محدودیت‌ها علیه فعالان گردشگری گیلان تشدید شد
خط و نشان نهادهای دولتی، قضایی و انتظامی برای فعالیت تورلیدرها؛
این روزها روند پلمپ بسیاری از اماکن و تأسیسات گردشگری در گیلان سرعت گرفته و حتی دامنه این محدودیت‌ها به راهنمایان تورهای گردشگری یا همان تورلیدرها نیز رسیده است. بهانه؛ طرح عفاف و حجاب است. آنطور که تورلیدرهای گیلانی خبر می‌دهند همزمان با اجرای طرح نور به خصوص در یکی دو ماهه اخیر، برخورد با راهنمایان گردشگری، مسدودیت پیج‌های آنان در اینستاگرام و پرونده‌سازی علیه آنان در دادگاه شدت گرفته است. شرایط به گونه‌ای شده که حتی متولیان گردشگری گیلان هم تأیید می‌کنند فضای حاکم چندان به نفع گردشگری نیست و شدیداً تنگ تر شده است.
۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ «عزیزاله ملکی» فرمانده انتظامی گیلان در یک سخنرانی، اجرای طرح عفاف و حجاب در قالب طرح نور را یک تکلیف برای پلیس دانسته و گفته بود: گیلان به عنوان مقصد گردشگری مسافران، یکی از استان‌های هدف برای اجرای طرح نور است و پلیس به هیچ وجه از این طرح عقب‌نشینی نخواهد کرد.
اما پس از سقوط هلی‌کوپتر رییس جمهور و در جریان رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری، مسعود پزشکیان در جمع مردم، طرح نور را با سیاهی مقایسه کرده و گفته بود: ۴۰ سال است که می‌خواهیم با مداخله، حجاب را نهادینه کنیم. آقایانی که به دنبال طرح نور هستند بگویند این موضوع ما را به نور می‌کشاند یا انتهای آن سیاهی است؟
فعالان گردشگری؛ بزرگ‌ترین مشکل ما برخوردهای سلیقه‌ای است که نه فقط از طرف نهادهایی مانند اماکن بلکه از سوی پلیس امنیت اخلاقی و نیروی انتظامی اعمال می‌شود. شرایط به گونه‌ای است که حتی برای چند نفر از همکاران ما پرونده‌های عجیب و غریب تشکیل داده‌اند.
«احمدرضا رادان» فرمانده کل انتظامی کشور هم در جدیدترین اظهارنظر رسمی خود در خصوص اجرای طرح نور در دولت جدید گفته؛ هر چیزی که قانون باشد پلیس مجری آن است، مگر اینکه این تکلیف از یک مسیر قانونی از روی دوش پلیس برداشته شود.
در حالی‌که لایحه عفاف و حجاب نه تنها برای ایرانیان بلکه برای گردشگران خارجی نیز محدودیت ایجاد کرده و از برخورد قانونی با گردشگران خارجی به خاطر عدم رعایت حجاب خبر می‌دهد، طرح نور نیز به موازات آن در سراسر کشور از جمله گیلان در حال اجراست و نیروی انتظامی به عنوان ضابط قانونی و قضایی برای برخورد با تورهای گردشگری مأموریت پیدا کرده است.
ترویج عرفان‌های نوظهور از طریق برگزاری آیین‌هایی خاص، برهم زدن نظم و امنیت عمومی، اجرای حرکات موزون و رفتارهای غیرعرفی و غیرقانونی، اردوها و گروه‌های کوهنوردی مختلط و یا عدم رعایت شئونات اسلامی از جمله برخی از دلایلی است که نیروی انتظامی، پلیس امنیت اخلاقی و اداره اماکن برای جلوگیری از فعالیت تورهای گردشگری ذکر می‌کنند.
تورلیدرها، قربانیان برخوردهای سلیقه‌ای
«ایرج آیریان» عضو انجمن صنفی و کارگری راهنمایان گیلان در این مورد به مرور می‌گوید: تورلیدرهای استان‌های دیگر فعالیت آزادانه‌تری دارند و تورهای گردشگری که به گیلان سفر می‌کنند هم با مشکل خاصی مواجه نمی‌شوند. اما انگار این مشکلات و محدودیت‌ها فقط در گیلان وجود دارد و تنها مختص گیلانی‌هاست.
وی در مورد محدودیت‌‌های اعمال شده علیه تورهای گردشگری توسط برخی نهادها می‌گوید: وضعیت به گونه‌ای شده که تور لیدرهای گیلانی که می‌خواهند داخل استان فعالیت کنند با یکسری مشکلات عجیب مواجه می‌شوند. در حالی‌که همکاران ما وقتی از سایر استان‌ها مثلاً تهران وارد گیلان می‌شوند به هیچ عنوان با چنین چالش‌هایی که گریبانگیر ماست مواجه نیستند.
در یکی دو ماه اخیر وسعت این محدودیت‌ها برای تورهای گردشگری گیلان شدیدتر شده است و پیج‌های کاری راهنماها و تو لیدرها را که سالیان سال برای آن زحمت کشیده‌اند را توقیف می‌کنند. تشکیل پرونده‌های سیاسی و کیفری علیه تورلیدرها و پلمپ آژانس‌های گردشگری از دیگر محدودیت‌هایی‌ست که شاهد آن هستیم.
وی ادامه می‌دهد: بزرگ‌ترین مشکل ما برخوردهای سلیقه‌ای است که نه فقط از طرف نهادهایی مانند اماکن بلکه از سوی پلیس امنیت اخلاقی و نیروی انتظامی اعمال می‌شود. شرایط به گونه‌ای است که حتی برای چند نفر از همکاران ما پرونده غیرمعمول تشکیل داده‌اند. این نهادها به طور کلی تمام سازو‌کاری که به موجب آن میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برای تورهای گردشگری گیلان مجوز صادر می‌کند را معتبر نمی‌دانند. حتی بارها شاهد بودیم که نیروی انتظامی برای مجوز راهنمای تور، کوچک‌ترین ارزشی قائل نشده است و عملا گفته که خود اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هم در حال تخلف هست که چنین مجوزهایی را صادر می‌کند.
به گفته این فعال گردشگری، در کل کشور ساز وکار پیش فرضی وجود دارد که مطابق آن آژانس‌ها بر اساس روالی که برایشان تعریف شده فعالیت می‌کنند. راهنمایان تورهای گردشگری مستقر شده و تورها در سامانه کشوری ثبت می‌شوند و با جزئیات کامل قابل رصد هستند. به عنوان مثال در این سازوکار کاملا مشخص است که تورهای گردشگری دارای چه تعداد مسافر هستند، مبدأ و مقصد آن‌ها کجاست.
وی ادامه داد: هر آژانس گردشگری برای تورهای گردشگری مجوزدار خود، مسیر مشخصی را تعیین کرده و برای آن بیمه‌نامه صادر شده است اما وقتی نهادهایی مانند اداره اماکن و یا نیروی انتظامی جلو حرکت تور را می‌گیرند تور لیدرها هم از روی ناچاری مجبور می‌شوند یا تور را کنسل کرده و یا مسیر خود را تغییر دهند. همین تغییر مسیر، خطرات و چالشهای جدیدتری را پیش روی تورلیدرها و مسافران قرار می‌دهد. در این وضعیت حتی اگر حادثه‌ای اتفاق افتاد دود آن به چشم راهنمای تور و آژانس می‌رود و بیمه هم به هیچ وجه خسارت‌ها را تقبل نخواهد کرد.
یک فعال گردشگری: این روزها یک به یک همکاران ما و تورلیدرها را به اداره اماکن احضار می‌کنند به دادگاه می‌کشانند و برایشان حکم صادر می‌کنند. مگر راهنمایان گردشگری و تورلیدرهای دارای مجوز رسمی خلافی انجام می‌دهند که باید این‌چنین دادگاهی شوند؟!
تشدید محدودیت‌ها علیه فعالان گردشگری گیلان
آنطور که ایرج آیریان می‌گوید: تورهای گردشگری به طور کلی در ۱۰ سال گذشته با این مشکلات مواجه بوده‌اند که همچنان لاینحل باقی مانده با این حال وی معتقد است؛در یکی دو ماه اخیر وسعت این محدودیت‌ها برای تورهای گردشگری گیلان شدیدتر شده است و پیج‌های کاری راهنماها و تو لیدرها را که سالیان سال برای آن زحمت کشیده‌اند را توقیف می‌کنند. تشکیل پرونده‌های سیاسی و کیفری علیه تورلیدرها و پلمپ آژانس‌های گردشگری از دیگر محدودیت‌هایی‌ست که شاهد آن هستیم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ممانعت از حرکت تورهای گردشگری تنها به دلیل تورهای مختلط اتفاق افتاده است یا خیر توضیح داد: خیر اصلا اینطور نیست در این مدت حتی جلوی حرکت تورهایی را گرفته‌اند که اتفاقا همگی خانم یا همه مرد بودند. دلایلی هم که برای این کار می‌آورند مثلا به ما می‌گویند قرار است در این منطقه تور اجرا نشود. در حالی که ما نمی‌دانیم دستور این کار از کجا صادر شده به همین علت پیگیری‌های ما هم به نتیجه نمی‌رسد.
به گفته این عضو تشکل حرفه‌ای راهنمایان گردشگری گیلان، برای رفع این مشکلات تاکنون مکاتبات زیادی انجام شده و راهنماهای تورها از سراسر گیلان برای امضاء طومارها دعوت شدند اما ظاهرا مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری گیلان به هیچ عنوان حاضر نمی‌شود تا از تأسیسات و مجموعه‌های زیر مجموعه خود حمایت کند.
از احضار گسترده تورلیدرها تا پرونده‌سازی علیه آنان
بسیاری از مردم، فعالیت تورلیدرها به‌عنوان راهنمای گردشگری را شغلی مفرح می‌دانند، در حالی که چالشهای این شغل اگر از بسیاری مشاغل بیشتر نباشد، کمتر هم نیست. در دوره همه‌گیری کرونا به واسطه سرایت‌‌‌پذیری ویروس، صنعت گردشگری اولین صنعتی بود که به شدت آسیب دید و تعطیل شد، در کنار آن اتفاقات سیاسی نیز به همان نسبت این حوزه را تحت‌تاثیر خود قرار داده است.
«ماندگار رمضان‌پور» از دیگر فعالان گردشگری گیلان است که سال‌هاست در این زمینه فعالیت می‌کند. وی می‌گوید: این روزها یک به یک همکاران ما و فعالان گردشگری را به اداره اماکن احضار می‌کنند به دادگاه می‌کشانند و برایشان حکم صادر می‌کنند. مگر راهنمایان گردشگری و تورلیدرهای دارای مجوز رسمی خلافی انجام داده اند که باید دادگاهی شوند؟! حتی پیج کاری همکارانی که دنبال کنندگان زیادی دارند هم در حال مسدود شدن است. آیا راهنما بودن یا تور بردن با مجوز آژانس یک فعالیت صنفی و جزو ردیف‌های شغلی تعریف شده نیست؟!
وی ادامه داد: راهنمایان تورهای گردشگری باید چه کنند وقتی گروهای غیرمجاز مانند قارچ در حال تکثیر هستند و بدون مجوز فعالیت دارند؟ چرا جلوی فعالیت آنان را نمی‌گیرند؟ اکثر راهنمایان گردشگری فعال در گیلان بیمه شده هستند و حرفه آنان در کشور جزوه ردیف شغلی شناخته شده پس این حجم از محدودیت‌ها برای چیست؟ چرا کسی از آنان حمایت نمی‌کند؟
حسینی نسب، معاون گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان: در جلساتی که در استانداری گیلان و یا از طریق مدیرکل امور اجتماعی، معاونت سیاسی و یا شورای تامین با موضوع فعالیت‌های گردشگری مجوزدار و یا فاقد مجوز برگزار می‌شود همیشه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری متهم اصلی است و اینگونه نیست که فعالان گردشگری تصور کنند تنها مانده‌اند.
همه علیه حوزه گردشگری؛ فضا شدیداً مسموم است!
«محمد علی حسینی نسب» معاون گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان در واکنش به این محدودیت‌ها و اعتراض تورلیدرها به مرور می‌گوید: در اینجا ما با دو موضوع سفرهای مجوزدار و فاقد مجوز روبه‌رو هستیم. در سفرهای گروهی و جمعی فاقد مجوز که تحت عنوان کوهنوردی، طبیعت‌گردی یا تورهای گردشگری از خارج استان و یا داخل استان هماهنگ می‌شوند، وقتی مشکلاتی در بحث رعایت مسائل اخلاقی و امنیتی پیش می‌آید و دستگاه‌های مختلف از آن شکایت دارند، تمام تبعات و درگیری‌های ناشی از آن گریبانگیر اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌شود.
وی افزود: معمولا در جلساتی که در استانداری گیلان و یا از طریق مدیرکل امور اجتماعی، معاونت سیاسی و یا شورای تامین با موضوع فعالیت‌های گردشگری مجوزدار و یا فاقد مجوز برگزار می‌شود همیشه این اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است که به عنوان متهم اصلی معرفی می‌شود و اینگونه نیست که فعالان گردشگری تصور کنند تنها مانده‌اند.
حسینی نسب در مورد علت تشدید محدودیت‌ها علیه فعالیت تورهای گردشگری در گیلان می‌گوید: فارغ از سایر دلایلی که وجود دارد اجرای طرح ضربتی نور و حجاب و عفاف هم در این وضعیت بی تأثیر نبوده است و حتی برای مقابله با بی‌حجابی در تورها و سفرهای جمعی دستور اکید صادر شده است.
در مورد برخوردهای شدیدی هم که اتفاق افتاده بخشی از آن به این علت بوده که یکسری مسافران پوشش لازم را نداشتند. اتفاقا اداره‌ی کل گردشگری گیلان برای همین موضوع بارها و بارها از سوی پلیس راهور و یا دستگاه‌های امنیتی و انتظامی مورد عتاب قرار گرفته است. این نهادها همواره معترض بوده و هستند که چرا اداره کل گردشگری گیلان نظارت ندارد و همچنان برای سفرها مجوز صادر می‌کند. این در حالی است که اداره کل گردشگری گیلان هرگز مجوز شخصی صادر نکرده و سفرهای گردشگری بر اساس سامانه، دارای مجوز می‌شوند.
فعالیت‌های گردشگری و یک سوءتفاهم بزرگ؛ روی لبه تیغ حرکت می‌کنیم
وی با بیان اینکه در حال حاضر جو علیه حوزه گردشگری‌ست و شدیداً مسموم است اضافه می‌کند: بیشترین واهمه و ترس ما برای روزهای تعطیلی است که سفرهای گردشگری انجام می‌شود. این روزها با موج تماس‌ها از دستگاه‌های مختلف مواجهیم که باید پاسخگوی آنان باشیم .
در چنین جو مسمومی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان هم باید خدمات ارائه دهد و هم باید قانون و ضوابط را اجرا کند. در واقع ما بر روی لبه تیغ در حال حرکت هستیم. با این حال تمام بحث ما این است که وضعیت سفرهای گردشگری و تورهای برنامه‌ریزی شده در گیلان با کمترین آسیب مدیریت شوند.
معاون گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان با بیان اینکه اگر یک تور گردشگری با چندین خودرو شخصی راهی سفر شوند هیچ کسی مانعی برای آن‌ها در مسیر اینجا نمی‌کند ادامه می‌دهد: حتی اگر بخواهند شش ماه داخل یک جنگل باشند عملا کسی جلوی آنان را نمی‌گیرد. اما وقتی چنین سفرهایی تحت عنوان تور با اتوبوس انجام می‌شود از همان ابتدای کار بحث صدور مجوز و مسیری که می‌خواهند طی کنند یا رعایت مسائل اخلاقی مطرح می‌شود. یا مثلا مسافران در مسیر شادی کنند یا عکس و فیلم برای پخش در اینستاگرام تهیه کنند. این‌ها مواردی است که زیر ذره‌بین نهادهای انتظامی قرار دارد. در مجموع می‌خواهم بگویم داستان فعالیت‌های گردشگری در کشور، تحت تأثیر یک سوءتفاهم کلی قرار گرفته است.
وی می‌افزاید: در چنین وضعیتی ابزار حمایتی که این اداره کل در دست دارد این است که جلسه برگزار کند و حرف فعالان گردشگری را بشنوند. حتی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان متقاضی هستند که فعالان گردشگری را برای این منظور دور هم جمع کنیم.
حسینی نسب اضافه می‌کند: در تمام جلساتی که با محوریت فعالیت تورهای گردشگری در گیلان برگزار شده و می‌شود زبان گویا و عملا نق زننده، اداره کل گردشگری گیلان بوده است. هیچ نهادی در این جلسات رویه حمایتی ندارد و عملا بازدارنده هستند. بنابراین تنها دستگاهی که از فعالان گردشگری دفاع کرده و می‌کند ما هستیم. اما این رویکرد به هیچ عنوان درست نیست. اگر قبول داریم که گردشگری برای این کشور است و لیدری تور یک شغل رسمی و مجوزدار است پس همه باید از آن دفاع کنند نه اینکه فقط اداره کل گردشگری سینه سپر کند.
در حال حاضر دیدی که جامعه اداری ما نسبت به گردشگری دارد دید خوبی نیست. این رویه باید از ریشه بازنگری شود در غیر این صورت ما با این شرایط به جایی نخواهیم رسید.
فهم درستی از گردشگری در ایران وجود ندارد
عزت‌الله ضرغامی در خلال سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ در دولت سیزدهم سمت وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را بر عهده داشت. وی معتقد بود؛ یکی از گمشده‌های ما بعد از انقلاب مسئله شادی است و اساسا فهم درستی از گردشگری در ایران وجود ندارد. در این دوران استخدام اینفلونسر خارجی برای تبلیغ ایران و ارائه مشوق‌های خیره‌کننده برای تسهیل سفر گردشگران چینی با رویکردی که نسبت به گردشگری داخلی وجود داشت تا حدود زیادی در تضاد بود و حتی برخی آن را کاملا تبعیض‌آمیز خواندند.
با پیروزی پزشکیان در انتخابات زودرس ریاست جمهوری، رضا صالحی امیری که پیش از این معاون امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت یازدهم بود جانشین ضرغامی شد. حال باید منتظر شد و دید با توجه به صحبت‌های شکننده فرمانده کل نیروی انتظامی کشور در مورد اما و اگرهای استمرار اجرای طرح نور، چه روزهایی در انتظار صنعت گردشگری ایران و فعالیت‌های گردشگری آن در استان‌هایی مانند گیلان است و اساسا آیا با توجه به تعریف بسته‌ای که از مفهوم شادی و تفریح در کشور وجود دارد می‌توان انتظار داشت با تغییر دولت، فهم درستی از گردشگری در ایران ایجاد شود؟
نظرات بسته شده است.