حوزه هنری و خطر ادامه‌دار مدیران ناکارآمد

در ماه‌های اخیر زمزمه عزل مدیران ناکارآمد و ناتوان که اغلب با مصلحت اندیشی‌ها و لابی‌های سیاسی بر مسند امور نشسته‌اند انتقادات جدی و گاه اعتراضات تندی در محافل سیاسی و اقتصادی کشور به همراه داشته که حتی در دولت وفاق که علی‌القاعده می‌بایست کمتر محل اختلاف و تخاصم گروه‌ها محسوب شود اما با این حال، شدت بیشتری یافته است.

 

این انتقادات از آن حیث بیشتر مورد توجه نخبگان سیاسی قرار گرفته که گیلان به رغم موقعیت ویژه جغرافیایی و رشد فکری شهروندان آن، متاسفانه از توسعه فرهنگی ـ اجتماعی ناچیزی برخوردار بوده است. به نحوی که در رتبه‌بندی سرانه فضای فرهنگی این استان نسبت به دیگر استان‌های کشور در رده‌های متوسط رو به پایین اعلام شده است.

 

این در حالیست که گیلان دهمین استان پرجمعیت کشور و دومین استان پرجمعیت شمال ایران ـ پس از استان مازندران با تراکم جمعیت ۱۷۷ نفر در هر کیلومتر مربع هم اکنون جایگاه سوم را در ایران بدست آورده است. منطقه‌ای که از حیث گردشگری و جذب توریست و عطش مردم نسبت به اختصاص فضاهای فرهنگی اگر در رده اول کشور نباشد جز استان‌های ممتاز به شمار می‌آید.

 

به این خصیصه‌ها اگر به قابلیت‌ها و توانمندی‌های فرهنگی ـ  هنری آن هم اضافه کنیم این خطه از کشور، همواره  در بین هنرمندان و اندیشمندان علوم مختلف از سرآمدان دیگر مناطق کشور محسوب می‌شده است. با اینهمه در سال‌های اخیر محدودیت فضای فرهنگی و هنری [اگر نگوییم آزاردهنده‌ترین محدودیت‌ها] به یکی از چالش‌های شهروندان آن تبدیل شده است.

 

از همین سو، اخباری به گوش می‌رسد که سال گذشته مدیریت حوزه هنری استان به رغم نیاز مبرم شهروندان شهر سیاهکل به فضای فرهنگی، احداث یک پروژه عمرانی این شهر پس از ۲۰ سال از تخریب ساختمان قدیمی سینمای شهر و علیرغم جذب بودجه عمرانی مورد نیاز، آن را به خزانه کشور برگشته داده است.

این گزارش سعی دارد روایت دقیق‌تری از آنچه که در دو سال اخیر سپری شده را برای مخاطبان ترسیم کند.

 

 

دولت در بخش فرهنگی هزینه نمی‌کند

«سلمان‌ زارع» نماینده مردم شهرستان سیاهکل در مجلس از تاخیر پروژه‌های عمرانی به مرور می‌گوید: دولت سرمایه‌ای برای بخش گردشگری و فرهنگی هزینه نمی‌کند اما می‌توان از بخش خصوصی و از ظرفیت آنان استفاده کرد.

وی در باب سرانه فضای فرهنگی شهر سیاهکل و حومه که هم‌اکنون در چه وضعیتی قرار دارند می‌افزاید: متأسفانه ما در بعد فرهنگی اصلا هزینه‌ای نمی‌کنیم و بسیار ضعیف هستیم. متولیان فرهنگی ما باید پاسخگو باشند که چه هزینه‌هایی را برای رشد و ارتقاء فرهنگ انجام می‌دهند؟ باید به مردم بگویند که چه مقدار در بخش میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اقدام کرده‌اند؟ یا به طور مثال چند بازار محلی در بخش صنایع دستی در همین شهرستان سیاهکل و حومه آن برپا شده است؟ من به عنوان نماینده مردم در مجلس به صورت جدی به دنبال رفع این مشکلات هستم.

 

وی در مورد ضرورت احداث سینمای ۲۲ بهمن سیاهکل به عنوان یکی از پروژه‌های مهم فرهنگی شهرستان توضیح داد: بنای سینمای سیاهکل از سال‌های قبل همینطور باقی مانده و هیچ پیشرفتی نداشته و به دلیل عدم تخصیص اعتبار، احداث آن به کندی در حال انجام است.

سلمان زارع،نماینده مجلس: تا به امروز بارها شده است که بودجه‌های فرهنگی و هنری به خزانه برگشت می‌خوردند اما از این به بعد به شخصه پیگیرم تا اعتبارات تخصیص یافته به پروژه‌های اختصاص پیدا کند و ضمن اینکه در همان بخش و پروژه مورد نظر هزینه هم بشود

 

برگشت بودجه‌های فرهنگی و هنری به خزانه

فقدان تدبیر لازم و شاید سوء مدیریت‌ها باعث شده که برخی از شهرستان‌ها از اولویت‌های فرهنگی و عمرانی خود بی‌بهره بمانند. یکی از مهم‌ترین این سوء تدبیرها، فقدان اعتماد به نفس مدیران و ناکارامدی آن‌هاست که باعث شده بسیار از شهروندان شهرهای دور و نزدیک از ضروری‌ترین نیازهای فرهنگی محروم شوند.

زارع با اشاره به این کمبودها و سوءتدبیرهای مقامات عالیه استان می‌گوید: به دلیل اهمیت زیاد موضوع سینمای شهر سیاهکل و مشکلات پیرامون آن با مسئولان مربوطه در تهران دیدار کردم و به دنبال آن هستم تا به نحوی برای این نیاز فرهنگی اعتبار جذب کنیم.

 

وی در پاسخ به این پرسش که چرا بودجه پروژه‌های فرهنگی و هنری از قبیل اعتبارات سینمای سیاهکل به خزانه برگشت خورده است می‌گوید: تا به امروز بارها شده که بودجه‌های فرهنگی و هنری به خزانه برگشت می‌خوردند اما از این به بعد به شخصه پیگیرم تا اعتبارات تخصیص یافته به پروژه‌های اختصاص پیدا کند و ضمن اینکه در همان بخش و پروژه مورد نظر هزینه هم بشود.

 

مقصر کیست؟

دولت رغبت زیادی برای هزینه کرد در بخش فرهنگی و هنری ندارد. از آن طرف بودجه‌هایی هم که بعضی اوقات برای این قبیل از پروژه‌های تخصیص می‌دهد به سرانجام نمی‌رسد. سوال اینجاست که دلیل این رویه چیست؟ چه کسی یا کسانی و ارگان‌هایی در این قضیه مقصرند و کم‌کاری و بی‌توجهی در این پروژه ها متوجه کیست؟

برخی از مسئولین محلی به رغم آنکه از این ناکارامدی ها مطلع و در جریان امور هستند کوشش می کنند با طرح دلایل واهی و بی پایه فرصت‌سوزی کرده تا ترکش «ترک فعل» ها به آنان اصابت نکند.

 

بی‌توجهی و بی‌کفایتی حوزه هنری گیلان

«امین بابایی» فرماندار شهرستان سیاهکل در گفت‌وگو با مرور معتقد است: چهار محور اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و ورزشی بسترساز توسعه و پیشرفت کشور هستند. همه این چهار محور و اتفاقاتی که در آنها رخ می‌دهد به یکدیگر متصل و در جامعه تأثیرگذار هستند. یعنی به طور مثال هر اقدام مثبت و رو به جلویی که در بخش فرهنگی به وقوع می‌پیوندد اثرش را می‌توان در بخش‌های دیگر جامعه حتی اقتصادی به وضوح مشاهده کرد.

 

از منظر فرماندار سیاهکل، حوزه فرهنگی باید در چند بعد مورد بررسی قرار گیرد. این حوزه، حوزه‌ای است که می‌تواند جامعه را به سمت توسعه سوق دهد. نماینده مردم سیاهکل در مجلس هم در مورد عدم رغبت دولت برای احداث پروژه‌های فرهنگی و هنری، بیشتر منظورشان در بحث احداث ساختمان سینمای شهر سیاهکل بوده است.

 

فرماندار سیاهکل افزود: بیش از ۲۰ سال است که متاسفانه ساختمان سینمای سیاهکل ناقص مانده است و به دلیل بی‌توجهی یا بعضاً بی‌کفایتی دستگاه‌های متولی اعم از حوزه هنری استان گیلان که باید کارسازی می‌کرد و حمایت‌هایی که حوزه هنری کشور باید انجام می‌داد ساختمان سینما همینطور نیمه کاره و رها شده باقی مانده است.

بابایی، فرماندار سیاهکل: بیش از ۲۰ سال است که متاسفانه ساختمان سینمای سیاهکل ناقص مانده است و به دلیل بی‌توجهی یا بعضاً بی‌کفایتی دستگاه‌های متولی اعم از حوزه هنری استان گیلان که باید کارسازی می‌کرد و حمایت‌هایی که حوزه هنری کشور باید انجام می‌داد ساختمان سینما همینطور نیمه کاره و رها شده باقی مانده است

وی اضافه کرد: ما با تمام قوا در جلسات مختلف از جمله در جلسات شورای تأمین شهرستان سیاهکل این مورد را مطرح کردیم و گفتیم دستگاهی که نتواند حتی اعتبار تخصیص یافته به یک پروژه‌ای مانند پروژه سینمای شهر سیاهکل را مدیریت کند و آن را مورد بی‌توجهی قرار دهد و آشکارا برای آن هزینه نکند و به دلیل ناهماهنگی درون سازمانی از امور مالی تا جذب و تخصیص اعتبار و مناقصه پیمانکار نتواند به وظیفه سازمانی خود عمل کند به نظرم شایستگی حضور در آن مسئولیت را ندارد.

 

حتما باید مسئولین امر در این زمینه تصمیم‌گیری کنند تا شاهد یک چرخه مدیریتی جدید همراه با احساس مسئولیت و تعهدی که در قبال فرهنگ و هنر باید وجود داشته باشد باشیم و به واسطه آن کارهای فرهنگی و هنری جایگاه  واقعی خود را پیدا کنند.

بابایی اضافه کرد: این مطالبه و خواست جدی مردم شهرستان سیاهکل نسبت به احداث سینمای شهر است که باید به هر نحوی شده جامه عمل پوشانده شود. هر چند که ما اجازه ندادیم این وقفه طولانی و بی‌تدبیری در مورد سینمای شهر سیاهکل ما را در حوزه فرهنگی و هنری همچنان به عقب براند.

 

خوشبختانه هر ساله جشنواره‌ای را با حمایت همه اعضای شورای تامین، شورای شهر و شهرداری تحت عنوان جشنواره آیین سنتی سیاهکل با حضور ۱۰ هزار نفر از مردم برگزار کردیم که اقدامی بی بدیل در کل گیلان است.

 

بابایی تنوع و سهم این نوع جشنواره‌ها در مقایسه با فقدان سینمای ۲۲ بهمن را مایه مباهات و افتخار مدیریت دلسوز این منطقه دانست و می‌گوید: در این جشنواره همه داشته‌های شهرستان سیاهکل در بخش‌های صنایع‌دستی، هنری، فرهنگی، ورزشی، محصولات غذایی و منابع انسانی ذی‌قیمت و حتی در حوزه دانشگاهی در غرفه‌هایی که بر پا شد در معرض دید عموم قرار گرفت. تا این پیام را مخابره کنیم که در شهرستان سیاهکل این قابلیت‌ها و توانمندی‌ها وجود دارد.

فرماندار سیاهکل اضافه کرد: تنها نگرانی حال حاضر ما سینمای شهر سیاهکل است که موضوع آن را با قوت و قاطعیت پیگیر هستیم تا هر طور شده از تضییع حق مردم شهرستان را جلوگیری به عمل آید.

 

بودجه‌هایی که از سر بی‌کفایتی بر باد می‌رود

متاسفانه سیستم و رویه‌ای برای سنجش وجود ندارد که نتیجه تزریق اعتبار‌ات به برخی از دستگاه‌ها و نهاد‌ها در سال‌های گذشته چه بوده یا دست کم شبیه سایر موارد قانونی، نادیده گرفته می‌شود.

یک مقام آگاه در همین رابطه بیان داشته که استانداری گیلان و بالاتر از آن در سطح دولت، باید بررسی کنند و نتایج آن را به مردم گزارش دهند که مجموعه این نهاد‌ها و دستگاه‌های دولتی از جمله همین حوزه هنری گیلان، دقیقا چه دستاورد جدی برای حوزه فرهنگ داشته‌اند که همچنان باید رقم‌های میلیاردی از اعتبارات حوزه فرهنگ به این مجموعه‌ها تعلق گیرد.

در حالی که قرار نیست نه تنها گزارش کاری از آنان گرفته شود بلکه حتی اعتباراتی که حق مردم یک استان و شهرستان است به همان صورت به خزانه برگشت بخورد.

 منفرد، رییس حوزه هنری: حدود ۲۰ سال است که این سینما در دست احداث است و در تمام این مدت فکر نمی‌کنم هیچ زمانی اعتبار این پروژه برگشت خورده باشد. تنها در این مدت یکبار چنین اتفاقی افتاده است

هیچ پیمانکاری واجد شرایط مناقصه نبود

« سیدرسول منفرد» رییس حوزه هنری گیلان، در پاسخ به ابهامات پروژه ناتمام احداث سینمای ۲۲ بهمن سیاهکل به مرور گفت: این خبر درست است که اعتبارات سینمای سیاهکل برگشت خورده است. البته این اتفاق مایه ناراحتی و نگرانی است، زیرا این حق مردم سیاهکل است که از این موضوع ناخشنود باشند و بخواهند پاسخ بشنوند.

 

وی با اشاره به برگشت بودجه سینمای ۲۲ بهمن به خزانه افزود: کار بازسازی سینمای سیاهکل پس از تخریب آن در سال ۸۳ در دستور کار حوزه هنری قرار گرفت. در نتیجه حدود ۲۰ سال است که این سینما در دست احداث است و در تمام این مدت فکر نمی‌کنم هیچ زمانی اعتبار این پروژه برگشت خورده باشد.  تنها در این مدت یکبار چنین اتفاقی افتاده است.

 

منفرد با طرح این موضوع که حوزه هنری گیلان برای پروژه ساخت سینما سیاهکل، دوبار مناقصه برگزار کرد گفت: از آنجا که هیچ پیمانکاری به دلایلی در هر دو مناقصه شرایط کار را نداشت. بنابراین وارد پروژه نشدند. زیرا نتوانستند مستندات مورد نظر را برای تحویل پروژه، انعقاد قرارداد و پرداخت اعتبار تدارک ببیند.

 

لذا گزینه دیگری که آن زمان پیش روی حوزه هنری قرار داشت این بود که اعتبارات را در رویه غیرقانونی به پیمانکار پرداخت کند. در حالیکه اگر حوزه هنری چنین کاری می‌کرد حتما از سوی دستگاه‌های نظارتی مورد مواخذه قرار می‌گرفت.

 

رییس حوزه هنری گیلان افزود: ما با هماهنگی دستگاه‌های نظارتی و با اطلاع استانداری گیلان اعلام کردیم که حوزه هنری گیلان در مورد سینمای سیاهکل با چنین چالشی روبه رو است. اما از آنجا که حوزه هنری گیلان در نیمه اول سال با تغییر ذیحساب و مدیر مالی همراه بود، این تغییر نیز بخشی از زمان ما را برای تکمیل پروژه سینما گرفت.

 

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: زمانی که در حوزه هنری گیلان مسئولیت پیدا کردم اعتبارات سالیانه مجتمع سینمایی سیاهکل بسیار اندک بود. ولی ما توانستیم به صورت جدی مطالبات معوقه دو ساله پیمانکار را پرداخت کنیم. بخشی از آن را از طریق رایزنی در تهران تامین کردیم. در مراحل بعد هم با همراهی نماینده سابق لاهیجان و سیاهکل در مجلس آقای فرخی اعتبار پروژه به ۲۰ میلیارد ریال رسید که در نوع خودش بی سابقه بود و کاملا هم در پروژه هزینه شد و تنها امسال با این مشکل برگشت اعتبار مواجه شدیم.

منفرد، رییس حوزه هنری: ما با هماهنگی دستگاه‌های نظارتی و با اطلاع استانداری گیلان اعلام کردیم که حوزه هنری در مورد سینمای سیاهکل با چنین چالشی روبه رو است.

منفرد اضافه کرد: همه تلاش ما در حوزه هنری گیلان این است که تکلیف این سینما از طریق اعتبارات ملی مشخص شود زیرا هزینه‌ تکمیل آن بسیار بالاست و این سینما با این اعداد و ارقام به راحتی تکمیل نخواهد شد. البته به دنبال جذب مشارکت بخش خصوصی هم هستیم اما این بخش هم ملاحظات خاص خود را دارد.

وی در خصوص ملاحظات بخش خصوصی برای احداث این سینما گفت: مهم‌تر از همه، پروژه وقتی سازه فعال و کد داشته باشد و در حال کار باشد جذب مشارکت بخش خصوصی برای آن به این آسانی‌ها نخواهد بود.

در مورد بودجه‌های برگشت خورده نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم این است که آیا همین الان از بودجه‌های برگشت نخورده به درستی استفاده می‌شود؟ آیا مشکل اصلی ما برگشت بودجه است یا محل مصرف بودجه؟ در این مورد ناگفته‌ها بسیار زیاد هست.

 

******

ماجرای سردرگم دو دهه از بودجه عمرانی سینمای ۲۲ بهمن سیاهکل و آنچه که در این گزارش خوانده‌اید نمادی از این ضرب‌المثل قدیمی است که مشت نمونه خروار است تا مخاطبان تنها بخشی از ناکجاآباد دور ریز پروژه‌های عمرانی استان را واکاوی نمایند.

ابهام‌ها و ناشناخته‌های قرائت رسمی حوزه هنری استان، یکی آنکه برگشت بودجه عمرانی سینمای سیاهکل با صلاحدید کدام بخش از معاونت استانداری گیلان و در دوره کدام استاندار انجام پذیرفته و اگر برگزاری این مناقصه‌ها مستنداتی هم دارد [که حتما دارد] چرا مسئول محترم حوزه هنری استان تاکنون از انتشار علنی آن خودداری کرده‌اند. این البته زمانی است که نخواهیم سنگینی همه  این بار سهمگین ناکارآمدی را بر دوش اداره کل امور اقتصاد و دارایی استان بگذاریم.