کشاورزان گیلانی به نتایج سرشماری امید بسته‌اند
همکاری و مشارکت گسترده روستائیان با آمارگیران؛
پس از گذشت ۱۰ سال، اجرای سرشماری عمومی کشاورزی در سال ۱۴۰۳ آغاز شده است. گیلان در حوزه امنیت غذایی و تولید محصولات استراتژیک جایگاه ویژه‌ای در کشور دارد و انتظار می‌رود با اجرای این سرشماری و با استفاده از نتایج آماری حاصل از آن، فعالیت‌های کشاورزی و اقتصاد کشاورزی در این استان رونق بیشتری به خود بگیرد و موانع تولید، کارآفرینی و بهره‌وری با تصمیمات خردمندانه و آینده‌نگر از میان برداشته شود.
فرمان اجرای سرشماری عمومی کشاورزی ۱۴۰۳ اول شهریور از سوی «مسعود پزشکیان» ، رییس جمهور کشور ابلاغ شد. سرشماری عمومی کشاورزی به معنی شمارش همه زیرمجموعه‌ها و واحدهای کشاورزی کشور و ثبت خصوصیات هر یک به طور جداگانه است. با توجه به اجرای برنامه هفتم توسعه، بدون تردید وجود چنین اطلاعاتی می‌تواند به اجرای هر چه بیشتر و بهتر برنامه توسعه کمک کند.
رفاه و آبادانی و حمایت از اقتصاد روستایی
از آنجا که این سرشماری تمام واحدهای کشاورزی در نقاط روستایی و شهری سراسر کشور را تحت پوشش خود قرار می‌دهد؛ به آن سرشماری عمومی کشاورزی گفته می‌شود و قرار است در ۱۰ سال آینده سنگ بنای مدیریت و برنامه‌ریزی اقتصاد کشاورزی در ایران باشد. این سرشماری در برخی از کشورها نظیر ژاپن ۵ ساله و در برخی کشورها مانند ایران به صورت ۱۰ ساله اجرا می‌شود.
فرمان اجرای سرشماری عمومی کشاورزی ۱۴۰۳ اول شهریور از سوی مسعود پزشکیان، رییس جمهور کشور ابلاغ شد. سرشماری عمومی کشاورزی به معنی شمارش همه زیرمجموعه‌ها و واحدهای کشاورزی کشور و ثبت خصوصیات هر یک به طور جداگانه است.
سرشماری عمومی کشاورزی در بسیاری از کشورهای پیشرفته با توجه به سطح بالای سواد کشاورزان به شکل خوداظهاری و با ارسال فرم‌های مربوطه به شکل الکترونیکی انجام می‌شود. اما این سرشماری در کشورمان بیشتر به صورت حضوری و تلفنی است. این سرشماری دومین طرح آماری بزرگ کشور محسوب می‌شود و از جایگاه ویژه‌ای در برنامه‌ریزی‌های اقتصادی و کشاورزی برخوردار است.
در همین رابطه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی پیشتر در گزارشی اعلام کرد ؛ جامعه روستایی ایران در طی ۴۴ سال گذشته از ۷۴ درصد به ۲۴ درصد کاهش پیدا کرده است. این آمار نشان می‌دهد برنامه‌ریزی برای حفظ و نگهداری جامعه روستایی و اقتصاد کشاورزی باید به شکل جدی‌تری در کشور دنبال شود.
روستاها می‌توانند به سمت توسعه پایدار، رفاه، آبادانی، تحقق امنیت و اقتدار غذایی حرکت کرده و جمعیت خود را در برابر اقبال روزافزون زندگی شهری حفظ کنند به شرط آنکه بانک اطلاعاتی دقیقی در مورد روستاها، بخش‌های مختلف کشاورزی و تولیدی، اراضی زیرکشت و باغات و فعالان و بهره‌برداران آن وجود داشته باشد. این امر جزء از طریق سرشماری و آمارگیری محقق نمی‌شود.
سرشماری که با عنوان سرشماری عمومی کشاورزی ۱۴۰۳ از ۱۲ آبان‌ماه امسال آغاز شده دقیقا برپایه همین موارد هدفگذاری شده و در حال اجراست.
به گفته «حمید پورمحمدی»، رییس سازمان برنامه و بودجه کشور، معیشت حدود چهار میلیون نفر در ایران، وابسته به اطلاعات دقیقی است که در خلال این سرشماری در اختیار آمارگیران قرار می‌گیرد. به گفته وی تا وقتی نیازهای کشاورزان به شکل دقیق مشخص باشد، دولت هم می‌تواند برای حمایت از آنان در بخش‌های مختلف برنامه‌ریزی کند.
آمار، سنگ بنای برنامه‌ریزی و هدفگذاری در هر بخشی است. طبق برآوردهای مالی مرکز آمار ایران، جمعیت کشور بیش از ۸۵ میلیون نفر است که نزدیک ۶۶ میلیون نفر در نقاط شهری و مابقی در روستاها ساکن هستند. این آمار به خوبی شکننده بودن جمعیت روستایی و وضعیت آن در مقابل جمعیت شهری را نشان می‌دهد.
امری که اگر برای آن برنامه‌ریزی اصولی انجام نشود و نقشه راهی تهیه نباشد، بی گمان آثار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مخربی را برای ایران در پی خواهد داشت.
در ایران تاکنون پنج سرشماری عمومی کشاورزی در سال‌های ۱۳۵۲، ۱۳۶۷ ، ۱۳۷۲ و ۱۳۸۲ با استفاده از ابزار کاغذی و سال ۱۳۹۳ با استفاده از تبلت اجرا شده است. آمارهای اخذ شده از آخرین سرشماری انجام شده در ۱۳۹۳ نشان می‌دهد؛ کشور دارای بیش از چهار میلیون بهره‌بردار کشاورزی است که ۹۰ درصد از بهره‌برداری‌های کشاورزی متعلق به آنها، در مناطق روستایی قرار دارد.
مرکز آمار ایران اعلام کرده است؛ مدت زمان اجرای سرشماری کشاورزی حدود ۴۵ روز است و پس از اتمام آمارگیری، داده‌ها و اطلاعات به دست آمده بعد از استخراج نهایی در اختیار نهادهای ذیربط و پژوهشگران و محققین قرار می‌گیرد.
در عین حال نگرانی های زیادی همزمان با فرایند اجرای سرشماری کشاورزی در خصوص عدم همکاری روستاییان در ارایه آمار و اطلاعات دقیق به ماموران طرح وجود دارد. ذهنیت شمار زیادی از روستاییان در خودداری از ارایه آمار به دلیل نگرانی از قطع یارانه و پرداخت مالیات بیشتر به دولت است که از عدم آگاهی و اعتماد سازی دولت در این بخش ناشی شده است.
با این حال برخی از روستاییان گیلانی از اجرای این طرح استقبال کرده و ارایه آمار دقیق به دولت را در درازمدت مفید و به نفع خود ارزیابی می‌کنند.
سرشماری عمومی کشاورزی که از ۱۲ آبان آغاز شد می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا در ازای زمین کشاورزی یا باغات چای و دام متعلق به آنها از حمایت‌هایی از قبیل اعطای نهاده دامی، کودهای شیمیایی و اعطای تسهیلات خرید ماشین‌آلات کشاورزی برخوردار شوند.
سرشماری کشاورزی و افزایش سطح مکانیزاسیون بخش تولید
«محمد امیدی» یکی از کشاورزان روستایی در شهرستان شفت است. وی در مورد اجرای طرح عمومی سرشماری کشاورزی به خبرنگار مرور گفت: حدود ۱۰ سال است که به طور فعالانه با مرکز ترویج جهاد کشاورزی شهرستان شفت همکاری و مراوده کار دارم. در این ۱۰ سال مدام در جلسات ترویجی شرکت کردم و توانستم با استفاده از تسهیلات جهاد کشاورزی، ادوات مربوط به نشاکاری و درو برنج را خریداری کنم.
به عقیده این کشاورز، طرح سرشماری عمومی کشاورزی می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا در ازای زمین کشاورزی یا باغات چای و دام متعلق به آنها از حمایت‌هایی از قبیل اعطای نهاده دامی، کودهای شیمیایی و اعطای تسهیلات خرید ماشین‌آلات کشاورزی برخوردار شوند.
به گفته وی در حال حاضر سطح مکانیزاسیون ماشین‌آلات کشاورزی به خصوص در شهرستان شفت و روستاهای آن پایین است و جهاد کشاورزی با استفاده از آمارهای مربوط به سرشماری عمومی کشاورزی می‌تواند حمایت‌های ویژه از آنان برای پایداری تولید به خصوص در بخش شالیکاری را در دستور کار قرار دهد.
همچنین هنوز برنامه مشخصی برای حمایت از کارآفرینی کشاورزی وجود ندارد. موضوعی که انتظار می‌رود با ایجاد بانک اطلاعاتی ناشی از سرشماری عمومی کشاورزی رنگ واقعیت به خود بگیرد و کارآفرینی از طریق پرداخت تسهیلات حمایت شود.
این کشاورز معتقد است؛ در آشفته بازار گرانی و تورم و مهاجرت جوانان به شهرها که در سودای شغل هستند تنها با این قبیل اقدامات ریشه‌ای می‌توان روستاها را نجات داد و تولید در بخش کشاورزی را حفظ کرد.
شواهد و قرائن نشان می‌دهد: جمعیت قابل توجهی زیادی از کشاورزان و روستائیان هنوز آنچنان که باید در مورد اهمیت سرشماری کشاورزی و مزیت جمع‌آوری بانک اطلاعاتی آگاهی ندارند. با این حال تمام درخواست و تقاضا آنان از مسئولان این است که در این شرایط سخت اقتصادی و معیشتی بیشتر از آنان حمایت شود.
در سرشماری کشاورزی، اطلاعاتی نظیر نوع فعالیت‌های مختلف کشاورزی شامل پرورش محصولات سالانه، گندم، جو، شلتوک، ذرت و غیره، تولید مرکبات، سیب، خرما، انگور و غیره، پرورش دام شامل گاو و گوساله، گوسفند و بره، بز و بزغاله، گاومیش و بچه گاومیش و شتر و بچه شتر، کشت محصولات گلخانه ای، پرورش آبزیان از قبیل گرمابی و سردابی و میگو، “پرورش طیور، پرورش کرم ابریشم و پرورش زنبور عسل مد نظر قرار می‌گیرد و اطلاعات آن طبقه‌بندی می‌شود.
در اتحادیه اروپا که نظام ویژه‌ای را برای گسترش فعالیت‌های روستایی و اقتصاد کشاورزی طرح‌ریزی کرده‌اند با استفاده از همین آمارگیری‌ها فعل و انفعالات بخش کشاورزی در روستاها زیر ذره‌بین قرار می‌گیرد و سوبسیدهای زیادی برای کشاورزان به عنوان حلقه‌های اولیه تولید در نظر گرفته می‌شود.
با سرشماری عمومی کشاورزی، بانک اطلاعاتی دقیقی از روستائیان و تولیداتشان در بخش‌های مختلف تهیه می‌شود تا مسئولان بتوانند به پایداری بخش کشاورزی کمک کنند، توجیه اقتصادی را به آن برگردانند، قیمت‌گذاری محصولات را متناسب با تورم اقتصادی تعیین کنند و هم جلوی خالی شدن روستاها را بگیرند.
دریچه‌های جدیدی که به روی کشاورزان باز می‌شود
«اصغر رضازاده» یکی از روستائیان اهل شهرستان فومن است که به گفته خودش در یکی دو سال اخیر تورم و گرانی از یک طرف و عدم توجیه اقتصادی تولید بخش کشاورزی زندگی دشواری برای وی و بسیاری دیگر از روستائیان رقم زده است.
وی در مورد اجرای طرح سرشماری عمومی کشاورزی در روستاهای گیلان می‌گوید: حدود ۱۰ سال قبل نیز این طرح اجرا شده بود و تمامی اطلاعات آماری در مورد زمین زراعی و مساحتش همچنین محصولاتی که تولید می‌کنم جمع‌آوری شد اما این اطلاعات اثر چندانی در زندگی ما نداشت و این تولید بخش کشاورزی بود که روز به روز از رونق می‌افتاد.
این کشاورز خطاب به مسئولان در حوزه‌های تصمیم‌گیری و اجرایی گفت: ما روستائیان چیزی برای پنهان کردن نداریم. تمام زندگی و درآمدمان مشخص و قابل رویت است. بیمه روستائیان و عشایر بعد از پرداخت حدود ۱۵ سال حق بیمه سنگین ماهانه فقط یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به حساب ما واریز می‌کند که واقعا رقم ناچیزی است. شنیده‌ایم که نظیر همین آمارگیری‌ها در کشورهای دیگر هم انجام می‌شود.
ما با ماموران سرشماری همکاری می‌کنیم. با این حال انتظار داریم در پایان، دریچه‌ای به روی کشاورزان به خصوص در بخش بیمه‌ای باز شود تا هم بتوانند تولید کنند و هم بتوانند مخارج بالای زندگی خود و خانواده‌شان را تأمین کنند که همه اینها نیازمند حمایت دولت است.
وی درخواستی هم از دست‌اندرکاران حوزه کشاورزی داشت و گفت: علاقمند هستم در زمین متعلق به خودم گلخانه کوچک مقیاسی را برای تولید صیفی‌جات راه‌اندازی کنم و با فرزندانم که شغلی ندارند و بیکار هستند کسب و کاری جدیدی را آغاز کنم. امیدوارم با اجرای این طرح سرشماری و در نتیجه آن، شاهد حمایت دستگاه‌های دولتی از این قبیل اقدامات باشیم تا تسهیلات مورد نیاز اختصاص پیدا کند و امثال من بتوانند در تولید بخش کشاورزی و رونق زندگی روستایی نقشی موثرتر ایفا کنند.
ایجاد بانک اطلاعاتی کشاورزی و توزیع نهاده‌های بخش تولید
«احمد رهنما» یکی دیگر از کشاورازن شفتی است که همچون نیاکان خود در حیطه زنبورداری و دامداری فعالیت می‌کند. به گفته وی نداشتن بیمه و گرانی شکر، ادامه فعالیت در حرفه زنبورداری را به شدت سخت و دشوار کرده است. با این حال اظهار امیدواری می‌کند که با اجرای طرح سرشماری و شناخت ظرفیت‌های کشاورزان و دارمداران، علاوه بر حل مشکلات بیمه و گرانی شکر، نهاده‌های دامی نیز به تناسب تعداد دام با قیمت‌های یارانه‌ای در اختیار دامداران قرار گیرد.
سرشماری عمومی کشاورزی اطلاعات مهمی را از فعالیت‌های کشاورزی کشور در سطح کوچکترین واحد جغرافیایی ارائه می‌دهد که تنها با اجرای سرشماری قابل دست‌یابی است. با توجه به فاصله گرفتن از آخرین سرشماری و تحولات سریع بخش کشاورزی در ۱۰ سال گذشته، اجرای سرشماری در سال ۱۴۰۳ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است و مطمئنا آثار و برکات خوبی را به همراه خواهد داشت.
برای برنامه‌ریزی در راستای حفظ امنیت غذایی چه برای جمعیت داخل استان و چه جمعیت کل کشور، نیازمند اطلاعات دقیق و بانک اطلاعاتی هستیم
تشویق کشاورزان برای راه‌اندازی کسب و کارهای جدید
«مجید رضایی» یکی از اهالی روستای چوبر شهرستان شفت است که با داشتن حدودا ۴۰ سال سن به کار کشاورزی و پرورش ماهی مشغول است. به گفته وی نرخ نهاده‌های خوراکی پرورش ماهی قرمز و گوشتی هر روز در حال افزایش است و اگر وضع به همین صورت پیش برود بسیاری این حرفه که به تأمین پروتئین مورد نیاز بازار کمک می‌کند را پس از سال‌ها فعالیت و کسب تجربه رها می‌کنند.
به عقیده این کشاورز؛ جمع‌آری اطلاعات حوزه کشاورزی اگر در خدمت تولید و تولیدکننده قرار گیرد و آثار آن ملموس باشد حتما از سوی جامعه کشاورزان و روستائیان مورد حمایت قرار می‌گیرد.
رضایی اضافه کرد: روستاها به تدریج در حال خالی شدن هستند و جمعیت شهری رو به افزایش است. وضعیت در روستاهای گیلان هم به همین شکل است و آمار مهاجرت معکوس از شهر به روستا چندان قابل توجه نیست.
وی اظهار امیدواری می‌کند؛ با اجرای این سرشماری عمومی کشاورزی، بانک اطلاعاتی دقیقی از روستائیان و تولیداتشان در بخش‌های مختلف تهیه شود تا مسئولان هم بتوانند به پایداری بخش کشاورزی کمک کنند، توجیه اقتصادی را به آن برگردانند، قیمت‌گذاری محصولات را متناسب با تورم اقتصادی تعیین کنند و هم جلوی خالی شدن روستاها را بگیرند.
به عقیده او هنوز هم می‌توان روستاییان را به راه‌اندازی کسب و کارهای جدید تشویق و ترغیب کرد. به شرط آنکه مسئولان مربوطه نیز با تکیه بر اصل اعتماد دو طرفه و با استفاده از همین آمارگیری‌ها، عمل کنند و به بخش کشاورزی بها بدهند.
در حال حاضر کمیته سرشماری عمومی کشاورزی در گیلان به ریاست استاندار تشکیل شده و سازمان جهاد کشاورزی عضو اصلی آن محسوب می‌شود.
کشاورزان گیلانی در سرشماری مشارکت کنند
«عباس جعفرپور» سرپرست معاونت برنامه‌ریزی امور اقتصادی سازمان جهاد کشاورزی گیلان در مورد نقش این سازمان برای اجرای هر چه بهتر سرشماری عمومی کشاورزی سال ۱۴۰۳ به مرور گفت: تاکنون دو مرحله از جلسات شورای هماهنهگی مدیران سازمان جهاد کشاورزی گیلان با حضور معاونت آمار و اطلاعات و مدیریت و برنامه‌ریزی گیلان برگزار شده و ریاست سازمان جهاد کشاورزی هم در بحث اهمیت این سرشماری و لزوم مشارکت بهره‌برداران و کشاورزان توصیه‌های لازم را جهت آگاهی بخشی داشته‌اند.
جعفرپور اضافه کرد: برای برنامه‌ریزی در راستای حفظ امنیت غذایی چه برای جمعیت داخل استان و چه جمعیت کل کشور، نیازمند اطلاعات دقیق و بانک اطلاعاتی هستیم بنابراین از کلیه کشاورزان و دست‌اندکاران در حوزه خدمات، مسئولان مراکز دولتی و خصوصی، تعانی‌ها انتظار می‌رود بهره‌برداران را به همکاری حداکثری برای اجرای سرشماری عمومی کشاورزی در سال ۱۴۰۳ تشویق و ترغیب کنند و بهره‌برداران نیز اطلاعات صحیح و درست را به آمارگیران ارائه دهند تا با استفاده از این زیرساخت اطلاعاتی و نرم‌افزاری بتوان برنامه‌ریزی خوبی برای اقتصاد کشاورزی و امنیت غذایی به عمل آورد.
جایگاه سرشماری در هدایت مستقیم سوبسیدها به سمت کشاورزی
تهیه چارچوب آماری برای آمارگیری‌های نمونه‌ای، تولید اطلاعات ساختاری در سطوح جغرافیایی کوچک با قابلیت ارائه در طبقه‌بندی‌های چند بعدی و فراهم کردن سرجمع‌ها و اطلاعات کلی برای سنجش برآوردهای بین سرشمار‌ی‌ها از جمله اهدافی است که برای سرشماری عمومی کشاورزی ۱۴۰۳ برشمرده شده است.
مدیران در بخش تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری، قانونگذاری و اجرایی کشور امیدوارند با استفاده از اطلاعات سرشماری عمومی بخش کشاورزی، سوبسیدهای حمایتی همچون بسیاری از کشورهای دیگر مستقیما شامل حال بهره‌برداران شود، روستاها حفظ شوند و اقتصاد روستایی که نقشی کلیدی در امنیت غذایی کشور دارد رونق بگیرند. زیرا توسعه پایدار یک کشور بدون رونق اقتصاد کشاورزی امکان‌پذیر نخواهد بود.
نظرات بسته شده است.