تحقیقات علمی نشان می‌دهد، ۵ گونه ماهیان خاویاری دریای خزر که توسط اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت به عنوان گونه‌های در معرض خطر شناخته می‌شوند در آخرین مرحله انقراض قرار دارند. حال رییس سازمان حفاظت محیط زیست ایران نیز ضمن هشدار در مورد تبعات منفی کاهش تراز آب دریای خزر، کاهش شدید جمعیت ماهیان خاویاری را تأیید می‌کند.
کاهش تراز و پسروی آب دریای خزر در طول تقریبا سه دهه اخیر محسوس بوده است. عوامل انسانی و غیرانسانی به ویژه تغییرات اقلیمی از جمله افزایش دما و تبخیر، کاهش بارندگی‌ها و کاهش حجم آب رودخانه‌های ورودی به دریا و احداث سدها در مسیر رودخانه‌های ورودی برخی از مهم‌ترین عواملی هستند که در کاهش تراز آب دریای خزر تأثیرگذار بوده‌اند.
تداوم پس روی آب دریای خزر طی سال‌های اخیر به غیر از چالش‌های محیط زیستی در حوزه اکوسیستم، حیات آبزیان و تالاب‌های ساحلی منحصر به فرد دریای خزر، در بخش تاسیسات بندری و کشتیرانی هم تاثیرگذاری گسترده‌ای داشته است و به افزایش آلاینده‌ها در آبهای ساحلی دریای خزر منجر شده است.
«شیما انصاری» رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست، اخیرا اعلام کرده است: کاهش ذخایر آبزی و افول فعالیت‌های شیلاتی، صید بی رویه و غیرمجاز و تخریب زیستگاه، جمعیت ماهیان خاویاری را بیش از ۹۰ درصد کاهش داده است.
به گفته او میزان صید ماهیان خاویاری در ایران در چهار دهه، به میزان چشمگیری کاهش پیدا کرده و به با وجود تمهیداتی مانند ممنوعیت صید در سال‌های اخیر، هر ۵ گونه ماهیان خاویاری در معرض انقراض کامل قرار گرفته‌اند.
طبق گزارش جدید رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست، تنوع زیستی دریا شامل پلانکتون‌ها و جانوران کف زی رو به زوال است. فک خزری به عنوان تنها گونه پستاندار دریای خزر در معرض نابودی است و جمعیت آن به شدت کاهش پیدا کرده است.
انصاری همچنین اضافه کرده است: گونه‌های مهاجم همچنان تهدیدی جدی برای اکوسیستم خزر به شمار می‌روند، نمونه بارز آن تهاجم گونه غیر بومی مهاجم شانه‌دار دریای خزر که موجب کاهش شدید صید کیلکا ماهیان در دو دهه اخیر شده است.
وی آلودگی سواحل و دریا ناشی از فعالیت‌های انسانی به ویژه نشت نفت و خسارات ناشی از آن را به موضوعی غیر قابل اغماض خوانده و می‌گوید: تغییرات کاربری اراضی در سواحل دریای خزر به طور وسیعی در حال رخداد است. ورود پساب‌های تصفیه نشده و مدیریت نه چندان قوی پسماندهای شهری و صنعتی عامل تهدید کننده سلامت محیط زیست دریای خزر است و رودخانه‌های منتهی به دریا که محل تخم‌ریزی و زادآوری بسیاری از گونه‌های ارزشمند این دریا هستند که بسته شدن مسیرهای آنها، کاهش میزان آورد آب آنها، آلودگی و تخریب زیستگاه رودخانه‌ها بر اکوسیستم دریای خزر و آبزیان اثرات منفی شدیدی ایجاد کرده است.
صید ماهیان خاویاری در ایران به زیر ۲۵۰ عدد در سال رسید
«دکتر شهرام عبدالملکی» رئیس بخش بیولوژی و ارزیابی ذخایر انستیتو بین‌المللی ماهیان خاویاری هم اخیرا خبر داد: بر اساس گزارش‌ها، صید ماهیان خاویاری در ایران به زیر ۲۵۰ عدد در سال رسیده است که نشان‌دهنده وضعیت بحرانی این گونه‌هاست.
وی عنوان می‌کند: از سال ۱۳۹۱ گشت‌های ارزیابی ذخایر ماهیان خاویاری در آبهای ایرانی دریای خزر انجام نگرفته است و اطلاعی از سرنوشت و میزان ذخیره ماهیان خاویاری در دسترس نیست.
عبدالملکی تصریح کرد: عدم مدیریت اصولی و هماهنگ کشورهای بهره‌بردار که به علت مشترک بودن ذخایر و مسدود بودن دریای خزر تأثیر شدیدی بر وضعیت ذخایر سایر کشورهای همسایه دارند و یکی از علل اصلی کاهش ذخایر تاسماهیان دریای خزر است.
نظرات بسته شده است.