در پی تأکیدات اخیر استاندار گیلان در نشست ستاد پدافند غیرعامل بر لزوم مبارزه بیولوژیک با گیاه مهاجم سنبل آبی، این پرسش در میان جامعه علمی و فعالان محیط زیست مطرح است که ایشان بر پایه چه داده‌های تخصصی و مشورتهای کارشناسی، چنین موضع قاطعی اتخاذ کرده‌اند؟
استاندار محترم در مدت فعالیت خود، حل چالشهای زیست محیطی از جمله بحران تالاب انزلی و مدیریت پسماند را در اولویت اصلی استان قرار داده‌اند، اما ابهامات جدی درباره منبع دریافت مشاوره‌های تخصصی ایشان در حوزه محیط زیست وجود دارد.
اظهارات جدید در خصوص ضرورت استفاده از روشهای بیولوژیک برای کنترل سنبل آبی، بار دیگر موجب شگفتی کارشناسان شده است. هرچند در سطح جهانی گونه‌هایی مانند سوسکهای آبزی نظی *Neochetina*)، لارو بید *Niphograpta albiguttalis)، کنه‌های گیاهخوار و قارچهای پاتوژن در مبارزه با این گیاه مهاجم به‌کار گرفته شده‌اند، اما نکته کلیدی آن است که این روشها به‌تنهایی کارآمد نیستند و نیازمند ترکیب با شیوه‌های مکانیکی، شیمیایی و مدیریت یکپارچه اکوسیستمی هستند.
افزون بر این، معرفی عوامل بیولوژیک بدون ارزیابی ریسک جامع، تحلیل زنجیره غذایی، مطالعات تطابق آب وهوایی، رعایت پروتکلهای بین‌المللی و پایش مستمر، می‌تواند به تهاجم زیستی ثانویه و اختلال در تنوع زیستی منجر شود. برای نمونه، احتمال سازگاری سوسکهای برگخوار یا قارچهای بیماری زا با اقلیم مرطوب گیلان و تبدیل آنها به تهدیدی جدید، دور از ذهن نیست.
تالاب بین‌المللی انزلی، این گنجینه ثبت شده در کنوانسیون رامسر، امروز در آستانه نقطه بی بازگشت قرار دارد. نجات آن تنها با به کارگیری مدیریت علمیِ مشارکتی، تلفیق دانش هیدرولوژی، اکولوژی تالابها و جامعه شناسی محیط زیست، و پرهیز از تصمیمات شتابزده میسر خواهد بود.
اظهارات غیرکارشناسی نه تنها بحران را عمیق‌تر می‌کند، بلکه اعتماد جامعه علمی و عمومی را نیز مخدوش می‌سازد.
شایان ذکر است؛ مطالعات روشهای کنترل و مدیریت سنبل آبی توسط پژوهشکده آبزی‌پروری و دکتر میرزاجانی و همکارانشان قبلا انجام گرفته است و با بررسی همه جانبه روشهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک کنترل سنبل آبی، هم‌اکنون به عنوان مرجعی علمی در دسترس است.
انتظار می‌رود پیش از هر اقدام عملی، از ظرفیت این پژوهشها و تجربیات جهانی بهره گرفته شود تا هماهنگ با اکوسیستم منحصر به فرد گیلان، راهکاری پایدار طراحی شود.
*«مدیر اجرایی مرکز منطقه‌ای رامسر در غرب و مرکز آسیا»
