«تو هم بخوان»، قرار تبادل کتاب انزلیچی ها

«تو هم بخوان» ضیافت کتاب و مهر است که در شهر ساحلی انزلی روی می­دهد. خبر برپایی این مهمانی  شکوهمند هر بار، دهان به دهان می­چرخد و مشتاقان راهی محل برگزاری آن می­شوند تا ساعتی فارغ از دغدغه­ های  زندگی روزمره هم­نشین کتاب­ها باشند.

قدم اول- پنجشنبه ۲۵ آبان سال ۹۶

درهای محوطه مناره تاریخی انزلی به روی مردم گشوده می­شود، برگزار کنندگان باور ندارند  مردم تا این اندازه از طرح استقبال کنند. اما حرفی که از دل بر آید لاجرم بر دل می­نشیند. اهالی شهر انزلی درهفته کتاب و کتاب­خوانی با کتاب­هایی در دست از راه می­رسند، کتاب­ها را به مجریان طرح تحویل می­دهند. سپس کنار هم می­نشینند و  به داستان­های اعضای  انجمن داستان هزار و یک شب شهرشان گوش می­سپارند. داستان­خوانی که به پایان می­رسد، به تماشای کتاب­ها می­ ایستند، درباره آنها به گپ و گفت می­پردازند و سرانجام  با کتاب­هایی که انتخاب کرده­ اند راهی خانه­ هاشان می­شوند و از آن پس  با دیگرانی که بی­ خبر از این رویداد بودند، سخن می­گویند و این چنین قصه شیرین «تو هم بخوان» دهان به دهان می­چرخد.

قدم دوم- پنجشنبه ۲۸ دی  سال ۹۶

خبر رسید که مهمانی کتاب­ها در سایه­ سار بنای تاریخی موزیک جیگا در محوطه شهرداری بندرانزلی برگزارمی­شود. مردم آمدند و از آنتوان چخوف شنیدند که داستان­هایش تا همیشه شنیدنی است. خورشید که به مغرب رسید، پیر و کودک و نوجوان در کنار ۵۰۰ عنوان کتابی که برای تبادل به « تو هم بخوان»  آمده­ اند به زندگی لبخند می­زنند.

سومین قدم- پنجشنبه ۲۴ اسفند سال ۹۶

دختری گیتار می­نوازد و بهار از پشت دیوارهای شهر به تماشای  مردمی می­نشیند که در بنای قدیمی موزیک جیگا گرد هم آمده­ اند تا نگاهی داشته­ باشند به آثار ویرجینا ولف. آنها در محفلی که از عطر ۷۰۰ عنوان کتاب آکنده است، زمستان­شان را با زمزمه داستان راهی می­کنند و بهارشان را با نسیم دوستی و کتاب فرا می­خوانند.

چهارمین قدم –  پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۷

موج­شکن تاریخی انزلی میزبان است. مردم می آیند و چشم به پرواز کاکایی­ ها می سپارند و گوش به داستان شازده کوچولو. آنها برای ملوان­های کشتی زیبایی که برای­شان بوق می­زند، دست تکان می­دهند و به فرداهای شهرشان می­ اندیشند که با کتاب روشن می­شود.

پنجمین قدم- پنجشنبه ۲۸ تیر ۱۳۹۷

این بار سخن از عشق است و عاشقانه­ ها. وعده دیدار مشتاقان کتاب پله­ های تاریخی بلوار انزلی است. آنها به شعرها و داستان­هایی که حکایت عشق در دل دارند گوش می­سپارند. آوای موسیقی با رویاهای  کودک و پیر و جوان همراه می­شود و سرانجام کتاب­ها  راهی خانه­ های  مردمی می­شوند که از دیرباز آشنای قصه­ لیلی و مجنون هستند و  بیژن و منیژه، ویس و رامین، اصلی و کرم و …..

ششمین قدم – جمعه ۱۶ شهریور ۱۳۹۷

پله­ های تاریخی بلوار انزلی میزبان عزیز نسین است و  دوستداران کتاب. مردم بار دیگر آمده اند تا کتاب­هایشان را با یکدیگر مبادله کنند. قصه­ هایی از عزیز نسین خوانده می­شود تا بر لبانشان لبخندی که در پس آن نیش نقد عزیز نسین بر دیوان­سالاری معیوب اداری و چالش­های اقتصادی و اجتماعی نهفته، تقش بندد. و سرانجام  باز حکایت تبادل کتاب­ها.

هفتمین قدم- پنجشنبه ۲۴ آبان ۹۷

پل تاریخی غازیان با چشم انداز بی نظیرش «تو هم بخوان» را پر شکوه­تر از همیشه کرده است. «محمد رضا پورجعفری» نویسنده و مترجم توانمند گیلانی  آمده است تا برای مردم داستان بخواند. مه کم کم پدیدار می­شود و آن­ها که آمده­ اند گوش جان می­سپارند به داستان­هایی که  با محوریت شهر ساحلی انزلی خوانده می­شود. و در آخر حکایت عکس­های یادگاری و لمس کتاب­هایی  که از خانه­ ای به خانه­ ای دیگر می­روند.

جشن یک­سالگی- جمعه ۲۵ آبان ۹۷

جشن یک­ سالگی تو هم بخوان برگزار می­شود. «بهرام شاه محمد لو» را همه می­شناسیم. آقای حکایتی، قصه­ گویی است که در اذهان مردم ایران ماندگارشده­ است.  او، «کامران رسول­ زاده»  شاعر، نمایشنامه­ نویس و خواننده  و  همچنین «حمید نورشمسی» نویسنده و روزنامه­ نگار مهمانان ویژه این آیین هستند. در سالن اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی انزلی صندلی خالی باقی نمانده است  و این  نشان از موفقیت یک رویداد مردمی دارد.

هشتمین قدم-  پنجشنبه ۴ بهمن ۹۷

مردم  کنار تالاب گم­شده کرد محله  غازیان گرد هم  آمده اند تا داستان­هایی از رنجوری تالاب بین المللی انزلی بشنوند و شاهد قدم دیگری در مسیر تبادل کتاب باشند.

نهمین قدم- جمعه ۲۴ اسفند ۹۷

تو هم بخوانی­ ها در اسکله گرد بلوار مشهور انزلی زبان مادری را پاس می­دارند. آنها در این روز به گیلکی  سخن می­گویند و قصه می­شنوند و با قلبی  سرشار از عشق به داشته­ های ارزشمند خویش  کنار میزهای مبادله کتاب  شیرینی زبان مادری را مزمزه می­کنند.

دهمین قدم  – پنج شنبه ۲۶ اردیبهشت

محفل تو هم بخوان با محوریت پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی در موزیک جیگا برگزار می­شود. شاهنامه خوانده می­شود. سنتور  نواخته می­شود و کودکانی خردسال  داستان رستم و سهراب را روایت می­کنند تا اشک و لبخند مهمان دل حاضران شود.

یازدهمین قدم – ۲۷ تیر ۹۸

دروازه اسکله لنج­ های صید کیلکا گشوده می­شود  تا مردم  به تماشای لنج­هایی بنشینند که لنگر از آب بر می­دارند و راهی دریا می­شوند. حکایت ماهی و ماهیگیر و دریا که به میان می­ آید، پیچک سبز ذهن اهالی کتاب به پیرمرد و دریای همینگوی می­رسد. آنها که آمده­ اند از ارنست همینگوی می­شنوند و با سانتیاگو هم­سفر می­شوند و سرانجام ۵۰۰ عنوان کتاب دست به دست می­گردد.

جوانانی که بیکار ننشسته­­ اند

بسیاری از اهالی فرهنگ و هنر انزلی  از رویداد تو هم بخوان استقبال کرده­ اند. مژگان زمان از اعضای انجمن داستان هزار و یک شب انزلی  در این باره می گوید: حضور در برنامه تو هم بخوان برای من فقط شرکت در یک گردهمایی فرهنگی با تاکید بر موضوع ادبیات و داستان نیست گرچه همه این ها هم هست اما دیدن جوانانی  که به اقتضای سن­شان می­توانند بروند دنبال هزار و یک جور سرگرمی ناجور که متاسفانه به مدد مشکلات اجتماعی و اقتصادی و عدم فراهم کردن امکانات و شرایط برای ادامه حضورشان در سطوح تحصیلی و کاری به وفور هم یافت می­شود، بیشتر از هر چیزی خوشحال­ کننده است. آنها می آیند تا ساعت­هایی را  کنار هم­دیگر بخوانند و دیگران را هم به این کار تشویق کنند. بچه­ هایی که در بهترین حالتش می­توانستند رفته باشند آن سوی  آب و پشت کرده باشند به همه پیشینه فرهنگی و تاریخیِ شهر و  مملکتشان ،اما مانده­ اند و بیکار هم ننشسته­ اند. آنها  می­ آیند تا به همه بگویند کتاب و کتاب­خوانی با تکیه بر ادبیات داستانی می­تواند انسان­هایی بسازد که جهان را می­سازند.

احساس می­ کردم در شهر تقریبا شاهد اتفاق خاصی در این فضا  نیستیم. در فراز و نشیب  برگزاری چند برنامه پیرامون نکوداشت مشاهیر و رویدادهای محیط زیستی با مخاطبان و افراد دارای دغدغه آشنا شدیم. در آن هنگام به شکل­دادن برنامه­ای فرهنگی که  قادر باشد شور و هیجان را به فضای فرهنگی شهر تزریق کند، فکر می­کردم. رویدادی  که مشارکت عمومی را بالا ببرد و دارای یک ساختار منسجم باشد.

فرصتی برای دستیابی به چند هدف

یک  کنشگر  اجتماعی و فعال محیط زیست نیز می­گوید:  «تو هم بخوان» فرصتی برای مردم انزلی فراهم کرده که دستیابی به چند هدف به صورت هم زمان میسر می­شود.

«صفورا غله­زاری» یادآور می­شود: ما از طریق همین برنامه موفق شدیم نه تنها توجه مسئولان و مردم را به مکان­های ارزشمند با ظرفیت بالای گردشگری جلب  کنیم، بلکه در این رویداد امکان حضور برای مردم در اماکنی فراهم شد که پیش از آن  حضور در آن­ برایشان  میسر نبود. همچنین آشنایی با آثار نویسندگان بزرگ و تجربه مطالعه شنیداری با خوانش داستان­ها، رهایی کتاب­ها از قفسه­ های منازل و گردش آنها در میان شهروندان و گرد هم جمع شدن اهالی کتاب از گوشه و کنار شهر به دور هم از  دستاوردهای این رویداد فرهنگی است. هر چند باید توجه داشت که  رعایت رسم امانت­داری و بازگرداندن کتاب­هایی که  از نشست­های تو هم بخوان می­بریم سبب می­شود تا  گردش کتاب­ها به خوبی ادامه یابد و افراد بیشتری از وجود شان بهره­ مند شوند.

رویای زیبای جوان انزلی­چی

«آرمین صافدل» در انزلی نامی آشناست. این جوان که  مسئول کمیسیون فرهنگی انجمن طرفداران توسعه بندرانزلی و  بانی « تو هم بخوان» است  به مرور می­گوید: میانه سال ۹۶ بودیم. تازه فارغ التحصیل شده­ بودم و از چند ماه قبل تصمیم گرفته بودم از وبلاگ نویسی محلی کم کم به سمت کنشگری و اجرای برنامه­ های فرهنگی برای انزلی حرکت کنم. احساس می­کردم  در شهر تقریبا شاهد اتفاق خاصی  در این فضا  نیستیم. در فراز و نشیب  برگزاری چند برنامه پیرامون نکوداشت مشاهیر و رویدادهای محیط زیستی با مخاطبان و افراد دارای دغدغه آشنا شدیم. در آن هنگام به شکل­ دادن برنامه­ ای فرهنگی که  قادر باشد شور و هیجان را به فضای فرهنگی شهر تزریق کند، فکر می­کردم.  رویدادی  که مشارکت عمومی را بالا ببرد و دارای یک ساختار منسجم باشد.
صافدل یادآور می­شود: انزلی دارای مشکلات فراوانی در حوزه­های مختلف فرهنگی، اجتماعی است. البته به همان اندازه هم ظرفیت­هایی در آن موجود است. برای انتخاب یک نیاز اساسی که پیرامونش برنامه­ای مستمر تولید شود، سراغ تجربیات و خاطرات دوران نوجوانی خود رفتم؛ به زمانی  که تهیه کتاب در این شهر کار آسانی نبود، در واقع  شهر تقریبا کتاب­فروشی مرجعی نداشت. امکان خرید اینترنتی هم مثل امروز نبود و تقریبا اغلب هم سن و سال­ها و هم کلاسی­ های ما با کمبود امکانات و سرانه فرهنگی مواجه بودند. مشکل توزیع ضعیف کتاب در بسیاری از نقاط  کشور و  به تبع آن انزلی کماکان با تغییراتی وجود دارد. این مشکل در شهر و این­ موضوع که  شهروندان با هزینه ناچیز بتوانند کتاب­های بیشتری را با هم بخوانند و یک کار جمعی صورت گیرد، من را به سمت ایده «تو هم بخوان» برد.

همراهان کتاب

آرمین صافدل با همکاری و تلاش دوستانش به رویایش تحقق بخشید.  وی در این باره اظهار می­کند:  ایده را با دوستانم محبوب مولایی و محمد امین معصومی و سپس مریم ساحلی مسئول انجمن داستان هزار و یک شب انزلی و حامد سمیعی مدیر واحد فرهنگی شهرداری مطرح کردم. می­دانستم  برای موفقیت این حرکت نیاز به جلب مشارکت و افزودن جذابیت­های دیگری است. برای تو هم بخوان قواعدی را طراحی کردم، مواردی نظیر این که  حتما می­ بایست در فضای عمومی و در جوار یکی از اماکن فرهنگی، تاریخی، گردشگری انزلی برگزار شود تا بتوانیم بر احیای بافت­ها و فضاهای عمومی فراموش شده تاکید کنیم. این برنامه را با شرایط یک رویداد ترویج کتابخوانی طراحی کردیم نه یک نشست تخصصی حوزه ادبیات داستانی. قدم اول را از سمبل شهر یعنی مناره انزلی که تا آن زمان درش به شکل عمومی برای شهروندان باز نشده بود آغاز کردیم و از مدیریت شهری تقاضا کردیم تا به مرمت این بنای ارزشمند بپردازد.

وی از محبوب مولائی، محمد امین معصومی، مرتضی صحرائی، بهاره حاجی بابایی، ایمان طاهری، مریم نورسرشت، ماجده پورنعمت، میلاد جوادی نژاد، سهند ماهری، کمند راد، مهدیه شهسواری، نیلوفر موسوی و مریم غروی به عنوان اعضای تیم اجرایی  این رویداد فرهنگی  نام برده و می افزاید: تو هم بخوان با ادبیات خاص قدم به قدم توانست مخاطبین بیشتری را به سمت خود جلب کند و امروز هیجان و تکانی به فضای فرهنگی شهر داده است. تا این لحظه یازده قدم برگزار شده و ثابت کرده اگر در کار فرهنگی استمرار وجود داشته باشد هم مخاطب می­ آید و هم می­توان اثرگذار بود.