از گذشته تا حال همواره گیلان، خاستگاه زنان پرتلاشی بوده است که در راستای رشد و توسعه‌ی فرهنگی و اجتماعی و به طور کلی تحولات روزگار خود حائز اهمیت بوده‌اند. زنان پیشرویی که در زمانه‌ی خود، گام‌های استوار و تاثیرگذاری برداشتند. از این میان می‌توان از آذر اندامی، پزشک و باکتری‌شناس برجسته‌ی گیلانی نام برد.
آذر اندامی در روز ۱۶ آذر ۱۳۰۵ خورشیدی در محله‌ی «ساغریسازان» رشت، چشم به جهان گشود. او سه برادر داشت و تنها دختر خانواده بود. او از دبستان «بانوان» رشت با یک سال جهش تحصیلی به دبیرستان «فروغ» راه یافت و پس از پایان پایه‌ی نهم، به دانش‌سرای مقدماتی رشت رفت.
آذر در سال ۱۳۲۵خورشیدی، یک سال پس از اتمام تحصیل در دانشسرا، به استخدام وزارت فرهنگ درآمد و معلمی را آغاز کرد. او همزمان با کار، ادامه‌ی تحصیل داد و چهار سال بعد در سال ۱۳۲۹ خورشیدی در امتحانات متفرقه شرکت کرده و در رشته‌ی علوم طبیعی دیپلم گرفت.
آذر اندامی شیفته‌ی تحقیق در حوزه‌ی کاری خود بود، بنابراین پژوهشی در زمینه‌ی باکتری‌شناسی عفونت‌های بیمارستانی را پیگیری و به سرانجام رساند و موفق شد، نتایج این پژوهش را در مجله‌های معتبر پزشکی منتشر کند. ویدر نهایت از طریق بورس تحصیلی انستیتو پاستور، برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی باکتری‌شناسی به پاریس رفته و در سال ۱۳۴۶خورشیدی، مدرک خود را دریافت کرد.
آذر که سخت به تحصیل علاقه‌مند بود، دو سال بعد (۱۳۳۱ خورشیدی) در رشته‌ی پزشکی «دانشگاه تهران» پذیرفته شد. او شش سال بعد در سال ۱۳۳۷ خورشیدی پس از دریافت گواهینامه‌ی دکترای پزشکی، بلافاصله برای تخصص اقدام کرده و متخصص زنان و زایمان شد. وی سپس به وزارت بهداری رفته و در «انستیتو پاستور ایران» شروع به کار کرد.
آذر اندامی که شیفته‌ی تحقیق در حوزه‌ی کاری خود بود، پژوهشی در زمینه‌ی باکتری‌شناسی عفونت‌های بیمارستانی را پیگیری و به سرانجام رساند و موفق شد، نتایج این پژوهش را در مجله‌های معتبر پزشکی منتشر کند. او در نهایت از طریق بورس تحصیلی انستیتو پاستور، برای ادامه‌ی تحصیل در رشته‌ی باکتری‌شناسی به پاریس رفته و در سال ۱۳۴۶خورشیدی، مدرک خود را دریافت کرد.
در سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۴۵ خورشیدی، بیماری شبه وبای التور در ایران و بسیاری دیگر از کشورهای جهان شیوع پیدا کرد. عامل التور که یک بیماری حاد اسهالی محسوب می‌شد، میکروب وبا بود.
در آن شرایط سخت، تنها راه پیشگیری، تزریق واکسن وبا قبل از ابتلا به بیماری بود و در آن زمان تنها مرکز تهیه‌ی واکسن در ایران انستیتو پاستور بود که تمام امکانات آن در اختیار آزمایشگاه میکروب‌شناسی قرار گرفت و کارکنان مرکز به ریاست آذر اندامی شروع به کار کردند و سرانجام وی توانست واکسن وبای التور را بسازد و از بروز فجایع جلوگیری کند.
این واکسن نه تنها توانست همه‌گیری وبا در ایران را پایان دهد، بلکه با تولید انبوه، به کشورهای همسایه هم ارسال شد. آذر پس از این دست‌آورد بزرگ، به ریاست بخش وبا و دیفتری انستیتو پاستور رسیده و به او نشان علمی اعطا شد.
سرانجام وی توانست واکسن وبای التور را بسازد و از بروز فجایع جلوگیری کند. این واکسن نه‌تنها توانست همه‌گیری وبا در ایران را پایان دهد، بلکه با تولید انبوه، به کشورهای همسایه هم ارسال شد. آذر پس از این دست‌آورد بزرگ، به ریاست بخش وبا و دیفتری انستیتو پاستور رسیده و به او نشان علمی اعطا شد.
دکتر منصورپور یکی از همکاران آذر در انستیتو پاستور تهران درباره‌ی او گفته بود: «وی، زن زحمتکش و با اراده‌ای بود. در انستیتو یک روز هم دست از تلاش و پژوهش برنداشت. من زنی به پشتکار و همت او ندیده‌ام. اندامی از معدود افرادی بود که هرچه بیشتر می‌دانست، بیشتر می‌فهمید که چیزهای زیادی هست که نمی‌داند و تلاش همیشگی او و پویایی و حرکت زندگی‌اش حاکی از این ادعاست. او بیشتر شب‌ها و روزهای تعطیل را در بیمارستان می‌ماند و حتی کشیک پزشکان دیگر را نیز بر عهده می‌گرفت تا تجربه‌ی بیشتری به دست بیاورد.»
آذر در سال ۱۳۵۳خورشیدی، زمانی که ۴۸ سال داشت، موفق به دریافت دانش‌نامه‌ی تخصصی علوم آزمایشگاهی بالینی شد. او بارها به کشورهای فرانسه و بلژیک سفر کرد و حاصل این سفرها مقالات علمی بود که در مجلات معتبر به چاپ رسید. آذر در آستانه‌ی انقلاب۱۳۵۷خورشیدی، بازنشست شد.
این بانوی تاثیرگذار بعد از سی سال خدمت، در مهمانی تودیعی که در انستیتو به پاس بازنشستگی او انجام گرفت،گفته بود: «امروز و این لحظه از زمان را یکی از باشکوه‌ترین لحظه‌های زندگی خود می دانم. زیرا به پندار من در این عصر و زمانه که جهان تلاش و کوشش است، اگر شخصی بتواند سی سال خدمت مقرر دولتی خود را با کامیابی به پایان برساند و برابر قانون کشوری بازنشسته شود و در پایان خدمت از سوی ریاست محترم و همکاران اداری خود قدردانی شود، خوشبخت خواهد بود. من از آغاز خدمت دولتی، پایانی این چنین را آرزو می‌کردم و چون به منظور رسیده‌ام، خدا را شکر می‌گویم و احساس شادی و غرور می‌کنم…»
انجمن بین‌المللی نجوم AIU که از سال ۱۹۱۹ میلادی پس از نقشه‌برداری ماهواره‌ی اکتشافی ماژادن از سیاره‌ی زهره به نامگذاری نقطه‌های موجود در این سیاره به نام زنان نامدار جهان پرداخته بود، حفره‌ای به قطر ۳۰ کیلومتر در طول جغرافیای ۲۶ درجه و ۵۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۱۷ درجه و ۴۵ دقیقه با قله‌ای مرکزی را در جنوب سیاره‌ی زهره به نام آذر اندامی نامگذاری کرد.
آذر که زنی پرتلاش و خستگی‌ناپذیر بود، بعد از بازنشستگی، ریاست آزمایشگاه تخصصی «بیمارستان باهر» را پذیرفت و در مطب زنان و زایمان که متعلق به همسرش، «منصور خلعتبری» بود به مداوای بیماران پرداخت.
آذر اندامی در روز ۲۸ مرداد ۱۳۶۳خورشیدی، در اثر آمبولی ریه حاصل از رشد تومور در مغزش، درگذشت و پیکرش در قطعه‌ی ۱۸ «بهشت زهرا» تهران آرمید.
«آذرمیدخت خلعتبری» دختر آذر، پس از درگذشت مادر، دست‌آوردهای بزرگ و درخشان او برای بشریت را به «اتحادیه‌ی بین‌الملی ستاره‌شناسی» فرستاد. انجمن بین‌المللی نجوم AIU که از سال ۱۹۱۹ میلادی پس از نقشه‌برداری ماهواره‌ی اکتشافی ماژادن از سیاره‌ی زهره به نامگذاری نقطه‌های موجود در این سیاره به نام زنان نامدار جهان پرداخته بود، حفره‌ای به قطر ۳۰ کیلومتر در طول جغرافیای ۲۶ درجه و ۵۵ دقیقه و عرض جغرافیایی ۱۷ درجه و ۴۵ دقیقه با قله‌ای مرکزی را در جنوب سیاره‌ی زهره به نام آذر اندامی نامگذاری کرد و این‌گونه نام زنی بر حفره‌ای از سیاره‌ی زهره، نهاده شد که یک قرن پیش در شهر رشت متولد شده بود و تمام زندگی‌اش را صرف یافتن راه‌هایی برای سلامت نگه‌داشتن بشر به کار بست.
نظرات بسته شده است.