دو هفته پس از آن که رییس جمهور در یک سخنرانی به نقل از رییس دانشگاه علوم پزشکی رشت گفت:« چهره‌های بسیجی، جهادی و انقلابی در ایام کرونا به بیمارستان‌ها رفتند و به پزشکان و پرستاران یاد دادند چگونه باید برای مردم کار کرد»،همچنان واکنش‌های منفی از سوی جامعه پزشکی و پرستاری در این خصوص دیده می‌شود.
نادیده انگاشتن زحمات و قدر نشناسی ایثار گری کادر درمان و پزشکی طی دوران کرونا در حالی مطرح شد که پرستاران تنها مامن و آغوش گرم بیمارانی بودند که حتی خانواده‌های آنها حاضر نشدند در کنارشان باشند و این پرستاران بودند که ایثارگرانه کنارشان ایستادند، شبانه روز از آنها مراقبت و پرستاری کردند که حاصل آن سیصد شهید از مجموعه کادر درمان و بهداشت کشور و ۱۵۹ شهید پرستاربود که از این تعداد گیلان با ۵ شهید بیشترین سهم را درشهدای مدافع سلامت کشور به خود اختصاص داده است. «نرجس خانعلی زاده» پرستار بیمارستان میلاد لاهیجان نخستین قربانی کرونا از کادر پرستاری کشور از گیلان بود.
نمک بروی زخم پرستاران
شغل پرستاری به دلیل مخاطرات جسمی و روحی متعددی که در طی سالهای کاری برای شاغلان این عرصه به همراه دارد، طبق قوانین مصوب جزو مشاغل سخت و زیان آور محسوب می‌شود. فرسودگی شغلی یکی از مشکلاتی است که درمیان پرستاران به میزان زیادی مشاهده می‌شود.به ویژه در ایام کرونا که از لحاظ روحی و روانی آسیب‌های متعددی به پرستاران وارد شد.
«مریم ش» پرستار یکی از بیمارستانهای دولتی رشت که مرکز اصلی بستری بیماران کرونایی استان بود در این باره به مرور گفت: دو سال سخت کرونایی را دور از خانواده و فرزندانشان سپری کردم. مشکلات دوران کرونا برای خیلی از ما پرستاران که همزمان مادر و همسر یک خانواده بودیم خیلی بیشتر بود، نگرانی از اینکه در بازگشت به خانه حامل ویروس به خانواده و فرزندنم باشم به سایر مشکلات و دغدغه‌های شغلی که داشتم نیز افزوده شد.
این پرستار اضافه کرد: شرایط سختی کار، ترس از کرونا، دوری از خانواده، مشاهده مرگ بیماران جلوی چشمان ما، حسرت در آغوش کشیدن فرزندانشان و..، روی بسیاری از همکاران پرستار من تأثیرمنفی گذاشت بطوریکه باعث شد برخی از پرستاران دچار مشکلات روحی شوند و حتی از این شغل استعفا دهند. حال این قبیل سخنان نمکی بروی زخمهای ماست که دراین دوسال متحمل شدیم.
«نگار الف» که همزمان در دو بیمارستان دولتی و خصوصی رشت پرستار است نیز به مرور از روزهای سخت و مواجه با تعداد مرگ و میر بیماران کرونایی گفت.
نگار گفت: مشاهده از نزدیک مرگ و میر پیر و جوان در کنار تاب‌آوری در لباس‌هایی از جنس پلاستیک که باید ساعت‌های متمادی آنها را می‌پوشیدیم و با ماسک‌های فیلتردار که رد آن صورت را زخمی می‌کرد شرایط روحی سختی را برای ما به وجود آورد که ناچار به تحمل آن بودیم.
این پرستار با اشاره به موج‌های متعدد کرونا و باز وبسته شدن بخشهای مختلف و شیفت‌های کاری متعدد تأکید کرد: در حالیکه در چند ماه اخیر تا حدود زیادی بیماری فروکش کرده و از میزان بستری‌ها کاسته شده اما اثرات منفی و فرسایشی پیک‌های وحشتناک، روح و روان پرستاران را خسته کرده است. اما با همه این مشکلات کنار آمدیم و بحران را مدیریت کردیم.
یکی از مهمترین شاخص‌های نیروی انسانی در دنیا نسبت پرستار به تخت است که این شاخص در گیلان حدود ۲.۵ (دو و نیم )پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی است
وی با بیان اینکه انتظار داشتیم مطالبات پرستاران بخصوص طی دوران کووید جدی‌تر پیگیری شود اما متأسفانه به محض اینکه از پیک خارج می‌شویم و کرونا مقداری فروکش می‌کند دوباره زحمات، مطالبات و افزایش حقوق پرستاران نسبت به سختی کاری که برعهده دارند فراموش می‌شود وهمین موضوع باعث شده است که بسیاری از همکاران ما به فکر مهاجرت یا استعفا از کار باشند.
گیلان با کمبود پرستار و فرسودگی کادر بهداشت و درمان در دوران شیوع کرونا و در حال حاضر مواجه است و تعداد نیروی پرستاری در مراکز درمانی این استان پایین‌تر از میانگین کشوری و کمتر از نصف میانگین جهانی است.
افزایش فرسودگی کادر پرستاری
به گفته «طاهره زاهد صفت» مدیر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی گیلان به مرور، کمبود نیرو در گروه پرستاری یکی از چالش‌های همیشگی نظام سلامت استان بوده که با توجه به بحران کووید در سالهای اخیر و توسعه تخت‌های بیمارستانی و از طرفی فرسودگی بیشتر کادر پرستاری رو به گسترش است.
رییس شورای عالی نظام پرستاری کشوربا تأکید به اینکه کمبود نیروی پرستاری به شکل علمی وعملی یک تهدید محسوب می‌شود افزود: کیفیت ارایه خدمت به بیماران و کارآمدی پرستاران به علت فشار کاری، تقبل شیفت‌های اضافه کار و اقامت طولانی در بیمارستان‌ها موجب تزلزل در کادر پرستاری شده است.
زاهد صفت در ادامه با اشاره به اینکه یکی از مهمترین شاخص‌های نیروی انسانی در دنیا نسبت پرستار به تخت است که این شاخص در گیلان حدود ۲.۵ (دو و نیم )پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی است اضافه کرد: با توجه به فعالیت ۲۴ ساعته در سه شیفت در مجموعه بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه علوم پزشکی گیلان، میانگین این نسبت عددی در حدود یک است که چیزی کمتر از نصف میانگین جهانیست. در حال حاضر در ۲۵ بیمارستان دولتی استان حدود ۴۵۰۰ نفر و در مجموعه بیمارستانهای خصوصی و نیمه دولتی بیشتر از ۲۰۰۰ نفر مشغول خدمت هستند.
زاهد صفت با تأکید به لزوم استاندارد سازی نسبت پرستار به بخشهای ویژه و نیز افزایش تختها طی دروان کرونا به جذب پرستاران ۸۹ روزه شرکتی در این مدت اشاره کرد و گفت: حدود ۲۰۰ نفر از پرستاران با وضعیت ۸۹ روزه به وضعیت شرکتی تبدیل شدند. همچنین ۱۷۹ نفر در آزمون استخدامی سال ۹۹ و ۵۱۶ نفر با امتیاز ایثارگری در سال ۱۴۰۰ طبق دستورالعمل دولت تبدیل وضعیت به رسمی شدند.
وی بیشترین نیاز به کادر پرستاری در مراکز درمانی بزرگ استان را در بخشهای با پذیرش بیماران قابل توجه از جمله سانتر تصادفات، مسمومیت و داخلی عنوان کرد و گفت: کادر پرستاری در اورژانس‌های بیمارستان به منظور ارایه خدمات بهتر به بیماران نیز باید تقویت شود.
مدیر پرستاری دانشگاه علوم پزشکی گیلان با اشاره به تسویه کارانه مطالبات پرستاران تحت پوشش دانشگاه در مراکز درمانی استان و پرداخت مبلغ رفاهی کارکنان تا پایان سال ۱۴۰۰ از تأیید آیین نامه تعرفه گذاری خدمات پرستاری در شورای عالی بیمه و ابلاغ آن به وزارت بهداشت برای اجرا در روزهای آینده خبر داد و گفت: بالغ بر ۹۰ درصد کادر نظام سلامت و به ویژه پرستاران از وضعیت پرداختی خود ناراضی‌اند و بی صبرانه منتظر اعمال این تعرفه در حکم حقوقی خود با ضریب ۳ هستند.
وی در خصوص تعداد شهدای سلامت گیلان گفت: تعداد شهدای سلامت پرستار ۵ نفر به انضمام یک نفر ماما بوده که با احتساب سایر گروه‌های پزشکی و پیراپزشکی و پشتیبانی، تعداد شهدای سلامت استان بالغ بر ۳۰ نفر است.