کشاورزان گیلانی در کنار مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، با مساله‌ای بسیار مهم دیگری به نام خوک‌های وحشی (گراز) هم مواجهند. گرازها از قدیم‌‌الایام تاکنون زمین‌های کشاورزی و باغات آن‌ها را به شکل گسترده نابود می‌کنند و کسی هم پاسخگوی این وضعیت نیست. شرایط به قدری بغرنج و بحرانی شده که حتی برخی کشاورزان از سر ناچاری و استیصال شالیزارهای برنج خود را رها کرده و یا مهاجرت می‌کنند.
چرخه طبیعی زیستگاه حیات وحش تخریب شده است. کاهش جمعیت گونه‌های جانوار گوشتخوار و تخریب مراتع و جنگل‌ها، تعادل و چرخه حیات در زیستگاه‌ها را تحت تأثیر قرار داده تا جایی که با افزایش نامتعادل جمعیت گونه‌هایی همچون گراز مواجه هستیم.
سال‌هاست از گوشه و کنار خبر می‌رسد کشاورزانی که با کار گذاشتن سیم برق لخت و استفاده از دستگاه موتور برق، نسبت به کشتار دسته جمعی گرازهای وحشی اقدام می‌کردند به پرداخت جرایم نقدی سنگین و حبس محکوم می‌شوند. اما این تنها یک روی سکه جنگ ناتمام کشاورزان و دسته‌های گرازهای وحشی است.
شالیزارهای برنج نه فقط در ایام فصل زراعی بلکه در تمام طول سال مورد هجوم گله‌های گراز وحشی قرار دارند. همزمان با فصل آماده‌سازی زمین و نشا کاری، گرازها به خزانه‌های برنج حمله می‌کنند. در واقع جنگ بین کشاورز و گرازهای وحشی هیچ وقت تمامی نداشته و به خصوص در ایام فصل کاشت برنج و برداشت به اوج خود می‌رسد. در این بین کسی به اعتراض و نگرانی کشاورزان توجه نمی‌کند.
افزایش جمعیت گرازهای وحشی
«محمد ابراهیمی» یکی از شالیکاران منطقه شفت در این مورد می‌گوید: جمعیت گرازهای وحشی افزایش پیدا کرده و در تمام نقاط گیلان یافت می‌شود و مشخص نیست چرا برای مدیریت این وضعیت اقدام قاطعی انجام نمی‌شود.
کشاورزان و باغداران گیلانی انتظار دارند سازمان حفاظت محیط زیست با یک برنامه مناسب این مشکل قدیمی را به شکلی مناسب مدیریت کند. هرچند که در گذشته پروانه شکار گراز حتی برای اتباع خارجی صادر شده است و کشاورزان در برخی مناطق می‌توانند به شکل موردی و یا با استخدام شکارچی و پرداخت هزینه، گرازهای وحشی را مهار کنند. اما آنچه که کاملا مشهود است این است که شیوه‌های اشاره شده تاکنون نتوانسته مشکل کشاورزان گیلانی را برطرف کند.
حملات بی‌پایان گرازها و رها شدن مزارع برنج
«حسن حسین‌زاده» کشاورز دیگری از روستاهای توابع شهرستان رشت است که باغ صیفی کاری دارد و به کاشت صنوبر مشغول است. وی نیز به مرور گفت: سال‌ها هر طور که شده در برابر حمله گرازها به شالیزارم مقاومت کردم اما تقریبا دو سال است که دیگر کاشت برنج را در مزرعه تعطیل کرده‌ام.
وی افزود: در دو سال اخیر نزدیک به ۱۰ هزار متر از مزرعه برنجم که به طور مداوم از حمله گرازها آسیب می‌دید را رها کردم و اخیرا به کشت صنوبر اختصاص دادم تا حداقل بتوانم در این اوضاع بد اقتصادی از زمینم اجدادی استفاده‌ای ببرم. با این حال حمله گرازها تمامی ندارد. گرازها به نهال‌های تازه کاشت شده صنوبر حمله می‌کنند و به شدت به آن‌ها خسارت می‌زنند.
کشاورز دیگری به نام «محمود رضادوست» نیز در مورد حمله گرازها به مزارع برنج می‌گوید: گرازها(خوک‌های وحشی) به مزارع برنج ما حمله‌ور می‌شوند، در گذشته تعداد این حیوانات کمتر بود اما حالا تعداد آن‌ها بسیار زیاد شده که این وضعیت، کار نگهبانی از مزارع برنج را برای ما سخت‌تر از قبل کرده است.
وی افزود: احتمالا زیستگاه و آشیانه گرازها بخاطر زندگی صنعتی و ماشینی دچار به هم ریختگی شده به همین خاطر گرازها برای تهیه غذا، تغذیه از ساقه برنج و خوردن جانوری که در زبان محلی به آن «کپیش» یا «آب دزدک» (کپیش یا آب دزدک در داخل کرت‌ها و مرزهای شالیزارها لانه می‌کنند) می‌گویند به شالیزارهایشان حمله می‌کنند.
این کشاورز اضافه کرد: کشاورزان برنجکار روزها مشغول کار کشاورزی هستند و شب‌ها بیدار. به علت حمله وحشیانه گرازها به مزارع برنج، شالیکاران مجبورند تا پاسی از شب از مزارع خود حراست کنند.
کشاورزان خسته‌اند
هزینه‌های تولید برنج افزایش پیدا کرده و نزدیک به دو سال است که برنج با افت شدید قیمت مواجه شده و واردات بی رویه برنج خارجی تحت عنوان قرارداد تهاتر کالا و نفت در برابر غذا، تولید برنج را از صرفه اقتصادی خارج کرده است.
در حال حاضر حجم زیادی از برنج سال گذشته کشاورزان به دلیل فروش نرفتن و قیمت کم، در انبارها دپو شده و در حال فساد است. از طرفی برداشت محصول جدید هم آغاز شده و کشاورزانی که از حمله مداوم گرازها به مزارع‌شان خسته شده‌اند امیدی به بهبود بازار خرید و فروش برنج ندارند.
بیمه، بهترین راه جبران خسارت‌های ناشی از حمله گراز
سازمان حفاظت محیط‌زیست در گذشته برنامه آموزشی تحت عنوان نجات پلنگ گیلان را اجرایی کرد و طی آن به دامداران و کشاورزان خسارت پرداخت می‌کرد.
«حسین علینژاد»، رییس اداره نظارت بر حیات وحش محیط زیست گیلان در مورد اینکه آیا چنین برنامه‌ای برای حمله گراز به اراضی زراعی و باغی کشاورزان استان اجرایی می‌شود یا خبر گفت: خیر چنین برنامه‌ای برای گراز اجرا نمی‌شود. در واقع این برنامه که سازمان حفاظت محیط زیست برای پلنگ اجرا کرده مختص گونه‌های حیات وحش در معرض انقراض است. در این برنامه گوشت‌خواران و گونه‌های آسیب‌رسان بیمه شده‌اند.
وی ادامه داد: کشاورزان می‌توانند در ابتدای فصل زراعی، محصولات کشاورزی و باغی خود را بیمه کرده و بخش مربوط به آسیب حیات وحش به محصولات را هم خریداری کنند و در صورت حمله گراز به مزارع و آسیب به محصولاتشان، خسارت خود را از بیمه بگیرند.
علینژاد افزود: در قانون، تکلیف گراز مشخص شده، این گونه به عنوان یکی از گونه‌های جانوری آسیب‌رسان به محصولات کشاورزی و باغی شناخته شده است و بنابراین از آنجا که قانون تکلیفش را مشخص کرده گاهی اوقات پس از بررسی کارشناسی و با در نظر گرفتن مبانی بوم‌شناختی زیستگاه و روابط بین گونه‌های حیات وحش، مجوز تعدیل جمعیت گراز صادر می‌شود.
مزارع برنج پایمال می‌شوند
دسته‌های گراز، شب‌ها خاک و بوته شالیزارهای برنج را مانند خیش تراکتور زیر و رو می‌کنند و اگر کشاورزان از نگهبانی غافل شوند کل محصول برنج‌شان در عرض چند شب نابود می‌شود. مشاهدات نشان می‌دهد کل اراضی شالیکاری گیلان در معرض یورش گرازها قرار دارد.
کشاورزان گیلانی از خرابی‌های حاصله از یورش گرازها به مزارع برنج، به ستوه آمده‌اند و خواستار اقدامی کارساز برای معدوم کردن این حیوانات زیان کار هستند.
ناگفته نماند که خشک شدن چشمه‌ها و منابع آب طبیعی زیستگاه‌های حیات وحش به علت خشکسالی موجب شده که انواع گونه‌های حیوانی از جمله گرازها برای رفع تشنگی به منابع آب مجاور اراضی زراعی پناه ببرند. اتفاقی که جزء پایمال شدن مزارع نتیجه دیگری نداشته است.
لازم به ذکر است، وزن گراز بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم متغیر است. این حیوان از حیث فیزیکی قوی است و به دلیل ویژگی فیزیکی از جمله ناتوانی در چرخاندن گردن تنها در یک مسیر مستقیم، گیاهان موجود در مزارع و ساقه شالی برنج را به صورت گسترده نابود می‌کند.
نظرات بسته شده است.