صنعت غذا نقشی حیاتی در زندگی انسان ایفا می‌کند و از آنجایی که غذا یکی از مسیرهای اصلی مواجهه انسان با آلاینده‌ها است، تأمین غذای سالم برای بقاء و سلامت جامعه ضروری است. با این حال، با افزایش جمعیت جهان، تهیه غذای کافی و سالم به یکی از چالش‌های مهم صنعت غذا تبدیل شده است.
تقلب در مواد غذایی، یکی از معضلات پیچیده این صنعت است که به شکل‌های مختلف توسط افراد سودجو انجام می‌شود و دامنه آن بسیار گسترده است. این تقلبات می‌توانند سلامت انسان را به طور جدی به خطر بیاندازند و امنیت غذایی جامعه را تهدید کنند. در کشورهای در حال توسعه به دلیل نظارت ناکافی و فقدان قوانین قاطعانه می‌توان گفت؛ تقلبات غذایی عامل اصلی افزایش ناامنی غذایی در گروه‌های آسیب پذیری چون زنان، کودکان و سالمندان است. همچنین در زمان بلایای طبیعی، خصوصا در مناطق آسیب دیده، فرصت‌های تقلب در مواد غذایی افزایش پیدا می‌کند.
تاثیرات تقلب در مواد غذایی از سه منظر بهداشتی، اقتصادی و اجتماعی مورد اهمیت است، از منظر بهداشتی تقلب غذایی می‌تواند منجر به بیماری، مسمومیت و حتی مرگ شود، از نظر اقتصادی به اقتصاد (تولیدکننده و مصرف‌کننده) آسیب می‌زند و از دست رفتن اعتماد مصرف‌کنندگان از آسیب‌های اجتماعی ایجاد شده در اثر تقلبات غذایی محسوب می‌شود.
اما تقلب در برچسب‌گذاری یکی دیگر از انواع تقلبات غذایی است که این روزها گسترش زیادی داشته است. برچسب‌گذاری یکی از راه‌های تشویق برای خرید، دادن اطلاعات و معرفی محصول است، وقتی تقلبی در برچسب اتفاق می‌افتد چند حالت بوجود می‌آید، اطلاعات غیرواقعی داده شده که نتیجه‌اش می‌تواند بیماری، آلودگی و یا حتی مرگ باشد. مثلا در خصوص محصولات تراریخته، شرکت‌های داخلی مدت‌ها تمایلی به درج استفاده از ذرت تراریخته نداشتند.
از منظر توسعه پایدار “پایان دادن به گرسنگی برای تمام انسان‌ها یعنی دسترسی به غذای سالم، مغذی و کافی در هر زمان و مکان” است، به این معنی که “هنگامی که کشورها ظرفیت‌های نظارتی، علمی و فنی خود را تقویت می‌کنند، تا اطمینان حاصل شود که غذای ایمن و باکیفیت مورد انتظار در طول زنجیره غذایی وجود دارد، آن‌ها در واقع به سوی الگوهای پایدار توسعه و مصرف غذایی حرکت می‌کنند”.
اهمیت این موضوع از آن جهت است که غذای ناایمن و ناسالم، نه تنها از طریق خطرات ناشی از غذا، عامل ایجاد بیش از ۲۰۰ نوع بیماری حاد و مزمن، از عفونت دستگاه گوارش گرفته تا سرطان، می‌شود، بلکه هزینه‌های تجمیعی آن علاوه بر رنج انسان‌ها، در سطحی کلان‌تر، مانعی برای توسعه اقتصادی-اجتماعی بوده، فشار بیش از اندازه‌ای را بر نظام بهداشت و درمان وارد کرده و دسترسی به بازارهای جهانی غذا، تجارت، گردشگری و در نهایت تحقق رشد اقتصادی را با چالش‌هایی جدی روبه‌رو می‌کند.
لذا استانداردهای غذایی و کنترل کیفیت و بازرسی محصولات تولیدی صنایع غذایی می‌توانند مراحل تولید، تامین و عرضه محصولات غذایی را ملزم به پایبندی به شیوه‌های استاندارد و توصیه‌شده‌ای کند که تضمین‌کننده ایمنی و سلامت مواد غذایی عرضه شده هستند.
از طرفی هرچند مواد غذایی مشکوک به تقلب از طریق انجام آزمون‌های استاندارد و کنترل کیفی، توسط کارشناسان بررسی می‌شوند، اما متاسفانه گاهی تقلبات غذایی آنقدر پیچیده هستند که آزمون‌ها نیز قادر به شناسایی آن‌ها نیستند.
در این میان اما، یک سوال اساسی ذهن همه را به خود مشغول می‌کند: اما آیا امروزه، دستیابی به غذای سالم و ایمن یا به عبارتی امنیت غذایی، یک رویا است یا قابل دست یافتن؟ مسئول آن کیست؟ آیا باید منتظر بمانیم تا نهادهای نظارتی، مجرمان را شناسایی و مجازات کنند؟ یا هر کدام از ما به عنوان یک مصرف کننده آگاه، می‌توانیم نقشی در این مبارزه ایفا کنیم؟
متاسفانه باید گفت؛ تقلب در مواد غذایی، سایه‌ی هولناکی است که بر سر سفره‌های ما سایه افکنده است. این مساله، نه تنها سلامت جسمی و روانی ما را به خطر می‌اندازد، بلکه همانطور که گفته شد؛ اعتماد ما را به تولیدکننده و ارگان‌های ذیربط خدشه‌دار می‌کند. شاید وقت آن رسیده که با اتکا به علوم جدید و قدرت تکنولوژی، راهکارهای جدید و موثری برای مقابله با این مشکل بیابیم. شاید بتوان با استفاده از ردیابی و معرفی زنجیره‌های شفاف تامین مواد غذایی، برچسب‌های هوشمند و ردیابی دقیق محصولات تولیدی، گامی در جهت تامین و تضمین سلامت و امنیت غذایی برداشت.
امنیت غذایی، حق مسلم همه انسان‌ها است و برای دستیابی به آن، باید با تقلب در مواد غذایی به طور جدی مقابله کرد. این امر نیازمند همکاری دولت، تولیدکنندگان، و مصرف‌کنندگان است. با تلاش جمعی می‌توانیم به ایجاد یک سیستم غذایی سالم و امن برای همه دست پیدا کنیم.
نظرات بسته شده است.