دوچرخه‌های هوشمند اشتراکی در رشت

دوچرخه های اشتراکی به ناوگان حمل ونقل شهری رشت افزوده می شوند. طی قراردادی فی مابین شهرداری رشت و شرکت سرمایه‌گذار بخش خصوصی، ایستگاه و خانه دوچرخه ها در مناطق مختلف رشت راه اندازی می شوند.

دوسال بعد از اینکه شهرداری رشت از طرح دوچرخه اشتراکی بعنوان برنامه جدیدی در حمل و نقل عمومی و در راستای حمل و نقل پاک شهر رشت خبر داد، هفته گذشته قرارداد اجرایی این طرح در شهرداری رشت منعقد شد.

طرح دوچرخه‌های اشتراکی هوشمند با رویکرد حرکت به سمت شهرهوشمند و استفاده از حمل و نقل پاک با هدف کمک به محیط زیست و افزایش سلامت شهروندان و کاهش ترافیک، در نقاط مختلف رشت اجرایی می شود. درحالیکه پیش ازاین سایر طرح ها و پروژه های ترافیکی رشت از جمله بی آرتی، قطار شهری، افزایش ناوگان اتوبوس رانی و مسیر دوچرخه سواری بی نتیجه و ناتمام باقی ماندند، حال به نظر می رسد شهرداری رشت در برنامه جدیدی به دنبال توسعه و ترویج دوچرخه‌سواری در راستای بازکردن گره های کور ترافیکی شهر برآمده است.

اما این طرح ابهامات زیادی در خود دارد. با توجه به تجربه ناموفق مسیر دوچرخه سواری توشیا تا میدان گیل، کم عرض بودن معابر و خیابانها و شرایط آب و هوایی این طرح چه میزان از قابلیت اجرایی در رشت برخوردار است. آیا از تجربیات دیگر شهرهای کشور و جهان در استفاده از دوچرخه های اشتراکی در حمل نقل شهری بهره گیری شده است؟

لزوم فرهنگ سازی و ایمن سازی خیابانها

قرار دادن دوچرخه در اختیار مردم یک شهر کافی نیست، برنامه‌ریزان شهری باید تمام جنبه‌های مورد نیاز دوچرخه‌سواری را در استراتژی‌های طراحی شهری با دقت مورد توجه قرار دهند. در این راستا فراهم آوردن امکانات کافی، مسیرهای ایمن برای تردد دوچرخه‌سواران و ایستگاه‌هایی با ظرفیت بالا از اهمیت بالایی برخوردار است. موضوعی یکی از شهروندان علاقه مند به دوچرخه سواری نیز به مرور اشاره می‌کند.

هلاله ناطقه می گوید: در رشت مسیر مشخصی برای تردد با دوچرخه نداریم و تعداد زیاد تقاطع در خیابانها، تردد دوچرخه سواران ناایمن کرده است. حتی مسیر قبلی دوچرخه سواری رشت توسط کسبه اطراف اشغال شده و عملا مسیری برای دوچرخه سواری باقی نمانده است.

طرح دوچرخه اشتراکی بعنوان یک تجربه موفق در دنیا،امکان تردد آسان برای تمام مردم با هر سطح درآمد و وضعیت مالی را فراهم می‌آورد. اما تنها ارائه دوچرخه‌های اشتراکی کافی نیست، بلکه ایجاد زیرساخت‌های مناسب در خیابانها برای تامین ایمنی کاربران نیز  اهمیت بالایی دارد.

این درحالیست که تعیین مسیر ویژه برای دوچرخه های اشتراکی در کنار نظارت درست شهرداری، می تواند از تجاوز دیگران به مسیر جلوگیری کند.

وی با تاکید به اینکه سالهاست در خیابانهای رشت دوچرخه سواری می‌کند می افزاید: عرض همه خیابانها درشهر باریک است و خیابانی نداریم که مسیر ویژه دوچرخه سواری در آن وجود داشته باشد. شهرداری باید به گونه ای برنامه ریزی کند که مسیرهای دوچرخه سواری به مکانی برای پارک اتومبیلها تبدیل نشود. حتی نیاز جدی به فرهنگ سازی داریم تا از سوی رانندگان سطح شهر اذیت نشویم و آنها فاصله معین با دوچرخه سواران را حفظ کنند.

 این شهروند معتقد است با برنامه ریزی درست و تعیین مسیرهای مشخص می توان طرح دوچرخه های اشتراکی را در دوسوم رشت اجرایی کرد، در صورتیکه نظارت های جدی تری از سوی شهرداری در اجرای طرح انجام شود.

طرح دوچرخه اشتراکی با لاین کشی خیابان اجرایی نمی‌شود

طرح دوچرخه اشتراکی بعنوان یک تجربه موفق در دنیا،امکان تردد آسان برای تمام مردم با هر سطح درآمد و وضعیت مالی را فراهم می‌آورد. اما تنها ارائه دوچرخه‌های اشتراکی کافی نیست، بلکه ایجاد زیرساخت‌های مناسب در خیابانها برای تامین ایمنی کاربران نیز اهمیت بالایی دارد. این موضوع را از «سید ایمان دلیل حیرتی» رییس هیئت دوچرخه سواری استان جویا شدیم.

 حیرتی به مرور تاکید می‌کند: ایجاد لاین ویژه دوچرخه سواری برای همه خیابانهای رشت به هیچ وجه شدنی نیست. شورای شهر درسنوات گذشته تبصره ای را مصوب کرد که طی آن می بایست همزمان با احداث هر خیابان و اتوبان جدید لاین ویژه ای برای دوچرخه سواران احداث شود، قانونی که عملا توسط مدیریت شهری اجرایی نشد. در حال حاضر رشت با توجه به مسطح بودن خیابان هایش آمادگی اجرای این برنامه را دارد اما اگر قرار باشد در خیابان لاین کشی شود اصلا اجرایی نیست.

وی با تاکید به اینکه برای موفقیت طرح لازم است ساختار ترافیکی شهر تغییر کند، خواستار شفاف سازی جزییات اجرای آن از سوی شهرداری شد و اظهار می کند: هنوز سازو کار چگونگی اجرای طرح شفاف و مشخص نیست. شرکت طرف قرارداد ظاهرا بومی و فاقد تجربه کاری در این زمینه است و جا داشت شهرداری از تجربه و توان شرکتهایی که تجربه راه اندازی این طرح را درسایر مناطق کشور داشتند بهره گیری می‌برد. حتی بهتر بود از کارشناسان دوچرخه سواری در اجرای طرح استفاده می شد اما مشخص نیست اجرا کننده برنامه کیست.

رییس هیئت دوچرخه سواری گیلان همچنین با اشاره به شرایط اب و هوایی رشت و بارش و آبگرفتگی شهر اضافه می کند: نوع فرمت ومدل دوچرخه ای که مورد استفاده قرار می‌گیرد نیز مشخص نیست و تاکنون جزییاتی از طرح مطالعاتی آن اعلام نشده است.

ترویج استفاده از دوچرخه اشتراکی وهوشمند درحمل ونقل شهری یکی از سیاستهای کشورهای توسعه یافته در رفع مشکلات ترافیکی و کاهش آلودگی ناشی از ترافیک است. همچنین از آن بعنوان راه حلی در تشویق شیوه‌های حمل‌ونقل پایدار و درعین حال موجب کاهش آلودگی صوتی و بهبود محیط زندگی ساکنان شهری یاد شده است. در این میان شهرداری رشت چه میزان فرهنگ سازی کرده ؟ ایستگاه ها و خانه دوچرخه ها در کدام مناطق پیش بینی شده اند و در فاز اول چه تعداد دستگاه برای استفاده عموم در نظر گرفته شده است؟

استارت فازاول پروژه با ۵۰۰ دوچرخه پیش از شب عید

«محمد حسین خیابانی» معاون حمل و نقل و امور زیربنایی شهرداری رشت در پاسخ به این سوالات به مرور می گوید: شرکت سرمایه گذاری بخش خصوصی با سرمایه گذاری در حدود ۳۰ میلیارد تومان مجری این طرح در رشت خواهد بود.

وی بیان اینکه در اجرای این طرح تعدادی ایستگاه دوچرخه، خانه دوچرخه، سازه‌های  انبار نگهداری و فضای پشتیبان نیز پیش بینی شده می افزاید: درحال حاضر مسیر خاصی برای تردد دوچرخه ها پیش بینی نشده و مسیرهای آن بر مبنای وب و اپلیکیشن‌های مسیریابی طراحی شده است. بطوریکه متقاضی همانند سایر آپ های حمل و نقل شهری دیگر از هر نقطه و مکانی قادر به اجاره دوچرخه در مدت زمان معین و با نرخ مشخص خواهد بود.

سقف تعداد دوچرخه های اشتراکی دررشت  تا ۲ هزار دستگاه پیش بینی شده که همراه با ۱۳ خانه دوچرخه و ۳۸ ایستگاه در آینده نزدیک در رشت راه اندازی می شود. در فاز اول، پروژه با حدود ۵۰۰ دستگاه پیش از عید نوروز در رشت استارت می خورد.

خیابانی تاکید می‌کند: فعلا در فاز اول حداقل۵۰۰ و حداکثر ۱۰۰۰ هزار دوچرخه اشتراکی در کنار احداث  ۱۳ خانه دوچرخه و ۳۸ ایستگاه پیش بینی شده است. این دوچرخه‌ها از نسل پیشرفته و بروز دوچرخه های اشتراکی دنیا هستند و بر طبق مصوبه شورای شهر در سال ۱۳۹۹، برای مدت زمان هر نیم ساعت ۱۵۰۰ تومان نرخ کرایه برای آنها تعیین شده که البته لازم است هر سال نرخ جدیدی از سوی شورای شهر مورد تصویب قرار بگیرد.

بهره گیری از جدیدترین نسل دوچرخه‌های اشتراکی دنیا در رشت

 در ادامه این گزارش «آرش انتظامی» مدیر روابط عمومی و امور فرهنگی مجموعه دوچه (برند دوچرخه اشتراکی رشت) در گفت و گو با مرور جزییات بیشتری از مفاد این پروژه به مرور ارایه می دهد.

انتظامی با اشاره به اینکه حدود ۳۰ میلیارد تومان ازسوی شرکت سرمایه گذاری (پاک والا) برای اجرای طرح، ایجاد ایستگاه، سازه ها، واردات دوچرخه و نیروی انسانی پیش بینی شده است به مرور اظهار می‌کند: در فاز اول پروژه، ۳۰ کیلومتر توسط شورای ترافیک استان مصوب شده و در کلیه مناطقی که عرض معابر و خیابانها اجازه بدهد ایستگاه ها راه اندازی می شوند.

انتظامی با بیان اینکه سقف تعداد دوچرخه های اشتراکی دررشت  تا ۲ هزار دستگاه پیش بینی شده از راه اندازی ۱۳ خانه دوچرخه و ۳۸ ایستگاه  در آینده نزدیک خبر می‌دهد و می‌گوید: فاز اول پروژه با حدود ۵۰۰ دستگاه پیش از عید نوروز در رشت استارت می خورد.

وی اجرای این طرح را مبتنی بر اپلیکیشن و مجهز به GPS اعلام کرده و می‌گوید: شهروند با حضور درایستگاه یا هرنقطه ای ازشهر می تواند با ورود به اپلیکیشن  ازنزدیک ترین دوچرخه برای تردد استفاده کند و در پایان مسیر آن را در مکان مناسب پارک و پایان مسیر را به سیستم اعلام کند. دراینجا خود به خود دوچرخه قفل می شود تا کاربر دیگری تقاضای خود را به سیستم اعلام کند. در حال حاضر هنوز مسیرها مشخص نشده اند و ممکن است در فاز اول مسیرهای منتهی به بافت مرکزی شهر مورد توجه قرار بگیرد و تلاش داریم هردو ماه مناطق بیشتری را در آپ پوشش داده و حتی در بخشهای اطراف رشت نیز طرح را گسترش دهیم.

دوچرخه ها از نسل ۵ دوچرخه های اشتراکی و مجهز به GPS بوده و به لحاظ ساختاری با دوچرخه های معمولی متفاوت هستند. حتی برای ایام بارندگی دوچرخه هایی با گلگیر مناسب آب و هوای رشت پیش بینی و مقرر شده در ایستگاهها کاورهای ضد آب یک بار مصرف در اختیار شهروندان قرار بگیرد.

مدیر امور فرهنگی مجموعه دوچه در پاسخ به چگونگی ایمن سازی خیابانها و لزوم مسیرهای ویژه برای تردد با تاکید به اینکه دوچرخه های اشتراکی نه برای ورزش و تفریح بلکه بعنوان ناوگان حمل و نقل عمومی در رشت پیش بینی شده اند و نیازمند لاین بخصوصی نیستند می افزاید: مطالعات طرح حدود دو سال نیم طول کشید و از تجربه های موفق دنیا الگو برداری شده است. دراین مطالعات یکسری پارامترها و شاخص ها از جمله مسطح بودن خیابانهای رشت را مدنظر قرار دادیم.

وی ادامه می دهد: درمطالعات سه فرمت برای تردد و مسیرهای دوچرخه های اشتراکی در رشت پیش بینی کردیم. مسیر جدا از عابر پیاده و ماشین رو که مسیر شکست خورده و فاقد نظارت است. فرمت دیگر اختصاص یک مترو نیم از حاشیه خیابان و جدا سازی آن به وسیله گل سنگ و درنهایت مسیر مشترک با اتومبیل ها اما به نصب یک سری علامت و المان برای عبور دوچرخه ها که بیشتر تلفیقی از دو فرمت آخر مد نظر اجرا قرار دارد.

وی با بیان اینکه این دوچرخه ها از نسل ۵ و جدیدترین دوچرخه های اشتراکی دنیا بوده و به لحاظ ساختاری با دوچرخه های معمولی متفاوت هستند تاکید دارد حتی برای ایام بارندگی دوچرخه هایی با گلگیر مناسب آب و هوای رشت پیش بینی کردیم و مقرر شده در ایستگاهها کاورهای ضد آب یک بار مصرف در اختیار شهروندان قرار بگیرد.

انتظامی همچنین از تامین نیروی انسانی انتظامی به ازای هر ۴ دوچرخه، تعمیر کار چرخشی درسطح شهر برای پشتیبانی از شهروندان خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: چون قرار است این دوچرخه ها در زمره ناوگان حمل و نقل شهری مورد استفاده قرار بگیرند طبق مصوبه شورای شهر برای هر نیم ساعت ۱۵۰۰ تومان  نرخ کرایه  برای شهروندان پیش بینی شده است.