفاهی هیچ وقت به موضوع خاصی منحصر نشده بود و این انگاره واقعی نیست.
به عنوان مثال تاریخ شفاهی هنرمندان گیلانی بخش جدیدی از کتاب های هنرمندان بوده که شامل افرادی چون بهمن صالحی، اصلانی، کوچکپور کپورچالی و استاد محمد فارسی شده است و تا الان نیز به 8 الی 9 تن از هنرمندان گیلان پرداخته است. حتی ما تاریخ شفاهی مربوط به انقلاب اسلامی را کار کردیم. تاریح شفاهی برخی از اتفاقات مانند زلزله رودبار،کرونا و موضوعات دیگری نیز در دستور کار داریم.
اخیرا نیز تلاش کردیم در خصوص برخی از مقاطع تاریخی گیلان مانند؛ مقاومت تاریخی مردم استان در برابر کشف حجاب رضاخانی کار کنم. جالب اینکه در این مدت توانستیم دو خانمی که در برابر کشف حجاب مقاومت کردند را شناسایی کنیم
ما به این تنوع نیاز داریم و به گمانم تاکنون نیز در حوزه هنری این تنوع وجود داشته اما نباید به این وضعیت راضی باشیم. باید در حوزه تاریخ شفاهی ورزش استان جدی‌تر ورود داشته باشیم. این کارها باید تداوم بیشتری داشته باشد
س- یا تاریخ شفاهی زنان پیشروی گیلان؟
ج- البته امسال یکی از آثاری که نشر ایلیا منتشر کرد؛ گفتگو با همسران اصحاب فرهنگ و هنر گیلان بود که از کارهای خوب است. باید تأکید کنم دریای تاریخ شفاهی، دریای بی‌انتهایی است. چون با مردم سر وکار دارد و مردم بیکران و بی انتها هستند. لذا باید باز هم تلاش کنیم.
س- برای تاریخ شفاهی فرهنگ بومی استان چه برنامه‌ای دارید؟
ج- همه اینهایی که نام بردم در زمره فرهنگ بومی استان قرار دارند. نباید اشتباها فرهنگ بومی را به یکسری ویژگی‌های سنتی و قدیمی تقلیل داد که بعضی از اینها درست یا غلط فراموش شدند.
تعدد مفاخر درگیلان ضمن اینکه امتیازی برای این استان است گاهی به نقطه ضعفش تبدیل می‌شود و امکان اینکه همه اینها را به موقع ببینیم و درک کنیم وجود ندارد و باید برای این موضوع تمهیدی داشته باشیم.
ادبیات و واژگان ما جزیی از فرهنگ بومی ماست که در سال گذشته یکی دو کتاب مثل فرهنگ گلیکی تمیجانی یا دیوان مرادیان گروسی به زبان گیلکی چاپ شد که از کارهای خوب این حوزه است اما وقتی نگاه می‌کنیم که چقدر کار نکرده داریم مجبور به اولویت بندی هستیم.
س- الان اولویت حوزه هنری چیست؟
ج- حمایت از تولیدات فرهنگی پیشکسوتانی که ممکن است در آینده برای حمایت از چاپ کتابشان دیر باشد.
سال گذشته در یکی از کتابفروشی‌های دست دوم رشت، نمایشنامه‌ای دست نویس متعلق به یکی از پیشکسوتان فقید حوزه‌ی نمایش استان دیدم که بعد متوجه شدیم گویا همسر این پیشکسوت فقید تعدادی از کتابهای ایشان را به یکی از کتابفروشی‌های دست دوم فروشی برای فروش گذاشته بود.
تعدد مفاخر درگیلان ضمن اینکه امتیازی برای این استان است گاهی به نقطه ضعفش تبدیل می‌شود و امکان اینکه همه اینها را به موقع ببینیم و درک کنیم وجود ندارد و باید برای این موضوع تمهیدی داشته باشیم.
از اینرو لازم است دست به دست هم بدهیم و در بحث تاریخ شفاهی یک نهضت فراگیر ایجاد کنیم. در این راستا هرکسی که دلش برای فرهنگ و هنر استان می‌تپد و احساس می‌کند او هم می‌تواند نقشی در این حوزه داشته باشد، باید به اطراف خود نگاه ویژه‌تری داشته باشد تا اگر فرهیخته‌ای دید برای تاریخ شفاهی استان معرفی کند.