نشست «وطن و تابآوری ملی» با حضور صادق زیباکلام و ناصر عظیمی؛
مشروطه اول، مشروطه دوم؛ مساله این است
در راستای سلسله نشستهای فرهنگی ـ اجتماعی گروه فرهنگی سپیدرود و در آخرین سهشنبه آذرماه، پس از اجرای برنامه شعرخوانی در مزار میرزا کوچک جنگلی که در سالگرد درگذشت او تدارک دیده شد؛ نشستی پیرامون مشروطه و نهضت جنگل، با حضور صادق زیباکلام و ناصر عظیمی در تالار نظام مهندسی برگزار شد.
این نشست با عنوان «وطن و تابآوری ملی» با رویکرد پژوهشی به جنبش مشروطه و میراث نهضت جنگل، به میزبانی گروه فرهنگی سپیدرود رشت و اجرای مومن صالحی فعال اجتماعی ـ فرهنگی در کتابخانه تازه تاسیس رشت واقع در پارک شهر برگزار شد.
در این نشست به رغم جابهجایی مکان و ملاحظات اداری و امنیتی، در دقایق پایانی آن، این تلاشها با اجتماع پررنگ و علاقمند تاریخ معاصر ایران به بار نشست و دکتر صادق زیباکلام، استاد دانشگاه تهران و دکتر ناصر عظیمی، نویسنده و پژوهشگر گیلانی، پیرامون مشروطیت و نهضت جنگل به بحث و مناظره پرداختند.
صادق زیباکلام در ابتدا درباره نهضت مشروطه گفت: من تفاوتی بین دو مشروطه نمیبینم و معتقدم نهضت مشروطه مهمترین تحولی است که پس از اسلام در ایران اتفاق افتاده است و حداقل شش ماهی ایرانیان را به ریل مدرنیته بازگرداند و بخشی از آنچه امروز از ایرانیت داریم به آن رویداد باز میگردد.
در ادامه ناصر عظیمی، نویسنده کتاب چهار جلدی تاریخ گیلان، ضمن اشاره به اینکه مشروطه را باید به دو دوره بزرگتر تقسیم کرد گفت: دوره دوم نیروهای اجتماعی تقریبا متفاوت با نیروهای دوره اول بودند که در آن حوادث مختلفی در تبریز، تهران و رشت اتفاق میافتد.
وی به ذکر مثالی از کتاب مشروطه ایرانی ماشاءالله آجودانی پرداخت و افزود: از منظر آجودانی مشروطهخواهان ایرانی، مفاهیم سکولار مشروطه غربی را به مفاهیم مذهبی تقلیل دادند و برای همین مساله شواهد فراوانی میآورد و برای همین شواهد، زحمات زیادی در جمعآوری اسناد و شواهد متحمل میشود اما حتی یک فکت یا سند از دوره دوم مشروطه نمیبینید.
او اضافه کرد: در واقع، آجودانی برای این تز، حتی یک مثال و نمونه ذکر نکرده است. بنابراین آنچه که از نظر من از آراء آجودانی در باره مشروطیت مخدوش است؛ اینکه نگاه ایشان معطوف به دوره اول مشروطیت است نه دوم. بنابراین برای بحث و مطالعه این مقطع تاریخی باید این دو دوره را مد نظر قرار داد.
در بخش دیگری از این نشست، نویسنده کتاب «ما چگونه ما شدیم؟» در پاسخ به این پرسش که چرا نیروهای اجتماعی سایر نقاط کشور نظیر گیلان در مشروطیت دوم در فرهنگ عمومی دیده نمیشود، گفت: یکی از دلایل عدم موفقیت مشروطه همین پرسش است که جایگاه و منزلت نیروهای اجتماعی دیده و تعیین نشده بود.
اما به رغم این، به نظرم مشروطه در اهداف خود موفق شد و در نتیجه نگاه تاریخی بسیاری از ایرانیانی که معتقدند مشروطه شکست خورد را من نمیپذیرم. اگر مشروطه یعنی حکومت براساس قانون، تاکنون در طول پس از مشروطیت محقق نشده و هیچ حکومتی هم براساس قانون در ایران حکمرانی نکرده، با این حال من مشروطه را موفق میدانم.
ناصر عظیمی ضمن اعلام موافقت خود با اظهارات صادق زیباکلام در مورد موفقیت مشروطه، به نظراتی از فریدون آدمیت درباره تاثیر و مجاهدت گیلانیها در خصوص انقلاب مشروطیت پرداخت.
زیباکلام همچنین به کتاب رضاشاه خود که در آن سوی مرزها انتشار یافته، به صحت مدارک و اسناد آن اشاره و اظهار امیدواری کرد که این کتاب در ایران نیز تجدید چاپ شود. در پایان این نشست زیباکلام و عظیمی به پرسشهای کتبی حاضرین پاسخ دادند.
گفتنی است؛ برخی از شخصیتهای سیاسی و فرهنگی گیلان، نظیر احمد رمضانپور، محمد تقی پوراحمد جکتاجی، کیوان محمدی، سیدهاشم موسوی، مسعود جوزی، علی امیری، ابراهیم علیزاده، هرمز ربانی و غیره در این نشست حضور داشتند.
