نوروز مجازی و آنلاین در گیلان

اکنون بیش از چهار هفته است که بحران پاندمیک کرونا، تمام زیربنا و روبنای کشور ما را تحت تأثیر خود قرار داده است. عاملی که تمام اقشار را به ‌ناچار مجبور به تحمل قرنطینه کرده و موجب شده هرکدام برای پر کردن این زمان فراغت بسیار (یا  تراژدی) چاره‌ای بیندیشند و به فکر راهی برای برون‌رفت از این کرختی مدام باشند؛ فعالان فرهنگی ما از این قاعده مستثنی نیستند و درنتیجه به فکر کارهایی افتاده‌اند که بتوان توسط آن، خلأ فرهنگی ایجاد شده در میان آحاد گوناگون جامعه را پرُ و یا حداقل از حجم آن کم کرد.

افرادی که چندین هفته را در خانه سپری کرده‌اند و به قرنطینه‌ای بالاجبار تن داده‌اند خیلی با افرادی که به این بیماری دچار شده‌اند و چندین روز با آن درگیر بوده‌اند، تفاوتی ندارند.

از این منظر، می‌توان به این موضوع به‌عنوان یک فرصت نگریست و شرایط اجتماعی و فرهنگی گوناگونی را برای سلیقه‌های متفاوت پدید آورد؛ شرایطی که شاید پیش از این بحران، به چشم نمی‌آمدند و یا برای بسیاری، به فعل در آوردن‌شان کاری غیر ممکن و عملی مستلزم دلایل پیشینی بود.

شاید مقایسه‌ای صحیح نباشد؛ ولی افرادی که چندین هفته را در خانه سپری کرده‌اند و به قرنطینه‌ای بالاجبار تن داده‌اند خیلی با افرادی که به این بیماری دچار شده‌اند و چندین روز با آن درگیر بوده‌اند، تفاوتی ندارند. زیرا که هر دو گروه با عواقب گوناگون این پدیده درگیر شده‌اند؛ اگر برای دومی باید شرایط پزشکی و درمانی مهیا شود، برای اولی هم قطعا باید تمهیداتی اندیشید که چه‌بسا توان‌فرساتر و سخت‌تر از گروه دوم است؛ زیرا اگر برای شرایط درمانی پروتکلی معین تعریف شده است، برای افرادی که در قرنطینه‌ای خانگی گرفتار شده‌اند، راهبردی قطعی وجود ندارد.

می‌توانیم از این دیدگاه جهان به وجود آمده را، جهانی نو بنامیم که بر بسیاری از روابط، پرده‌ای دیگرگونه انداخته و ما را در مقابل دو راه قرار (با این که پیش از این جهان اطراف ما این محدودیات را برنمی‌تابید) داده است: یکی جهان امن داخل که خانه نامیده می‌شود و پناهگاه ما است و به قول هایدگر سرپناه انسان را تأمین می‌کند و به تعبیر همین فیلسوف، باش- گاه است و ما را در خود جای می‌دهد. دیگری جهان متزلزل و خشن بیرون که هستی ما را مورد تهدید قرار می‌دهد؛ چون از آنجا که فضای بیرون پیش از این به‌معنای آرامش داشتن در آزادی و مصونیّت بود، اکنون این دیدگاه مورد حمله قرار گرفته و قادر به دفاع از خود نیست و به‌نوعی کاملاً فروپاشیده است.

حال که مانعی در مقابل زندگی بسیاری از افراد این جهان گسترده شده است و هستی یکایک آنان را بدون هیچ گونه تخفیفی مورد تهدید قرار داده است، چه چیز جز هنر، این جهان فارغ از تمام تأثیرات و در عین حال همگام با آن، می‌تواند تسلی‌بخش آلام و دردهای امروز ما باشد.

اکنون تقابل این دو جهان به‌خوبی در رفتارهای انسانی جلوه‌گر شده است، این موضوع کاملاً از ابزاری که ما برای حفاظت از خود بهره می‌بریم تا زمانی را که صرف پالوده‌سازی خود از عناصری می‌کنیم که هنگام بازگشت به جایگاه امن خانه ما را آلوده کرده، قابل مشاهده است. بنابراین باید این جایگاه امن درونی را با لوازم مناسب برای خود قابل تحمل‌تر کنیم تا مبادا که دیگربار از چنین جهانی غافل شویم. حال که مانعی در مقابل زندگی بسیاری از افراد این جهان گسترده شده است و هستی یکایک آنان را بدون هیچ گونه تخفیفی مورد تهدید قرار داده است، چه چیز جز هنر، این جهان فارغ از تمام تأثیرات و در عین حال همگام با آن، می‌تواند تسلی‌بخش آلام و دردهای امروز ما باشد؛ هنری که جهانش متزلزل نمی‌شود و خود به آفریدن جهانی نو دست می‌زند که برای ما باش- گاهی برای زیستن و باشیدن است.

ادبیات همیشه به کمک بشر آمده و او را از جهنم اطرافش نجات داده است.

همانطور که در مقدمه گفتیم باید به فکر راهی برای برون‌رفت از این کرختی باشیم و این مهم جز با تلاش فعالان فرهنگی و هنرمندان محقق نمی‌شود؛ چون که اکنون اوقات بیشتری را در خانه می‌گذرانیم، بی‌شک می‌توانیم به فکر راه‌های گوناگونی برای سرگرم شدن خود باشیم، چه کتاب‌خوانی به صورت انفرادی و چه به صورت آنلاین در شبکه‌های اجتماعی، یا تولید برنامه‌های موسیقی مجازی یا کارگاه‌هایی برای کلاس به صورت آنلاین که توسط فعالان فرهنگی و هنرمندان برگزار می‌شود، برنامه‌هایی که به صورت منظم برگزار می‌شوند و بدین طریق مردم را حتی در این دوران، بی‌نصیب از جهان هنر نمی‌گذارند.

داستان خوانی آنلاین

به این منظور با دو تن از فعالان فرهنگی گیلان گفت و گویی انجام داده ایم که در این ایام چه باید کنیم تا با غنای فرهنگی اوقات خود از ایام قرنطینه بهره ببریم. ابتدا «کوروش رنجبر» نویسنده وروزنامه نگار که به تازگی داستان خوانی آنلاین را برپا کرده در پاسخ به سوال ما در خصوص اهدافش از برگزاری داستان‌خوانی آنلاین و مخاطبانش پرسیدیم که در پاسخ گفت: از جمعه ۹ اسفند هر شب راس ساعت ۹ شب به صورت زنده برای مردم در اینستاگرام داستان می‌خوانم. از آنجایی که پیش از بحران کرونا هفته‌ای دوبار در خانه‌ی ترابی جلسات داستانخوانی داشتم و با پیش آمدن این بحران مجبور به خانه‌نشینی و قرنطینه شدم تصمیم گرفتم این داستانخوانی را به این صورت ادامه بدهم و تعداد بیشتری از دوستان خودم و حتا کسانی که نمی‌شناسم به این جمع بپیوندند و بهانه‌ای باشد هم برای بیرون نرفتن و هم رها شدن از ترس و بحران بیماری تا کمی از دنیای بحرانی بیرون از خانه فاصله بگیرند و در دنیای داستان غرق بشوند و لذت ببرند. چرا که ادبیات همیشه به کمک بشر آمده و او را از جهنم اطرافش نجات داده است.

رنجبر افزود: خوشبختانه استقبال خوبی از این برنامه شده و تعدادی شنونده‌ی ثابت داریم و بازخوردهای خیلی خوبی داشته است. کسانی هم پیشنهاد دادند بعد از سپری شدن دوران بحرانی این بیماریِ همه گیر این شبها را ادامه بدهم چرا که به این ساعت و این نوع اجرا عادت کرده‌اند. من برای این شبها هم از نویسندگان ایرانی می‌خوانم و خارجی. خوبی این کار این است که طیف وسیعی با نویسندگان مختلف آشنا می‌شوند و بعد به دنبال آثار این نویسندگان خواهند رفت. تنها مشکل من در این کار سرعت افتضاح اینترنت است که هم برای من در اجرا مشکل به وجود آورده به طوری که چند بار وسط اجرا قطع و وصل می‌شوم و هم شنونده‌ها نمی‌توانند به خوبی از شنیدن داستان لذت ببرند. آنها هم از کند بودن سرعت اینترنت شکایت دارند. حالا که مردم در خانه‌ها مانده‌اند و این همه هم دولتمردان تشویق به خانه ماندن می‌کنند بهتر است زیر ساختهای اینچنینی را بهبود ببخشند. کمترین کاری که می‌توان کرد همین است.

گیل قصه‌ای‌ها در ایام قرنطینه

در ادامه از «پرویز فکرآزاد»، فعال فرهنگی، خواستیم که برنامه‌هایش را برای این دوره با ما در میان بگذارد؛ ایشان در ابتدا بیان داشت که برنامه‌ی اولش اداره‌ی کلاس مجازی زبان و ادبیات گیلکی است که پیش از این به صورت حضوری برگزار می‌شد.

وی در ادامه گفت: قصد دارم کارگاه گیل‌قصه برای نوشتن قصه‌های گیلکی با محوریت بحران جاری برگزار کنم و در آخر نوشتن قصه‌های گیلکی برای کودکان و اجرای صوتی آن برای چند دبستان هدف نهایی‌شان است.

در این بین برخی گروههای فرهنگی نیز هم تلاش خودشان را برای حفظ روحیه‌ی مردم به کار می‌بندند؛ چنان که موسسه جام سبز به همراهی موسسه خیریه ایزددوستان و رستوران شورکولی قصد دارد به‌زودی کنسرتی مجازی برای یاری رساندن به آسیب‌دیدگان ناشی از قرنطینه برگزار کند.

کنسرت مجازی صدای سخن عشق

 در این زمینه «بابک مهدیزاده» روزنامه نگار که مدیر رستوران شورکولی است به مرور گفت: وقتی قرنطینه اصلی ترین راهکار کنترل کرونا شد، ابتدا یک بخش در سایت و کانال تلگرامی رستوران باز کردیم و آثار موسیقی و کتاب و فیلم‌های ایرانی را در آن معرفی کردیم و لینک دانلودشان ار هم قرار دادیم. بعد به این نتیجه رسیدیم که باید کار بزرگ‌تری بکنیم. چون هم خودمان به خاطر تعطیلی رستوران تحت فشار مالی بودیم و هم پرسنلمان. اما اقشار دیگری هم در جامعه هستند که وضعیت مالی‌شان به مراتب از ما بدتر است. خواستیم کمکی به این اقشار ضعیف که این روزها به خاطر قرنطینه در مضیقه مالی هستند بکنیم.

مهدیزاده افزود: از آنجا که در کارهای خیریه با خانم نظامی مدیر موسسه خیریه ایزددوستان همکاری می کنیم با ایشان تماس گرفتیم تا ببینیم چی کار می توانیم بکنیم. ایشان هم پیشنهاد داد که اگر بشود کنسرت مجازی اجرا کنیم خیلی خوب می‌شود. من نیز یاد کنسرت‌های به شکل لایو افتادم و خوشم آمد. سریعا با دوستم «وحید احمدی‌آرا» از اعضای موسیقی جام سبز که با هنرمندان ارتباط خوبی دارد تماس گرفتم و ایشان و دو نفر دیگر از دوستان موسسه موسیقی جام سبز و سایت هفت ساز داوطلب شدن کمک شدند. بنابراین مقرر شده هر شب در ایام نوروز یک خواننده گیلانی برای مردم به صورت مجازی و از سایت‌هایی که معرفی می‌کنیم به صورت مجازی اجرا کند و مخاطبین هم به شماره حساب‌هایی که متعلق به موسسه خیریه‌ ایزددوستان است، کمک هایشان را واریز کنند تا تا به دست اقشار ضعیف و آسیب دیده در دوران قرنطینه ناشی از کرونا ، مثل زنان سرپرست خانوار، کارگران روزمزد و کودکان کار برسد.

از خانه بگو و جشنواره نوروزی منطقه آزاد انزلی

همچنین در منطقه آزاد انزلی در سال ۹۹ با توجه به شیوع ویروس کرونا و عدم پذیرش واحد های اقامتی و خدماتی از مهمانان نوروزی و به منظور قطع زنجیره انتشار ویروس کرونا، جشنواره نوروز فرهنگی بصورت مجازی انجام می‌شود.

دکتر «سیدحجت مهدوی سعیدی» معاون فرهنگی، اجتماعی و گردشگری سازمان منطقه آزاد انزلی در این رابطه گفت: این جشنواره فرهنگی با موضوعات فرهنگ نوروز در گیلان، بهار و طبیعت، خانواده، همدلی و همکاری، مشارکت اجتماعی و مسوولیت اجتماعی در بخش‌های طراحی، نقاشی، کاریکاتور، شعر، داستان کوتاه، خاطره نویسی، دلنوشته، مطالعه کتاب و خلاصه نویسی در دو بخش روستاوندان و ساکنین منطقه آزاد انزلی و کارکنان سازمان و خانواده همکاران برگزار می شود.

وی اهداف این طرح فرهنگی را علاوه بر تحقق شعار در خانه بمانیم عنوان کرد و افزود: ترویج فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، شناسایی استعدادهای فرهنگی و هنری و حمایت سازمان منطقه آزاد انزلی از علاقه مندان به مباحث فرهنگی، از دیگر اهداف طرح نوروز فرهنگی بوده است.

همچنین انزلیچی ها جایزه روزمره‌نویسی «از خانه بگو» را راه‌اندازی کرده اند تا علاقمندان آثار خود در ایام ماندن در خانه در روزهای نوروزی را به آدرس ایمیل این پویش   [email protected] ارسال کنند. آثار ارسال شده حداکثر ۳ اثر و در حد ۴۰۰ کلمه باید باشد.