اخیرا مباحث زیادی از لزوم برخورد با تغییر کاربری‌های گسترده در اراضی کشاورزی و روستایی استان و فروش زمین به غیربومی‌ها از سوی مقامات عالی‌رتبه استان مطرح شده است. سازمان بازرسی استان بعنوان یک نهاد قضایی و حاکمیتی چه اقداماتی درخصوص جلوگیری از فروش گسترده اراضی روستایی و تغییر کاربریها در دستور کار دارد؟ این سوالات را با «سیف الله مسرور» رییس کل بازرسی استان مطرح کردیم.
*سازمان بازرسی استان در راستای کاهش تخلفات و خلاهای موجود در سازمان‌های متولی از جمله بنیاد مسکن و امور اراضی و به منظور جلوگیری از ساخت و ساز غیرمجاز در روستاها چه اقداماتی انجام داده است؟
اداره کل بازرسی استان در راستای کاهش تخلفات و خلاهای موجود در امور اراضی و جلوگیری از تخلفات ساخت وساز غیرمجاز اقدامات زیادی در طول سال گذشته در دستور کار داشته که شامل برخورد با کارکنان و مدیران متخلفت، برخورد با مراجع صدور پروانه و ارایه دهندگان خدمات زیر بنایی مانند آب برق و گاز، شرکت در جلسات کمیسیونهای تبصره یک ماده یک قانون حفظ کاربری، تقویت نیروهای یگان حفاظت و حقوقی مدیریت جهاد کشاورزی، صدور مکاتبات و نامه‌های هشدار جهت خروج اراضی کشاورزی از محدوده‌های حریم شهریها و طرح‌های هادی روستاها، جلوگری از تسطیح اراضی غیر زراعی و باقی ماندن اراضی در سطح استان در فرم‌های تخصیص و تعیین وضعیت اراضی، نظارت بر اجرای طرح‌های مکانیزاسیون و تجهیز ونوسازی اراضی کشاورزی، حضور درمحاکم قضایی و دفاع و نیز کمیته‌های رسیدگی به شکایات اداری از پرونده‌های متشکله برعلیه کارکنان و مدیران جهاد کشاورزی، پیگیری و اجرای آرای قطعی صادره توسط مراجع قضایی مبنی بر قلع و قمع بنا توسط مدیریتهای جهاد کشاورزی شهرستاها در سطح استان از جمله این اقدامات بوده است.
*بیشترین تخلفات متوجه کدام دستگاه بوده؟
بخشداریها، دهیاری‌ها و مراجع ارایه دهنده خدمات آب و برق و گاز، شهرداریها در صدور پروانه ساخت در حریم شهرها، مدیریتهای کشاورزی و مسؤولین امور اراضی و سازمان منطقه آزاد انزلی بیشترین تخلفات را در تغییرکاربریها داشتند.
در تعداد محدودی از دهیاران و شوراهای روستاهای گیلان شاهد بنگاه داری دهیاران هستیم. باید اعلام کنم که قانون گذار هنوز موفق به تصویب قوانین جامعی در این راستا نشده و کماکان این معضل و آسیب جدی در روستاها ادامه دارد.
البته لازم به ذکر است اکثر ساخت و سازهای خلاف و تفکیک اراضی در مناطق روستایی که دارای طرح هادی هستند رخ داده و درصد تغییر کاربری در خارج از محدوده طرح هادی و حریم شهر شامل تعداد کمتری می‌شود. این ساخت وسازهای خلاف به دلیل ارایه استعلام‌های خلاف واقع توسط بنیاد مسکن مبنی بر واقع شدن اراضی کشاورزی در داخل طرح هادی و یا شهرداریها مبنی بر واقع شدن در محدوده شهر و اراضی غیر زراعی و باغی بوده رخ داده است.
*گفته می‌شود دهیاران وارد بنگاه داری شده‌اند. آیا تأیید می‌کنید افزایش خرید و فروش زمین به غیر بومیها رابطه‌ای با دسترسی دهیاران به نقشه‌های اراضی کشاورزی و طرح هادی دارد؟ آیا سازمان بازرسی امکان جلوگیری از ورود دهیاران به بنگاه داری را دارد؟ آیا این کار دهیاران غیر قانونی است؟
بله متأسفانه در تعداد محدودی از دهیاران و شوراهای روستاهای گیلان شاهد بنگاهداری دهیاران هستیم. باید اعلام کنم که متاسفانه قانون گذارهنوز موفق به تصویب قوانین جامعی در این راستا نشده و کماکان این معضل و آسیب جدی در روستاها ادامه دارد.
تا کنون به چه تعداد پرونده تغییر کاربری غیر مجاز در سازمان بازرسی استان رسیدگی شده است؟
سازمان بازرسی به طور متوسط حداقل دو بازرسی برنامه‌ای محیطی در سطح استان و بیش از ۵۰ فقره پرونده را همه ساله مورد بررسی قرار می‌دهد ضمن اینکه نماینده بازرسی کل در اکثر جلسات کمیسیون تبصره یک ماده یک حضور فعال و مستمر دارد.
*آماری از اراضی آزاد شده استان در مدت اخیر موجود است؟
اراضی آزاد شده بیشتر برای اراضی به اصطلاح ملی و دولتی کاربرد دارد. درحالیکه اراضی کشاورزی عمدتا دارای مالکیت خصوصی هستند و آزاد سازی در آنها معنی ندارد. اگر منظور جلوگیری از تغییرکاربری و برگشت به حالت اولیه باشد، این آمار هرساله متغییر بوده و بستگی به عوامل مختلفی از جمله اجرای احکام قطعی از سوی مراجع قضایی و. ..دارد. ضمن اینکه تاکنون اقدامی به دلیل بلاکشت ماندن اراضی و یا رها کردن آنها از سوی جهاد کشاورزی علیرغم وجود قانون اعمال نشده است. از طرفی آرای سوءنیت و ممنوعیت دیوارکشی با توجه به اینکه ازمصادیق تغییرکاربری بوده و حکم آنها توسط محاکم قضایی برائت و .. صادر شده از بازدارندگی لازم برخوردار نیست.
متأسفانه خرده مالکی و ضعف بنیه مالی وعدم تمایل فرزندان روستاییان به ادامه کشاورزی و سیاستهای غیر حمایتی وزارت جهاد کشاورزی بر شدت تغییرکاربریها در گیلان افزوده است.