چند روزی است مسیر ورود زباله به سراوان بسته شده است. این بار نه به دست مردم بلکه به دست پیمانکار و کارگران پروژه بهسازی لندفیل سراوان. پروژه‌ای که بالغ بر 200 میلیارد تومان از محل منابع ملی هزینه داشته است.
درحالیکه شهردار و شورای شهر رشت همچنان سرمست از اجرا و بهره‌برداری از پروژه‌های پل‌سازی در سطح شهر هستند آیا مردم رشت و کلیه شهروندان سایر مناطق گیلان که بیش از 44 سال است زباله خود را برای دفن به سراوان منتقل می‌کنند خبر دارند که در این آشفته بازاری که از ترافیک نصیب‌شان شده چند روز هست شهرداری زباله‌های جمع‌آوری شده را در کود آلی دپو می‌کند؟
طی سال‌های اخیر شهرداری رشت و دیگر مجموعه‌های وابسته به آن در بحث زباله، نمره مردودی گرفته‌اند و قرار نیست با لاپوشانی و بزک کردن اوضاع و مانور اجرای چندپل غیرهمسطح، ابربحران سراوان را به حاشیه برانند.
تکلیف پروژه بهسازی سراوان، اجرای زباله‌سوز و تکمیل و بهره‌برداری از تصفیه‌خانه شیرابه چه خواهد شد وقتی که حتی وعده بسته شدن سراوان و عدم انتقال زباله به آن عملی نشد و حتی پیمانکار پروژه نتوانسته طلب خود را برای ادامه کار وصول کند؟
طی سال‌های اخیر شهرداری رشت و دیگر مجموعه‌های وابسته به آن در بحث زباله، نمره مردودی گرفته‌اند و قرار نیست با لاپوشانی و بزک کردن اوضاع و مانور اجرای چندپل غیرهمسطح، ابربحران سراوان را به حاشیه برانند
در سال 99 تصفیه خانه سراوان با حضور نماینده ولی فقیه، مدیرکل دادگستری، دادستان و مدیرکل بازرسی وقت گیلان به صورت نمایشی افتتاح شد. ناصر حاج محمدی شهردار وقت رشت همان روز پیشنهاد داد استانداری و دولت اعتباری را در نظر بگیرند تا با استفاده از آن سراوان بهسازی شود.
بهسازی سراوان پروژه‌ای بود که در ذیل آن برنامه‌هایی از قبیل اجرای زباله‌سوز، تصفیه خانه و تفکیک از مبدا پیش‌بینی شد.
بهسازی بدون اجرای سه گزینه بعدی به شکست منجر می‌شد. انتظار می‌رفت شهرداری رشت بعد از گذشت 4 سال از آن افتتاحیه نمایشی حداقل چند درصد از کار را به پیش ببرد. اما وضع موجود نشان می‌دهد؛ تصفیه خانه سراوان همچنان کار نمی‌کند و هیچ وقت هم به صورت واقعی به بهره‌برداری نرسید و فعالیتش آغاز نشد.
در فاز بعدی به عنوان پیش فرض‌های پروژه بهسازی سراوان، قرار بود ظرفیت پردازش شرکت کود آلی به 1000 تن افزایش پیدا کند. حتی اسدالله عباسی استاندار گذشته گیلان هم بارها و بارها تاکید کرد و گفت که سراوان هر طور که شده باید بسته شود.
بنابراین به همین منظور مناقصه‌ای برگزار شد. بی آنکه ظرفیت شرکت کود آلی افزایش پیدا کند. تاسف آور آنجاست که از سال 99 تاکنون هیچ کاری در مورد شرکت کود آلی انجام نشده است. هیچ زباله‌ای را هم پردازش نکرده است و فقط تنها کاری که شده این بوده که زباله‌ها را روی زمین ریخته و برای دفن به سراوان انتقال داده است.
4 سال پیش حاج محمدی چشم‌اندازی را برای سراوان ترسیم کرد تا در صورت اجرایی شدن تصفیه خانه و زباله سوز بعد از یک تاریخ معینی دیگر زباله‌ای به سراوان انتقال پیدا نکند.
در خلال همین سالها معلوم شد مسعود کاظمی معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان به دنبال راهی است تا یک مرکز دفن جدید برای دفن زباله‌های پهنه مرکزی گیلان انتخاب و تعرفه شود که البته منطقه‌ای را هم در نظر گرفتند اما با مخالفت شدید مهرداد گودرزوند چگینی نماینده رودبار مواجه شد.
4 سال پیش حاج محمدی چشم‌اندازی را برای سراوان ترسیم کرد تا در صورت اجرایی شدن تصفیه خانه و زباله سوز بعد از یک تاریخ معینی دیگر زباله‌ای به سراوان انتقال پیدا نکند
البته شکست طرح معرفی دفنگاه جدید ارتباط چندانی با موضوع مخالفت نماینده رودبار نداشت. بلکه قضیه به داستان تکراری بی‌پولی دولت بر می‌گشت که با روی کار آمدن دولت ابراهیم رییسی ابعاد سنگین‌تری به خود گرفت.
براساس برآوردهایی که به عمل آمده بود ساخت یک مرکز دفن جدید به قیمت سال 1400 -1399 حدود 3 هزار میلیارد تومان هزینه داشت. در حالی که عمر دولت روحانی به عمل آمده بود و در روزهای پایانی خود به سر می‌برد، دولت رییسی هم از پرداخت چنین پول هنگفتی ناتوان بود.
اگرچه در خلال تمام این سالها عباسی استاندار گیلان دائما با تکرار این حرف که پول هست و دولت هیچ مشکلی برای تامین اعتبارات ساماندهی زباله سراوان ندارد بارها و بارها توپ را به زمین شهرداری رشت انداخت و از مسئولیت خود شانه خالی کرد. با این حال پس از خداحافظی عباسی و حضور شهردار جدید رشت، مشخص شده هیچکدام از برنامه‌های مدیریت پسماند و زباله در کود آلی و در سراوان به نتیجه نرسیده‌اند.
در 4 سالی که مانند برق و باد گذشت کارخانه کود الی باید به اتمام می‌رسید که نشد. تصفیه خانه شیرابه به آثار باستانی تبدیل شده، خبری از معرفی محل دفن جدید نیست و زباله‌سوز به فراموشی سپرده شده است.
تاسف انگیز تر اینکه در آستانه 1404 هستیم و شرکت کود آلی همچنان عاجز از پردازش زباله است. کود تولید نمی‌کند و زباله‌ها باید به صورت مستقیم برای دفن به همان سراوان منتقل شوند.
بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ پروژه زباله سوز همچنان از آن 1399 تا الان بر روی کاغذ 24 و نیم درصد پیشرفت فیزیکی داشته اما واقعیت این است که حدود 13 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و از آن زمان تاکنون حتی یک درصد هم به پیشرفت فیزیکی زباله سوز اضافه نشده است..
پروژه ساماندهی سراوان هم سرنوشتی مانند زباله‌سوز داشته است. شهرداری رشت باید به طور مداوم بودجه‌ای را به این کار تزریق می‌کرد که همان اعتبار آب باریکه و قطره چکانی با بی مسئولیتی شهرداری رشت و شانه خالی کردن مابقی مدیران از استاندار گرفته تا ذیل قطع شد. بنابراین پیمانکار بهسازی سراوان عملا نتوانست از 1402 به این طرف کار خاصی در آنجا انجام دهد.
اما خیانت بزرگ دیگری که شهرداری رشت در مورد پروژه سراوان مرتکب شد این بود که از آنجا که نتوانسته بود پول لازم را برای بهسازی سراوان تزریق کند، در راستای جبران مافات این پروژه را به یکی از پیمانکاران پل های غیر همسطح رشت واگذار کرد. حال آنکه آیا شرکت ساحل نقش، پیمانکار پروژه غیرهمسطح (پل باهنر) ارتباطی با پروژه بهسازی پل سراوان دارد یا خیر مشخص و روشن نیست.
با این حال حتی شریک کردن مجری بهسازی سراوان در پروژه میثاق هم نتوانست تمام هزینه‌هایی که این شرکت پیمانکاری به خصوص از سال 1402 تا 1403 متقبل شده بود را پوشش دهد.
پس از خداحافظی عباسی و حضور شهردار جدید رشت، مشخص شده هیچکدام از برنامه‌های مدیریت پسماند و زباله در کود آلی و در سراوان به نتیجه نرسیده‌اند
این اقدامات در حالی انجام شده که اصولا دفن زباله وظیفه شهرداری رشت بوده با این حال این شرکت پیمانکاری عملا وظیفه شهرداری را در دفن زباله بر عهده گرفت که به موجب آن هزینه مازادی بر مجموعه تحمیل شد. زیرا قرار نبود هزینه مازاد دفن که باید توسط شهرداری رشت اجرا می‌شد توسط دولت پرداخت شود.
در واقع 4 سال پیش دولت فقط بودجه‌ای را اختصاص داد تا سراوان بسته شود و زباله‌ای وارد آن نشود. برآوردهای غیررسمی نشان می‌دهد؛ پیمانکار پروژه بهسازی سراوان از شهرداری حدود 80 میلیارد تومان طلب دارد و به علت عدم پرداخت مطالبات، دیگر نمی‌تواند کاری را که در اصل وظیفه شهرداری است را ادامه دهد.
روکش کردن زباله‌های ورودی به سراوان از طریق شن‌ریزی اقدامی روزانه بوده که شرکت ساحل نقش اجرای آن را بر عهده داشته و با افتضاح پیش آمده معلوم شده از این به بعد نه تنها قرار نیست حتی دفن زباله انجام گیرد بلکه سراوان هم هرگز قرار نیست بسته شود.
در طول 4 سالی که مردم به بسته شدن سراوان و مدیریت کردن زباله و آماده کردن تصفیه خانه و زباله سوز امید بسته بودند معلوم شد؛ به علت سوء مدیریت آشکار، مقدار پولی که از دولت از محل بیت المال برای بسته شدن سراوان گرفته شد به هدر رفته و اگر همین روند کنونی در مورد پروژه‌های زیرساختی تصفیه خانه و زباله سوز ادامه پیدا کند کل پروژه بهسازی با شکست قطعی مواجه خواهد شد.
