دکتر فاروق خارابی میراث ارزشمند علمی گیلان ۱۲ آذر در آیین گرامیداشت روز علوم اجتماعی در دانشگاه گیلان گفت: تحصیلکرده‌ها و روشنفکران باید در مقابل مترقی‌ترین و پیشرفته‌ترین نظام‌های اجتماعی، سیاسی دنیا حالت انتقادی داشته باشند چرا که اگر این روحیه نباشد جامعه پیشرفت نمی‌کند.
موسس علوم اجتماعی در دانشگاه گیلان در جمع اساتید و دانشجویان دانشگاه گیلان اظهار کرد: بدبختانه هنوز در کشور، خیلی‌ها انتقاد را اخلال تلقی می‌کنند ولی واقعیت این است که این طور نیست و انتقاد ماهیت خیر دارد.
وی افزود: ممکن است بسیاری از مسئولان و روسا انتقاد را نپسندند و بله قربان گوها را بیشتر قبول داشته باشند ولی واقعیت این است که در روحیه انتقادی سازندگی وجود دارد.
در بخشی از مراسم دکتر فاروق خارابی فارغ التحصیل دانشگاه فلیپس ماربورگ آلمان رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان در سال‌های ۱۳۵۸ و۱۳۵۹ و مؤسس رشته علوم اجتماعی دانشگاه گیلان به بیان خاطرات خود از مهاجرت و بازگشت به کشور پرداخت.
وی با اشاره به افزایش مهاجرت جوانان به دلیل شرایط موجود در کشور گفت: نسل ما بعد از تحصیل تقریبا همه می خواستند به ایران بازگردند حالا یا برای این که در ایران کار علمی انجام دهند یا شغل و مقام بگیرند، به کشور و ملت خدمت کنند یا کار اقتصادی انجام دهند.
این جامعه شناس تصریح کرد: علل موجد نومیدی در کشور ما بسیار است جوانان ما با موانع بسیار با گوش‌های ناشنوا و عدم تفاهم مواجهند با این همه با وجود این همه آدم تحصیلکرده تا ریشه در آب است امید ثمری هست. هیچ کلاسی در ایران نیست که ۵ تا ۱۰ درصد دانشجویانش برجسته نباشند .
علل موجد نومیدی در کشور ما بسیار است جوانان ما با موانع بسیار با گوش‌های ناشنوا و عدم تفاهم مواجهند با این همه با وجود این همه آدم تحصیلکرده تا ریشه در آب است امید ثمری هست. هیچ کلاسی در ایران نیست که ۵ تا ۱۰ درصد دانشجویانش برجسته نباشند .
وی با اشاره به این که یک گروه ۱۰۰ نفری دانا می توانند یک کشور را عوض کنند و کارهای بزرگی انجام دهند افزود: به قول شاعر آلمانی ” اگر پول از دست بدهی چیز کمی از دست داده‌ای، آبرو از دست بدهی خیلی چیزها را از دست داده‌ای اما امید را از کف بدهی همه چیز را از دست داده‌ای ” لذا امید را نباید از دست داد.
این جامعه شناس دوستدار ادبیات با اشاره به این شعر حضرت سعدی که “یارِ عاشق را به روزِ سخت می‌باید شناخت ور نه در ایامِ دیگر مدعی بسیار هست” افزود: آنان که ماندند به رغم حقوق ناچیز و نامهربانی‌های گاه و بی گاه، به ارامی کار را به انجام رساندند و این دانشکده ساخته شد.
دکتر خارابی با اشاره به کشته شدن یک پزشک در یاسوج به دست برادر بیمار تصریح کرد: پژوهشگر باید نشان بدهد در جامعه چه خبر است و نسبت به این گونه رفتارهای نادرست تذکر بدهد.
وی عنوان کرد: چیزهای ناگواری در اخبار میبینم روح انسان آزرده می شود ولی نباید امید را از دست داد. هیچکس دلش به حال مردم ایران نمی‌سوزد همه دولت ها به فکر منافع ملی خود هستند فقط ما هستیم که باید به فکر مردم و منافع ملی خودمان باشیم راهی غیر از این وجود ندارد.
دکتر خارابی با بیان این که جامعه ما علیرغم ظواهر تمدنش خیلی محافظه‌کار است و چیزهای جدید را راحت نمی‌پذیرد و مقاومت می‌کند تاکید کرد: تغییرات اجتماعی حوصله و صبر می‌خواهد خشونت در جامعه زیاد است، ظرافت می‌خواهد، همیشه کار آنگونه که دل آدم می‌خواهد پیش نمی‌رود.
سنت‌های غلط، جهل، نادانی، محافظه کاری، خشونت اینها در جامعه هست و با عوض شدن دولت‌ها هم اینها به سادگی نمی‌روند.
موسس علوم اجتماعی دانشگاه گیلان افزود: ما که جوان بودیم همه نارسایی‌ها، نواقص و مشکلات را از چشم دولت‌ها می‌دیدیم، فکر می‌کردیم این دولت‌ها بد هستند، مردم و جامعه خیلی خوب است، کافی است که این دولت برود دولتی بیاید که خادم مردم باشد همه چیز درست می‌شود.
دکتر خارابی با بیان این که این فرض‌ها هم درست بود هم غلط، تصریح کرد: واقعیت این است که سنت‌های غلط، جهل، نادانی، محافظه کاری، خشونت اینها در جامعه هست و با عوض شدن دولت‌ها هم اینها به سادگی نمی‌روند.
وی با اشاره به این که الان یک چیزهایی مثل تحصیل دختران برای شما عادی شده یادآور شد: زمانی که من جوان بودم دختران طبقه متوسط به بالا در شهرها برای تحصیل می‌رفتند اما در دهات اصلا آموزش معنا نداشت. سال‌های آخری که در دانشگاه درس می‌دادم پدران روستایی را می‌دیدم که با شوق دخترانشان را برای تحصیل به دانشگاه می‌آورند این تغییرات با بخشنامه انجام نمی‌شود باید حوصله داشته باشیم و آرام آرام تغییرات اجتماعی مثبت را ایجاد کنیم.
موسس علوم اجتماعی دانشگاه گیلان همچنین از دکتر محمد رضا نصیری بعنوان یکی از استادانی که برای دانشکده علوم انسانی تلاش فراوان کرد نام برد .
خطر زوال امر مشترک برای جامعه
دکتر «سید هاشم موسوی» از اساتید جامعه شناسی دانشگاه گیلان نیز در سخنانی زنده یاد غلامحسین صدیقی را نماد وفاداری به حقیقت و اخلاق دانست و یاد این بنیانگذار علوم اجتماعی در ایران را گرامیداشت.
وی بیان کرد: یکی از نکاتی که علوم اجتماعی باید به ما بیاموزد بعنوان یک خطر برای جامعه زوال امر مشترک است و این که منافع فردی جای منافع جمعی را بگیرد.
وی در ادامه سخنانش دکتر فاروق خارابی میراث ارزشمند علمی دانشگاه گیلان و یکی از تأثیرگذارترین اساتید در زمینه گسترش و توسعه دانشگاه گیلان را انسانی با شناختی خوب از ایران و جهان خواند .
یکی از نکاتی که علوم اجتماعی باید به ما بیاموزد بعنوان یک خطر برای جامعه زوال امر مشترک است و این که منافع فردی جای منافع جمعی را بگیرد.
این مردم‌شناس با اشاره به علاقه دکتر خارابی به سعدی و اشراف بر روی اشعار ایشان گفت: دکتر خارابی نیز همچون سعدی زندگی اجتماعی بسیار پویایی داشت و فکر می‌کنم سفرهای مکرر و اشنایی با فرهنگ‌های مختلف و کسب تجربه در روح دکتر خارابی نشسته و سخن ایشان را نیز چون سعدی کرده است .
وی در ادامه با اشاره به اهل مطالعه بسیار بودن و مسئولیت شناسی دکتر خارابی اضافه کرد: ایشان همیشه دغدغه رفتار مسئولانه در مورد مسائل اجتماعی، جامعه مدنی و دانشگاه و از هر سنخ مساله‌ای را داشت و مسئولیت اجتماعی در روح ایشان نشسته است و چقدر خوب است که همه ما در زندگی مسئولیت اجتماعی خود را به درستی انجام دهیم
این استاد دانشگاه اظهار کرد: کتاب « انجمن های عصر مشروطه » ایشان برای اهل تحقیق سودمند و محل رجوع بسیار است.
در ابتدای این آیین، بیانات دکتر سعید مُعیدفر رئیس انجمن جامعه شناسی ایران با عنوان «سیر تکوینی علوم اجتماعی در ایران» برای حاضران پخش شد.
دهه ۴۰ از دوره های فاخر برای انجمن علوم اجتماعی بود و موسسه تحقیقات و مطالعات در حوزه سیاست‌گزاری کارهای بزرگی داشت و سازمان برنامه و بودجه بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های خود را با همکاری این موسسه انجام داد.
دعوت به کنشگری اجتماعی
«دکتر معید فر» با اشاره به سیر تحول علوم اجتماعی در ایران، دانشجویان و دست اندرکاران علوم اجتماعی را به کنش جدی در حوزه های علوم اجتماعی دعوت کرد.
وی ضمن ابراز امیدواری از این که با تلاش انجمن جامعه شناسی، اساتید و دانشجویان شاهد جایگاه بایسته این علم در جامعه و بهره‌مندی از خدمات گسترده آن در جامعه باشیم تاکید کرد قطعا همراهی شما در گسترش و ارتقای جایگاه این علم موثر واقع می‌شود.
دکتر مُعیدفر همچنین در بخشی از سخنانش به نحوه شکل‌گیری انجمن علوم اجتماعی در میانه دهه چهل و ایجاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران در سال ۱۳۵۱ پرداخت.
وی افزود: دهه ۴۰ از دوره های فاخر برای انجمن علوم اجتماعی بود و موسسه تحقیقات و مطالعات در حوزه سیاست‌گزاری کارهای بزرگی داشت و سازمان برنامه و بودجه بسیاری از طرح‌ها و پروژه‌های خود را با همکاری این موسسه انجام داد.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران با اشاره به تعطیلی دانشگاه بعد از انقلاب فرهنگی در سال ۵۹ گفت: با شروع فعالیت دانشگاه رشته علوم اجتماعی به نحوی مورد بی مهری قرار گرفت اما با دفاع دکتر غلامعباس توسلی از حیثیت این رشته در ستاد انقلاب فرهنگی در نهایت این رشته مجددا در دانشگاه‌ها شروع به فعالیت کرد.
رییس انجمن جامعه شناسی ایران با اشاره به تعطیلی دانشگاه بعد از انقلاب فرهنگی در سال ۵۹ گفت: با شروع فعالیت دانشگاه رشته علوم اجتماعی به نحوی مورد بی مهری قرار گرفت اما با دفاع دکتر غلامعباس توسلی از حیثیت این رشته در ستاد انقلاب فرهنگی در نهایت این رشته مجددا در دانشگاه‌ها شروع به فعالیت کرد.
وی بیان کرد: سال ۱۳۷۱ غلامعباس توسلی در سمینار جامعه شناسی و توسعه، همراه و همگام با دکتر علی محمد کاردان و دکتر منوچهر محسنی انجمن جامعه شناسی ایران را تاسیس کردند و از آن دوره تاکنون انجمن توانسته ۱۱ دوره هیأت مدیره انتخاب کند.
دکتر معیدفر افزود: امروزه انجمن جامعه‌شناسی با ۳۶ گروه علمی و تخصصی در حوزه‌های مختلف در حال فعالیت است و ۱۲ شعبه در مراکز علوم اجتماعی کشور دارد.
وی اضافه کرد: از سال ۹۳ به پاس خدمات بزرگ دکتر غلامحسین صدیقی روز علوم اجتماعی را در روز تولد ایشان نامگذاری کردیم و هر سال به مناسبت این روز گردهمایی و تجلیل هایی انجام شده است.
به گفته وی سال ۱۳۸۴ نشانی با عنوان غلامحسین صدیقی تهیه و اولین نشان به پاس فعالیت‌های دکتر غلامعباس توسلی برای احیاء و حفظ علوم اجتماعی و جامعه شناسی طی مراسمی به ایشان اهداء شد.
دکتر معیدفر افزود: با تلاش مدام در حوزه آموزش، پژوهش و سیاستگذاری می‌توانیم امیدوار باشیم علوم اجتماعی در آینده از وضعیت کنونی که در متن سیاستگذاری‌ها، تصمیم‌گیری‌ها و تحلیل‌ها قرار ندارد در جایگاه بایسته خود قرار بگیرند.
استادی دوستدار علم و انسانیت
«بهروز دلیلی کاجان» از شاگردان زنده یاد دکتر غلامحسین صدیقی در سخنانی از خاطرات خود با این استاد دانشگاه و نظم و جدیت و وقت شناسی، تعهد و مسئولیت کاری، متانت، دانش و سخنوری ایشان یاد کرد.
وی با اشاره به توصیه دکتر صدیقی برای کار تحقیقی روی کاجان روستای محل زندگی‌اش عنوان کرد: دکتر غلامحسین صدیقی همواره بر کار کردن روی موضوعاتی که فرد اشراف کافی داشت تاکید داشتند.
در این مراسم با شکوه با حضور استادان و دانشجویان در دانشگاه گیلان ضمن گرامیداشت ۱۲آذر روز علوم اجتماعی و سالروز میلاد دکتر غلامحسین صدیقی بنیانگذار علوم اجتماعی در ایران از تلاش‌های دکتر فاروق خارابی موسس رشته علوم اجتماعی در دانشگاه گیلان، بعنوان میراث ارزشمند علمی گیلان و یکی از تأثیرگذارترین اساتید در زمینه گسترش و توسعه دانشگاه گیلان تجلیل به عمل آمد.
دانشگاه گیلان سال ۱۳۵۴ تاسیس شد و هم‌اکنون با ۱۲ دانشکده و ۱ واحد پردیس بین‌الملل و ۳ پژوهشکده (حوزه آبی دریای خزر و گیلان‌شناسی) با بیش از ۵۸۰ عضو هیأت علمی، نزدیک به ۲۴ هزار دانشجو دارد.
عکاس: نگین عیناوی‌پور
