سوژه تراموای رشت بار دیگر دستمایه وعده‌های انتخاباتی برخی از مسؤولین شده است. این روزها رشت با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر که در خیابان ها و معابر آن در تردد هستند، بیش از همیشه با معضل ترافیک دست به گریبان شده است.
هفته گذشته همزمان با تسریع درعملیات اجرایی پروژه‌های طرح میثاق که ترافیک زیادی را در مناطق مختلف به همراه داشته، نماینده مردم رشت درمجلس شورای اسلامی در دیدار با رییس و اعضای کمیسیون حمل و نقل شورای شهر از پیگیری اعتبارات اجرای تراموا در بودجه سال آینده برای رشت خبر داد.
اجرای همزمان چند پروژه عمرانی غیرهمسطح در مناطق مختلف، به گره‌های کور ترافیکی در یک ماه اخیر افزوده و برای شهروندان این شهر که طی چند سال گذشته شاهد اقدامات عمرانی تاثیرگذار در حوزه ترافیک نبوده‌اند، تردد را سخت‌تر از همیشه کرده است.
با این حال هفته گذشته همزمان با تسریع عملیات اجرایی پروژه‌های طرح میثاق که ترافیک زیادی را در مناطق مختلف به همراه داشته، نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی در دیدار با رییس و اعضای کمیسیون حمل و نقل شورای شهر از پیگیری اعتبارات اجرای تراموا در بودجه سال آینده برای رشت خبر داد.
پروژه‌ای که زمزمه‌های اجرای آن از اواسط دهه ۹۰ بار‌ها از سوی مدیریت‌های شهری در ادوار مختلف مطرح شد اما هیچگاه به سرانجام مطلوب نرسید و اجرای آن هر چهار سال دستمایه وعده‌های انتخاباتی کاندیداهای مجلس و شورای شهر قرار گرفت.
برآورد اولیه بودجه پیش‌بینی شده برای این پروژه در دهه ۹۰، چیزی در حدود ۲۵۰ میلیون یورو اعلام شده بود. پروژه ترافیکی که با راه‌اندازی، ظرفیت جابه‌جایی ۳ هزار و ۵۰۰ مسافر در ترافیک معیوب رشت را خواهد داشت. اما به عقیده کارشناسان، زیرساخت های اجرای این پروژه در رشت وجود ندارد و فراتر از وعده‌های انتخاباتی پیش نخواهد رفت.
پیش از تراموا نیز احداث سایر پروژه‌های ترافیکی همچون تقاطع‌های غیر همسطح، بازگشایی معابر و مسیرهای جدید، احداث مترو، بی آرتی از جمله پروژه‌های چالشی در حوزه‌ی حمل ونقل و ترافیک این شهر در سالهای گذشته بودند که یا به دلیل نبود اعتبارات ملی محقق نشده‌اند یا به مانند پروژه‌های طرح میثاق در ابتدای کار قرار دارند.
طبق آمارهای موجود پروژه ۱۴ کیلومتری تراموای رشت که طرح اولیه آن به سال ۱۳۹۵ باز می‌گردد قرار است؛ از فرودگاه رشت آغاز و به سمت خیابان سعدی امتداد یافته و از هسته مرکزی شهر به سمت میدان گیل گذر کرده و در نهایت تا مسکن مهر ادامه یابد.
در همان سال برآورد اولیه بودجه پیش‌بینی شده برای این پروژه ۲۵۰ میلیون یورو اعلام شده بود. پروژه ترافیکی که با راه‌اندازی، ظرفیت جابه‌جایی ۳ هزار و ۵۰۰ مسافر در ترافیک معیوب رشت را خواهد داشت. اما به عقیده کارشناسان، زیرساختهای اجرای این پروژه در رشت وجود ندارد و فراتر از وعده‌های انتخاباتی پیش نخواهد رفت.
هفته گذشته رییس شورای اسلامی رشت از حمایتهای نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی برای پیگیری در اقناع وزارت کشور برای اجرای تراموا تشکر کرد و گفته بود: این پروژه در سنوات گذشته به دلیل مکاتبات ناصوابی که انجام شده بود در مسیر منتفی شدن قرار داشت که با حمایت جبار کوچکی نژاد اجرای آن در بودجه سال ۱۴۰۳ ردیف دار شد.
در رشت کمبود اتوبوس داریم و این کمبود موجب شده بخش عمده‌ای از هزینه‌های خانوار برای حمل و نقل خصوصی صرف شود. با این وجود در حالی از اجرای تراموا صحبت می‌شود که در سایر ملزومات حمل و نقل ترکیبی با کمبود مواجه هستیم و حداقل‌های لازم حمل و نقل را نداریم.
این گفته‌ها در حالی مطرح شده است که رشت با بزرگترین چالش حوزه ترافیکی یعنی زیر ساخت و کمبود زمین مواجه است و در سوی دیگر این پرسش مطرح می‌شود که آیا اصلا رشت در زمره کلانشهرهای کشور قرار دارد تا به پروژه‌های عمرانی اش ردیف بودجه اختصاص یابد؟
تراموا، یک شوخی است
«بهزاد نیک فهم» عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد در گروه معماری و شهرسازی با بیان اینکه در حال حاضر رشت در تامین ناوگان حمل و نقل عمومی شهری با کمبود و محرومیتهای زیادی مواجه است به مرور اظهار کرد: هم اینک در رشت کمبود اتوبوس داریم و این کمبود موجب شده بخش عمده‌ای از هزینه‌های خانوار برای حمل و نقل خصوصی صرف شود. با این وجود در حالی از اجرای تراموا صحبت می‌شود که در سایر ملزومات حمل و نقل ترکیبی با کمبود مواجه هستیم و حداقل‌های لازم حمل و نقل را نداریم.
این کارشناس معماری و شهرسازی با اشاره به فعالیت مجموعه‌های ترکیبی حمل و نقل در سایر کشورها تأکید کرد: تراموا در کنار اتوبوس و تاکسی‌های درون شهری لازم و ملزوم یکدیگر هستند و نمی‌توانیم تا زمانی که تعداد اتوبوس‌های شهری اندک هستند به تراموا فکر کنیم. رشت در حال حاضر از حداقل اتوبوس محروم است و تاکسی‌های درون شهری آن در خدمت سرویس مدارس و دستگاه‌ها هستند.
نیک فهم با طرح این پرسش که تراموا در کدام زیر ساخت قرار است اجرایی شود اضافه کرد: ترموا برای خدمات دهی و تردد به فضای کافی جهت ساخت ایستگاه و مسیر عبور نیاز دارد آیا در رشت چنین فضایی مهیا است؟
وی با اشاره به تجربه ناموفق بی آرتی که هزینه‌های گزافی از بیت المال و جان شهروندان برای آن هزینه شد اظهار کرد: باید قبول کنیم رشت نسبت به سایر شهرهای اطراف خود در زیر ساخت حمل ونقل و عدم مدیریت بهره‌وری عقب مانده است. نمونه بارز آن وجود مازاد تاکسی در شهر است اما همه این تاکسی‌ها فعال نیستند و ضابطه مندی و نظارتی بر فعالیت تاکسی‌های وجود ندارد.
نیک فهم این قبیل سخنان را وعده‌های انتخاباتی و دست نیافتنی برخی مسؤولان دانست و تأکید کرد: در شهری که قادر نیستیم یک اتوبوس به ناوگان حمل و نقل شهری اضافه کنیم صحبت از تراموا یک شوخی بیش نیست.
بودجه برای مطالعات است
در عین حال «مسعود عباس نژاد» نایب رییس کمیسیون حمل و نقل و عمران شورای اسلامی شهر رشت به مرور تأکید دارد: مباحث مطرح شده در تراموا فعلا در حد مطالعات است و ما برای انجام این مطالعات توسط مشاور به چیزی حدود ۲۰۰ میلیارد ریال نیاز داریم.
وی تصریح کرد: بدون انجام مطالعات هرگونه اظهار نظری در خصوص زیرساختها و تعداد ایستگاه‌های این طرح ممکن نیست.
عباس نژاد با بیان اینکه شاید رشت در زمره کلانشهرها قرار نداشته باشد اما از سوی دولت بعنوان بزرگ شهر پذیرفته شده است بیان کرد: هر تصمیم گیری در خصوص تراموا نیازمند مطالعات و احصای مشکلات است و در نهایت بعد از آن مشخص می‌شود که آیا جمعیت رشت، زیرساختهای موجود و مدیریت شهری رشت توانایی اجرایی کردن پروژه تراموا را دارد یا خیر؟
در حالیکه تاکنون مطالعات زیاد اما بی‌نتیجه‌ای برای اجرای تراموا در رشت انجام شده که هیچ کدام محقق نشدند آیا قرارگیری مجدد بودجه مطالعات تراموا در ردیف بودجه سال آینده، وعده‌های مدیریت شهری را برای نجات معضل ترافیکی رشت به عمل تبدیل می‌کند؟
اجرای تراموا معطوف به کلانشهر بودن رشت نخواهد بود
«محمدحسین واثق کارگرنیا» رییس شورای اسلامی رشت در این باره با اشاره به وجود مطالعات اولیه در خصوص تراموا طی سالهای گذشته به مرور بیان کرد: سالهای پیش مطالعاتی در خصوص مترو انجام شد که مورد موافقت شورای عالی ترافیک کشور قرار نگرفت. در خصوص تراموا نیز مطالعات اندکی انجام شد که متاسفانه مطالعات اولیه این طرح از ردیف بودجه کشور خارج و مدتها درباره آن سکوت شد اما اکنون با پیگیری نماینده مجلس بار دیگر ردیف بودجه برایش در نظر گرفته می‌شود و مدیریت شهری نیز به جد به دنبال تحقق این پروژه است.
کارگرنیا با بیان اینکه در حال حاضر این بودجه در مرحله اول برای انجام مطالعات تکمیلی است به دریافت مصوبه کلانشهر رشت در سفر گذشته ریاست جمهوری اشاره کرد و گفت: اگر چه به لحاظ جمعیت زیر یک میلیون نفر از امتیازات کلانشهری برخوردار نیستیم ولی از سوی دولت بعنوان بزرگ تعریف شده‌ایم. از اینرو دریافت بودجه ملی برای پروژه تراموا معطوف به کلانشهر بودن رشت نخواهد بود و در حال حاضر انجام مطالعات اولیه برای آن تأیید شده است.
رییس شورای اسلامی رشت در پاسخ به نبود زیرساخت لازم برای اجرای این پروژه تصریح کرد: برای اجرای این طرح باید مسیر ویژه‌ای تعریف و مشخص شود که در مطالعات تعیین خواهد شد.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا تراموای رشت بعد از گذشت حدود یک دهه رنگ اجرا به خود خواهد دید یا همچنان شهروندان رشتی باید شنوای وعده‌های انتخاباتی مسوولان باشند و اقدام عملی برای حل مشکلات حمل و نقل و ترافیکی شاهد نباشند؟