زباله‌های عفونی پس از شیوع بحران کرونا یکی از مهمترین معضلات مدیریت شهری است. چرا که نیازمند امحای اصولی و مناسب است تا اثرات آن متوجه محیطی که در آن زندگی می کنیم نشود.
اگر چه در سالهای اخیر زباله های عفونی ابتدا در بیمارستان ها ضدعفونی و سپس دفن می شوند اما به دلیل افزایش مواد و محصولات مراقبتی در برابر ویروس کرونا لازم است که بدانیم این مواد به چه طریق امحا یا دفن می شوند؟
به گفته‌ی مسوولان سازمان پسماند شهرداری رشت، روزانه ۸۰۰ تن زباله شهری به دفنگاه سراوان وارد می شود که اقداماتی شامل موارد سمپاشی و گندزادیی، تسطیح، جداسازی زباله های عفونی و شن ریزی بر روی آنها انجام می شود.
همچنین روزانه دو هزارتن زباله در کل گیلان تولید می شود که باید فکر اساسی برای زباله های پس از کرونا از قبل ماسک، گان، دستکش، اقلام مربوط به بیماران و بیمارستان های گیلان و پسماند بهداشتی منازل شود.
در همین زمینه شهردار رشت به مرور گفت: از اسفندماه سال گذشته تاکنون تقریباً حدود ۱۰۰ تن زباله در روز به حجم و میزان تولید پسماندهای جمع آوری شده شهر رشت افزوده شده است.
“ناصر حاج محمدی ” بیان کرد: به عنوان نمونه اگر قبلاً حدود ۵۰۰ تا ۵۵۰ تن زباله و پسماند در رشت در روز جمع آوری می شد، حالا این میزان به ۶۵۰ تن رسیده است.
به گفته‌ی حاج محمدی دلیل افزایش زباله ها و پسماندهای شهری را برنامه مبتنی بر “در خانه می مانیم” عنوان کرد و گفت: هر چند ما همواره مردم و شهروندان را به حضور در خانه و کاهش تردد های غیر ضروری تشویق می کنیم، اما از آنجایی که مردم این روزها بیشتر در خانه هستند و از مواد بسته بندی هم نسبت به گذشته بیشتر استفاده می کنند به همین دلیل حجم و میزان پسماند ها در شبانه روز در شهر رشت افزایش یافته است.
«سجاد حسینی» مدیرعامل شرکت کود‌الی گیلان در این راستا به مرور گفت: در موقعیت کنونی افزایش دانش لازم برای مدیریت زباله که یک پروسه است و از کاهش تولید پسماند آغاز می‌شود. تفکیک پسماند از مبدا در این پروسه از اهمیت فراوانی برخوردار است و بهتر است اطلاعات آن را از طریق مختلف در شهروندان بالا ببریم. بهتر است که شهروندان پسماند خشک و پسماند بهداشتی را از سایر پسماندها جدا کنند، این اقدام هم به پرسنل جمع‌آوری کمک می‌کند، هم در نهایت سبب تولید کود بهتری خواهد شد. در این راستا شرکت سه محتوای آموزشی تولید کرده که از رسانه‌های اجتماعی (@golcompost)در حال پخش است.
در ادامه «افشین پورعلی» کارشناس سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت در گفت و گو با مرور بیان کرد: بنده طی سالهایی که مدیر پسماند استانداری بودم طی دستورالعملی همه بیمارستان های گیلان را موظف به داشتن دستگاه زباله سوز یا اتوکلاو کردیم. از این رو حتی اگر سرزده هم تشریف ببرید، همه بیمارستان های گیلان بلا استثنا زباله های عفونی خود را اتوکلاو یا بی خطر می کنند و پس از وکیوم کردن آنها، توسط ماشینهای مخصوص حمل و در مکان مخصوص در سراوان دفن می شوند. دو شرکت هم در این زمینه در سراسر استان کار می کنند و زباله های “مراکز درمانی” را جمع آوری و در دو مرکز در شهر صنعتی رشت و شهر شفت، امحا و سپس برای دفن وارد سراوان می کنند.
پورعلی در خصوص وضعیت دفن گاه سراوان و اینکه چقدر این دفن گاهها استاندارد هستند، ادامه داد: در کل کشور دفن گاه به شکل اصولی و استاندار وجود ندارد و چیزی که انجام می شود در واقع دامپینگ است. با اینحال این زباله ها آهک پاشی و سپس دفن می شوند.
وی در خصوص مضرات آهک پاشی برای خاک گفت: مضرات مختصری دارد اما فواید بیشتر از مضراتش است. چون اگر این زباله ها آهک پاشی نشود اثرات آن به خاک و آب های زیرزمینی منتقل می شود. با اینحال همان گونه که کود و سم کشاورزی بر روی خاک تاثیر منفی می گذارد اما ما همچنان از آنها استفاده می کنیم، آهک نیز مزایا و معایبی دارد.
پورعلی در مورد پخش زباله های عفونی از قبیل سرنگ و… در سراوان و مناطق مختلف هم گفت: تمام زباله های عفونی و بیمارستانی از مراکز بهداشتی و بیمارستان ها جمع آوری می شوند مگر اینکه کسانی بیمار خانگی داشته باشند و زباله های خانگی را به همراه زباله هایی چون سرنگ و سرم و … ترکیب و بدون جداسازی از خانه خارج کنند که البته مقدار این موارد بسیار کم است. ما نیز چون مردم گیلان در این استان زندگی می کنیم و هرگونه بی مبالاتی در خصوص زباله خصوصا زباله های بیمارستانی موجب می شود که آسیبش به ما هم برسد. بنابراین روی این مسائل حساسیت به خرج می دهیم.
«نسیم طواف‌زاده» مدیرعامل موسسه سبزکاران هم در این راستا گفت: آن چه بعنوان بی‌خطرسازی مطرح است برای حجم پسماند کنونی تعریف نشده و این حجم از پسماند بیمارستانی برای استان اصولا مساله‌ساز است، از آنجا که زباله ای که در خانه فرد مبتلا هم تولید می‌شد نیز پتانسیل انتقال را داراست پس هر آنچه در شهر آلوده زباله تولید می‌شود را می‌توان زباله بهداشتی محاسبه کرد و هر مدیری که غیر این بگوید آدرس اشتباه می‌دهد.
از سوی دیگر امکان دفن بهداشتی نه در سراوان نه در هیچ‌یک از دفنگاه‌های استان وجود ندارد، بنابراین در بهترین حالت این پسماندها به همراه سایر دورریزها در گوشه‌ای از دفنگاه دفع می‌شوند، با توجه به شرایط لازم بنظر می‌رسد که مدیران استانی اقدامی عاجل برای تامین منابع فوری زباله‌سوز بیمارستانی کوچک کنند که این‌ها پس از بی‌خطر سازی سوزانده شوند و شهروندان هم بهتر است زباله های خود را به درستی مدیریت و تفکیک کنند تا بتوان مطالبه ساختار جمع‌آوری مجزا کرد.
یک نگاه هم این است که شهرداری خودرویی مجزا برای این امر اختصاص دهد که در شرایط اقتصادی امروز که فشار مالی زیادی بر شهرداری که درآمد آنها وابسته به مردم است وجود دارد و کمی منطقی نیست. اما اگر حجم زباله سوم آن اندازه باشد که به صورت مجزا جمع‌آوری شود می‌توان بر شهرداری فشار آورد که برای آن برنامه‌ریزی کند.