نسیمِ عصرگاهی بندر مهآلود، عصرِ دوشنبهای که گذشت با آنانی همراه شد که راه افتادند سمتِ مرکز انزلیپژوهی طویلی تا از «داستان شهرها و شهرهای داستانی» بشنوند و از قصههای شهر خویش حرف بزنند.
«شیوا مقانلو» نویسنده، مترجم و منتقد ادبی در این محفل فرهنگی نقبی به گذشتهی نه چندان دور زد و گفت: ادبیات داستانی ایران در برههای از زمان و بنابه دلایلی خیلی بیشتر از آن که درگیر روایت و قصه شود، به بازیهای فرمی و زبان پرداخت که تا امروز هم در بعضی آثار ادامه یافته، اما واقعیت این است که در جهان، نویسندگان داستانها در ۲۰ سال اخیر در کنار اهمیت دادن به تکنیک به دنبال قصهی خوب هستند. در واقع بدون قصهی خوب نمیتوانیم شاهد خلق اثری ماندگار در عرصهی ادبیات داستانی یا سینما باشیم.
وی افزود: قصههای خوب و ماندگار همانقدر که به یک شخصیت مرکزی وابستهاند به یک شهر یا منطقه نیز تکیه دادهاند. گفتنی است که اکثر شهرهایی که در داستانها تنیده شدهاند واقعی هستند واما بخشی از رمانهای مشهور جهان هم در شهرهای تخیلی جاری هستند و این شهرها و سرزمینها در ذهن نویسندهی آن اثر ساخته شدهاند.
شیوا مقانلو: آدمی با خواندن داستانها به شهرها یا کشورهایی که داستانها در آن میگذرند، سفر میکنند و رمانها به انسانها اجازه میدهند تا صدها و هزاران زندگی دیگر را تجربه کنند.
این مولف در بخشی از سخنانش تصریح کرد: ما داستاننویسها برای خلق آثار خویش باید پژوهش کنیم و به مستندات توجه داشته باشیم اما هیچگاه نباید از یاد ببریم که در وهلهی اول داستاننویسیم و در روایت داستان خویش باید به گونهای به شهرها بپردازیم که در بافت داستانهامان جاگیر شوند و قابل جدا کردن از هم نباشند.
وی همچنین تصریح کرد: آدمی با خواندن داستانها به شهرها یا کشورهایی که داستانها در آن میگذرند، سفر میکنند و رمانها به انسانها اجازه میدهند تا صدها و هزاران زندگی دیگر را تجربه کنند.
انعکاس جامعه در داستانها
مقانلو با اشاره به مسوولیت اجتماعی و رسالت داستاننویسان، اظهار کرد: نقش «چارلز دیکنز» در شناساندن لندن به دیگران بر کسی پوشیده نیست. در واقع خوانندگان رمانهای دیکنز در نقاط مختلف جهان، لندن را براساس آن چه که او نوشت، شناختهاند. پرداختن دیکنز به اوضاع و احوال نامناسب کودکان فقیر و همچنین کار کودکان در رمانهایش، حساسیت اجتماعی را نسبت به کار کودکان در اروپا چنان بالا برد که سرانجام به تصویب قانون در این عرصه انجامید و از کارکردن کودکان ممانعت بعمل آمد.
اهمیت خوب نگریستن
مقانلو در ادامهی اظهاراتش گفت: بعضی از شهرها همواره به سبب ابعاد گوناگونی که دربردارند، پیش از همه نظرها را به خود جلب میکنند اما این همهی ماجرا نیست و بسیاری از شهرها هم هستند که در دل خود ظرفیتهایی برای تنیده شدن در داستانها دارند، ظرفیتهایی که اتفاقا بسیاری از اهالی آنقدر با آن مواجه بودهاند که آن را نمیبینند و به داستانش نمیاندیشند. من گمان میکنم انزلی نیز چنین شهری است؛ هر چند این شهر بواسطهی مناظر زیبایی که دارد، چندین باربعنوان لوکیشن سینمایی مورد توجه قرار گرفته، ولی انزلی علاوه بر جاذبههای ظاهری بخشهای مغفول و کشفنشدهای در فرهنگ و تمدن خویش دارد که شاید کمتر کسی به آن توجه میکند.
انزلی در آثار هنری
«آرمین صافدل» مدیر مرکز انزلیپژوهی طویلی در این نشست ادبی اظهار کرد: انزلی به نوعی منشاء خلق آثار هنری متنوعی بوده و دغدغهی پرداختن به این شهر درآثار هنرمندانی که در این شهر زندگی میکنند و یا از آن مهاجرت کردهاند و حتی افرادی که برای مدتی در آن ساکن شدهاند، به چشم میخورد. باید توجه داشت که این امر نشان میدهد که احتمالا انزلی دارای ظرفیتهایی بوده که این کشش را ایجاد کرده است.
و اما بخش پایانی این محفل فرهنگی به پرسش و پاسخ اختصاص داده شد و حاضران از عناصری در انزلی یاد کردند که میتوانند در داستانها جای بگیرند و بخشی از داستان این شهر باشند.
جای هیچ شگفتی و ملالی نیست که به دروغگویی برای تمام فصول(آرمین صافدل) اینقدر توجه مثبت می شود…