نظارتی بر وجود رانت در صندوق های کارآفرینی ندارم

گیلان سهم زیادی از اشتغال صنعتی در کشور ندارد.وجود ۴ درصد واحدهای صنعتی کل کشور در این استان با اشتغالزایی برای ۸۲ هزار نفر موید این نکته است که گیلان فقط ۳.۵ درصد اشتغال کل کشور در حوزه صنعت را در اختیار دارد.
 عموما اشتغالزایی در این استان بر پایه کشاورزی و گردشگری می چرخد که درآمد چندانی را نصیب فعالان آن نمی‌کند. در چنین شرایطی کسب وکارهای کوچک و مشاغل خانگی در قالب تعاونی ها می توانند یکی از موثرترین و کم‌هزینه‌ترین روشها در ایجاد اشتغال و کاهش بیکاری در استان باشند. انجام اموری چون صنایع دستی، فرش، پرورش ماهیان خاویاری و مهارت‌های فنی و صنایع تبدیلی و فراوری کشاورزی از جمله این کسب کارهای خرد هستند که ضمن کمک به ارتقاء درآمد خانوار در ایجاد اشتغال نیز موثرند.
طبق اصل ۴۴ قانون اساسی؛ نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر پایه سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی استوار شده است و آنچه درتجربیات موفق جهانی و حتی در کشور و استان خودمان نشان داده، نقش آفرینی بخش های خصوصی و از آن مهمتر تعاونی ها در رونق اقتصادی است.
گیلان دارای دو هزار و ۵۰۰ شرکت تعاونی با اشتغال مستقیم ۳۲ هزار نفر است. در واقع ۲۶۴ هزار نفر در استان گیلان در قالب ۱۷ اتحادیه و در ۴۱۰ شرکت تعاونی عضویت دارند.
تعاونی ها در توسعه همه جانبه، اجرای پروژه ها و فعالیت های اقتصادی، تولید، اشتغال و خدمات نقش تاثیر گذاری دارند. اما به گفته «عباس علیزاده » مدیر کل تعاون و کار و رفاه اجتماعی گیلان، بخش تعاون هنوز نتوانسته سهم خود را از اقتصاد کشور بگیرد. او معتقد است اگر کشور درگیر تحریم نمی شد بازخورد فعالیت ها و اشتغالزایی تعاونی ها و تاثیر گذاری در اقتصاد کشور بیشتر نمایان می شد.
در ادامه گفتگوی مرور را با مدیر کل تعاون استان از اشتغالزایی تعاون، موانع و حمایت ها از تعاونگران را بخوانید.

* به نسبت دوره ها و مدیریت های گذشته چه تفاوت هایی درعملکرد و آمارها و چه تمایزی از حیث دستاورد و بهره وری بین شما و مدیریت سابق وجود دارد؟

-اینکه بگوییم عملکرد ما نسبت به دوره های دیگر خیلی متمایز است اینگونه نیست و به دنبال این هم نیستم. بالاخره هر کسی که در این شرایط قرار میگیرد سعی می کند بهترین عملکرد خودش را با موضوعاتی که به ذهنش می رسد ارایه کند. در واقع نوع ماموریتی که از طریق وزرات خانه تدوین می شود و نوع نگاه مدیر به مسایل خیلی مهم است و اینکه چگونه بتواند خودش را تطبیق بدهد. شاید یکی از حسن هایی که این دوره نسبت به مدیریت دوره گذشته داشته انتخاب مدیر از داخل خود بدنه بوده است. شاید این یک وجه تمایز اساسی باشد.  بالاخره مدیر گذشته بیرون از سازمان به اینجا آمد ولی من سالها در زیر مجموعه وزرات خانه کار می کردم و بسیاری از مشکلاتی که سازمان با آن مواجه بود را از نزدیک لمس کردم. من از برخی گلوگاهای فساد شناخت داشتم. در حال حاضر از نگاه بیرون، الان این مجموعه نسبت به گذشته روانتر حرکت می کند  که به دلیل  اشراف و تسلطی است که ما داریم و می دانستم چه جاهایی خلا قانونی وجود دارد و سعی کردم آنها در جهت خدمت رسانی بهتر با مردم پوشش بدهم. از سوی دیگر تعامل با همکاران را افزایش دادم. شاید یکی از آفت های مدیریتی این باشد که مدیر ارتباطش را با بدنه قطع و کوتاه بکند و سعی کردم این مساله را اصلا نداشته باشم و بهرحال بعد از سالها کار کردن یک شناخت متقابل بین همکاران و مدیر وجود دارد و اگر تغییراتی که در رده میانی مدیریت انجام دادم با توجه به شناخت و ظرفیتهای کارمندان توانمند بوده و سعی کردم به بهترین شکل ممکن این تغییرات را داشته باشم.

*مدیران قبلی چه میراثی برای شما به جا گذاشتند اعم از خوب یا بد؟

ـ بهتره است صحبتش نشود.

* بهر حال همیشه مشکلات وجود داشته بخصوص بعد از تغییر دولت ها یکسری مسایل به مدیریت های بعدی انتقال پیدا می کند.

ـ در صحبت هایم به بخش هایی اشاره کردم. همین ارتباط کم مدیریت با بدنه و عدم ارتباط با همکاران.

 * شما به گلوگاه فساد هم اشاره کردید. مگر میزان فساد چقدر بود؟

ـ ما در این اداره کل با مردم در ارتباط مستقیم هستیم. بیشترین ارتباط ما هم در حوزه روابط کار است که بخش آسیب پذیر ما در ارتباط با جامعه است.

* یعنی در ادارات کار فساد زیاد است؟

ـ شاید چیزی که بیشتر از همه به چشم می آمد ارتباطاتی بود که برخی به نمایندگی پیگری شکایات کارگران در ادارات کار به دنبال ارتباطات ناسالم و دلالی بودند. نمی گویم قطع شد ولی سعی کردم آن را به حداقل برسانم. با ایجاد یک میز خدمت در شهرستان رشت که مهمترین اداره استانی ماست از نظر حجم کار و نوع خدماتی که ارایه می کند تقریبا ۵۰ درصد حوزه عملکردی ما چه در کار و چه در تعاون به حوزه شهرستان رشت بر میگردد. این دو مجموعه بزرگ که در رشت فعال هستند بهرحال به دلیل گستره خدماتی که ارایه می کردند بیشترین ارتباطات ناسالم و عدم رضایت کارگران در مواجه با هیات های تشخیص را داشتند.

 * منظورتان باندهای کار چاق کن هست؟

بله سعی کردیم این موضوع را فیلترینگ کنیم و مراجعات را به حداقل برسانیم. لذا یک مرکز مشاوره ایجاد کردیم و الان اگر کسی دنبال شکایت است اول در مجموعه مشاوره می گیرد وبعد دادخواست خود را اعلام می کند. سعی کردیم این سرگردانی که در مواجه اولیه بین متقاضی و اداره کار وجود دارد را کاهش بدهیم.

 در بخش تعاون وامهای کلانی که به برخی داده می شد چه؟

آن هم می گویم. شاید یکی از دغدغه هایی که تعاونگران در استان داشتند این مساله بود که دلیلش ادغام سه وزرات خانه کار، رفاه و تعاون بود. اینگونه تصور می شد که نگاه کمتری به آنها می شود. به این دلیل تمام تلاش خود را در طی یکسال گذشته گذاشتیم تا حضور تعاونگران را پررنگ کنیم. نمایشگاه توانمندیهای بخش تعاون استان را بعد از ده سال برگزار کردیم که جز اتفاقات نادری بود که بعد از ادغام صورت گرفت و تلاش کردیم که تعاونگران ما در عرصه اقتصادی حضورشان پررنگ تر باشد. با تلاش همکاران در سال ۹۶ که صادرات ما ۱۸ میلیون دلار بود توانستیم میزان آنرا به ۳۲ میلیون دلار برسانیم که البته هدف گذاری ما ۳۰ میلیون دلار بود که با کمک همکاران توانستیم این میزان را افزایش دهیم.

قبلا یک فضای رانتی با همین وامهای ارزان قیمت و تبصره ای به تعاونی ها داده می شد که الان نیست ما خودمان به دنبال این هستیم که اگر قرار است به سمت رونق تعاون مانند گذشته برویم و مردم را به تشکیل شرکتهای تعاونی و مشارکتهای اجتماعی از این دست سوق بدهیم. برای همین باید یکسری مشوقهایی مانند تسهیلات ارزان قیمت ایجاد کنیم.

* این میزان صادرات در کدام بخشهای تعاون بود؟ تعاونی های زنان چقدر سهم داشتند؟

مشترک است. در سال ۹۶ حدود ۱۴ شرکت تعاونی استان صادرات انجام می دادند اما در سال ۹۷ به ۱۷ شرکت رسید. بخشی از این تعاون گران که در حوزه صنایع دستی و فرش فعال هستند بانوان ما هستند و بخشی از صادرات صورت گرفته از سوی بانوان بوده است. مابقی درحوزه های صنایع تبدیلی، محصولات کشاورزی، مصنوعات فلزی و پرورش ماهیان خاویاری  بوده که این صادرات تعاونی های ما را در رده های برتر کشوری قرار داده است.

 * حمایتهای صادراتی از تعاونی ها چگونه بود؟

تلاش زیادی برای صادرات شرکتهای تعاونی کردیم. مشکلات موجود در فرایند تولید و زمینه های صادراتی را با هماهنگی های بین دستگاهی محقق کردیم و گرنه خودمان که نمی آییم کار صادارتی کنیم ما فقط تسهیلگری می کنیم.

 * به گلوگاه های فساد در تعاونی ها اشاره کردید درسالهای گذشته وامهای زیادی تحت عنوان کسب کار خانگی و مشاغل آزاد داده شد دراین بخش چقدر وام بدون نظارت داده شد و در این باره چه کردید؟

اینها برمی گردد به سالهای خیلی قبل تر.

 * اثراتش باقی نمانده؟

الان زمینه های ایجاد تشکل ها اینگونه نیست. بله قبلا یک فضای رانتی با همین وامهای ارزان قیمت و تبصره ای به تعاونی ها داده می شد که الان نیست ما خودمان به دنبال این هستیم که اگر قرار است به سمت رونق تعاون مانند گذشته برویم و مردم را به تشکیل شرکتهای تعاونی و مشارکتهای اجتماعی از این دست سوق بدهیم. برای همین باید یکسری مشوقهایی مانند تسهیلات ارزان قیمت ایجاد کنیم. امروز متاسفانه این اتفاق نیافتاده و در زمینه پرداخت تسهیلات ارزن قیمت درسال گذشته از محل اعتبارات اشتغال روستایی و عشایری درحدود ۲۵ میلیارد تومان وام دادیم. درتسهیلات مشاغل خانگی هم ۲۴ میلیارد ریال به بانکها معرفی کردیم.

* بهره وری و خروجی شان چه بود؟

خب در بحث پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی آنچه که دولت به دنبالش بود کمک به معیشت خانواده است. یعنی حضور مردم را در محل زندگی شان حفظ کند و قطعا این دستگاههای صادر کننده مجوز باید اینها را مد نظر قرار بدهند. ما به عنوان دبیر خانه سرمایه گذاری و اشتغال استان آمدیم این شرایط را مهیا کنیم و با دادن سهمیه به دستگاهها این پول را پرداخت کنیم.

*  یعنی برای شما کمیت مهمتر از کیفیت است؟

البته که نه. متقاضایان وام به کمیته تسهیلات فنی معرفی می شوند و فقط به صرف معرفی شدن تسهیلات نمی گیرند. اینها حتما باید درکمیته تسهیلات فنی مورد ملاحظه قرار بگیرند و ما با همراهی دستگاه صادرکننده مجوز اینها را مورد بازدید و ارزیابی قرار میدهیم. در بحث تسهیلات روستایی و عشایری که ارزانترین پولی است که دولت به تعاونی ها می دهد بعد از پرداخت وام، مدام پایش می شوند و اینکه آیا این پول در قالب همان طرح هزینه شده یا نه و اگر نشده راهکار داریم. یا باید پول به حساب دولت برگردد یا اینکه سودش تبدیل شود و به دولت بازگشت شود.

مواردی در بررسی ها بوده که بخواهید توسعه بدهید یا حمایت بیشتر کنید؟

این که گفتم فقط مشمول تعاونی ها نیست. شامل همه افرادی که از وامهای ارزان قیمت استفاده کردند. در حال حاضر شده است.

در چه بازه زمانی؟

اولین پرداختی ما مربوط می شود به دی ماه ۹۶  ولی شروع پرداختها از اردیبهشت ۹۷ بوده هرچند وزیرکار در دی ماه ۹۶ این طرح را در شهرستان لنگرود تحت عنوان پرداخت تسهیلات روستایی و عشایری کلید زد اما پرداختها در گیلان از اردیبهشت آغاز شد. بیش از ۵۲۸ میلیارد سهم استان گیلان از این محل بوده است که تا الان بیش از ۲۹۰ میلیارد آن پرداخت شد.
یکی از کارهایی که انجام دادیم با دستور وزیر شفاف سازی حوزه های عملکردی است و اولین استانی هستیم که کلیه اطلاعات افرادی که در حوزه اشتغال روستای و وام مشاغل خانگی در روی سایت گذاشتیم که قابل رصد است. چون اعتقاد داریم مردم هستند که می توانند به ما کمک کنند. رصد مردم از نحوه پرداخت تسهیلات و چگونگی اجرای آنها کمک می کند تسهیلات در محل واقعی خودش خرج شود.

* سعی کردید افرادی که به تنهایی وام دریافت کردند را در قالب تعاونی متمرکز کنید تا فعالیتهای خودشان را توسعه بدهند؟

یکی از کارهای ما در سال گذشته این بوده که بیش از ۳ هزار نفر که کارهای خرد داشتند را در قالب شرکتهای تعاونی تامین نیاز دور هم جمع کردیم. یکی از مزیت های این شرکتها اینست که اشخاص حقیقی وحقوقی می تواند عضو این شرکتها شوند و مجموعه آنها بتوانند با اختیاراتی که به مدیرانشان میدهند خودشان مواد اولیه مورد نیاز تولید خود در بخشهای مختلف تهیه کنند. بعنوان مثال در صنایع دستی الان بافندگان فرش را در قالب یک شرکت تعاونی تامین نیاز ساماندهی کردیم. از این دست اتفاقات خوب زیاد داشتیم که در سال جاری هم دنبال کردیم.

 آیا در بخش صادرات هم اینها حضور داشتند؟

خیر صادرات نداشتیم اما به دنبال این هستیم زمینه های صادرات را دراین بخش ها فراهم کنیم. این تعداد افرادی که درحال کار هستند با ثبت شرکت، می توانند ارزانتر مواد اولیه خرید کنند و به دنبال بازار داخلی و جهانی باشند. حتی محصولات و سفارشات مورد نیاز بازار جهانی را تهیه کنند. اینها می توانند استاندارد مورد نیاز بازار جهانی و کشور هدف را تولید و مدنظر قرار بدهند. الان ما دنبال این کارهستیم.

برای رسیدن به این هدف چه برنامه ای دارید؟

اخیرا جلسه ای گذاشتیم و مشکلاتشان را بررسی کردیم. مشکلات مالیاتی یا گمرکی و گیرمجوز صادراتی داشتند که درحال بررسی و پیگیری این موضوع هستیم. استارتاپی نیز در هفته تعاون داشتیم. این شرکت تعاونی قرار است شرکتهای تعاونی در عرصه تولید را حمایت و برند سازی کند. تا الان یک شرکت تعاونی  با اپلیکیشن جزیره راه اندازی کردیم. درکل روی نیازهای اجتماعی بخش تعاون برنامه ریزی شده و داریم اتحادیه های خودمان را تقویت می کنیم.

  مگر قبلا تعاونی ها این حمایت ها را نداشتند؟

شاید بعد ازادغام توجه به بخش تعاون کمتر شده. قبلا یک وزارت خانه متولی بخش تعاون بود و وقتی در قالب معاونت قرار گرفت قدرت اجرایی حمایت کم شد و بخش تعاون کمتر دیده شد. پیش از این مدیر اداره تعاون درتمام جلسات اقتصادی و سرمایه گذاری استان شرکت داشت با توجه به ماموریتی که بعد از ادغام در وزات خانه در حوزه کار، اجتماعی و اشتغال به وجود آمد خود بخود بخشی از این حرکت کمرنگ شد. ضمن اینکه بخش تعاون در وزارت خانه هضم شد. اما الان بعد از ده سال که نمایشگاه توانمندی برگزار کردیم. یعنی این نشان می دهد درده سال گذشته نمایشگاه نداشتیم اصلا  اگر قرار بود تعاون دیده شود باید این توانمندیها یک جایی عرضه شود که نشد. ما درسالهای رونق بخش تعاون نمایشگاههای بین المللی برگزار می کردیم. در کل تعاونی ها رها شده بودند.

الان تشکیل شرکت تعاونی شهرستا ن رشت  به کجا رسیده ؟ چند سال است که بحث این تعاونی مطرح شده اما عملا خروجی از ایجاد این تعاونی ندیدیم؟

تشکیل شرکتهای تعاونی توسعه وعمران شهرستان از ماموریتهای بزرگ وزرات خانه کار و تعاون و رفاه اجتماعی دراستانهاست. یعنی در هرشهرستانی باید یک شرکت تعاونی توسعه و عمران تشکیل بشود. ازجمله ویژگیهای این شرکتها قانون مجزایی است که در مجلس برایش در سال ۸۹ تصویب شد

 *تقریبا یک دهه است

بله. سالهای سال این قانون مغفول مانده بود و اولین ابلاغش به استان ها در سال ۹۶ کلید خورد. در این سال در دو شهرستان سیاهکل و تالش تشکیل دادیم. درسال ۹۷ با توجه به ظرفیت هایی که داشتیم اعلام کردم که باید حتما ۵ تعاونی توسعه شهرستان داشته باشیم چون اعتقاد دارم شرکت های تعاونی در کوتاه ترین مدت باقی مانده برای دولت باید تشکیل شود تا بیشترین بهره وری را برای مردم داشته باشند. یکی از قانون های خوب این شرکت ها واگذاری امورات پیمانکاری دولت با ترک تشریفات و تحویل دادن به این شرکتهاست. یعنی دیگر لازم نیست مانند همه اشخاص حقیقی و حقوقی در مزایده و مناقصه دولتی شرکت کنند.

 *پس تکلیف تولید در این شرکتها چه می شود؟

خیر در همه زمینه ها می تواند فعالیت داشته باشد.

 اما چرا خبری از فعالیت این شرکت در شهرستان رشت نیست؟

یکی از لازمه های تشکیل این شرکتها، عضویت نیم درصد جمعیت شهرستان درآن است. در شهرستانهای کوچک جمعیت نیم درصدی خیلی راحت جمع می شود. اما برای رشت  جمع کردن این تعداد جمعیت خیلی سخت تر است. تا کنون برای رشت بیش از  ۴۵۰۰ نفر ثبت نام کردند. از طرف دیگر چون هیات موسس آن چند بار تغییر کرد شروع فعالیت آن به درازا کشید. درهر حال جمع کردن نیم درصد جمعیت شهرستان و اوردن سرمایه حداقل ۳۰۰ میلیون تومانی برای شروع کار نیاز بود و حداقل باید یک سوم سرمایه در حساب شرکت وجود می داشت و مابقی نیز تعهدی بود که باید در ظرف مدت یک یا دوسال بعد تامین می شد.

 * آن تعداد اعضا  یعنی ۴۵۰۰ نفر آیا با خودشان آورده داشتند؟

خیر باید این کار می شد. چون تامین نیم درصد جمعیت به دلیل اطلاع رسانی کم  به طور کامل انجام نشده فعلا کاری نشده. بعنوان مثال نمی توانستیم به شهرداری بگوییم که تمام پرسنل خودت را بیاور و به عضویت تعاونی کن.

 اما کارمندان شهرداری خودشان با مشکلات مالی و دریافت حقوق مواجه هستند چگونه آورده بیاورند؟

سهم هر نفر فقط ۵۰ هزار تومان است. البته قرار نیست همه اعضا از شهرداری بیایند. اما آنچه که برای ما مهم است و تاکید می کنیم  اینست که درزمینه تشکیل تعاونی فقط یک قشر حضور نداشته باشند چون بعد مدیریت در اختیار آن قشر قرار می گیرد و دیگر شرکت تعاونی شهرستان نمی شود و این خیلی معنی خوبی پیدا نمی کند.  بقیه مردم هم رغبت نمی کند عضو بشوند.

 اما هم افزایی استانی در این طرح وجود نداشت

چون ما تاکید داشتیم خود مردم شهرستان عضو باشند. مردم باید در مدیریت آن نقش داشته باشند. تا کنون بیش از ۵ هزار نفر تا سال ۹۷ به عضویت شرکت تعاونی رشت درآمدند و الان دیگر هیات مدیره اش هم مشخص شده وچند جلسه نیز برگزار شده است. این جلسات بیشتر حول محور امورات قابل واگذاری به این شرکت بوده

* این ها بیشتر در بخش دولتی می توانند ورود کنند یا بخش خصوصی هم مجاز هستند؟

همه جا می توانند. ولی آنچیزی که بیشتر مورد نظر قانونگذار است  جلوگیری از رانت خواری است.  جلوگیری از ورود افرادی که در دستگاههای دولتی ورود می کردند و پروژه ها را ارزان قیمت می گرفتند. این طرح باعث می شود دست این افراد کوتاه شود.

در هفته دولت از بهره برداری ۱۲ طرح تعاونی خبر دادید. اینها در چه زمینه اقتصادی فعالیت دارند؟ آیا شما ظرفیت سنجی از نیازهای استان در تشکیل و راه اندازی تعاونی ها انجام می دهید؟

یکی ازاتفاقات هفته تعاون در این ۱۲ طرح این بود که از ۲۱ میلیارد ۳۰۰ ملیلون تومان مبلغ سرمایه گذاری این طرح ها، فقط ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان در قالب تسهیلات دولت بود و  ۲۰ میلیارد دیگر از سوی اعضای تعاونیها دراین شرایط سخت اقتصادی هزینه شد. قبلا این رابطه برعکس بود و مبلغ تسهیلات خیلی بیشتر از سرمایه گذاری بخش خصوصی بود. پرورش ماهیان خاویاری ، فرش، کشاورزی و مسکن از جمله این موارد است که در هفته تعاون اتفاق و هفته دولت اتفاق افتاد.

شما اشاره کردید که تا امسال ۴۳ هزارنفر ازبانوان استان در قالب تعاونی ها طرح داشتند آیا اینها توانستند تاکنون خودکفا عمل کنند؟ یا ارزش افزوده برای گیلان داشته باشند؟

قطعا این اتفاق افتاده. درهمین زمینه فرش و صنایع دستی و تابلو فرش پای ثابت بانوان هستند. ما پیش از انقلاب حتی یک مورد تعاونی با عضویت بانوان را نداشتیم ولی از برکت انقلاب شاهد حضور فعال و پررنگ بانوان هستیم.

* پرداخت تسهیلات و تشکیل تعاونیها چقدر در توسعه شاخص های کلان اقتصادی استان تاثیر گذار بوده؟

ما همه تلاش خود را می کنیم. امسال قول دادیم بحث صادرات که پارسال ۳۲ میلیون دلار بود را به ۵۰ میلیون دلار برسانیم .

* الگو سازی می کنید؟

پیگیر یکسری بحثهای حمایتی درجهت توانمند سازی تعاونی ها هستیم. تعاونی هایی که در زمینه صادرات درگذشته کار کردند را فراخوان کردیم وبه دنبال رفع مشکلات آنها هستیم . حتما در شش ماه نیمه دوم سال خبرهای خوشی در زمینه صادرات تعاونی ها می شنوید. درکل به دنبال این هستیم سهم خودمان را در اقتصاد بگیریم.

*آیا در اشتغال زایی موفق بودید ؟ اگر بودید پس چرا با وجود این همه تعاونی و اشتغالزایی، در جامعه نمودی ندارد؟

آنچه که غفلت شد این بود که از اول قرار بود اقتصاد کشور بر سه مبنای دولتی تعاونی وخصوصی باشد. بخش خصوصی خیلی انجام شد اما تعاونی پر رنگ نشد. تمام تلاش ما اینست با تشکیل شرکتهای تعاونی توسعه وعمران و شرکتهای تامین نیاز شهرستانی و استانی، سهم و حق خودمان را در اقتصاد بگیریم. لذا هر چقدر بتوانیم در اقتصاد فعالتر باشیم دراشتغالزایی هم قویتر خواهیم بود.

* اثر گذاری خودتان را در سهم اقتصاد استان چقدر می دانید؟

این را اجازه بدهید در پایان سال ۹۸ به شما می گویم.

* بهرحال با توجه به شرایط فعلی جامعه و اقتصاد  این عملکردها باید جایی دیده شود ؟ 

ما قرار شده بود سهم اقتصادی تعاون را از ۵ درصد به ۲۵ درصد برسانیم. اما این تا زمانیست که سهم ما در اقتصاد گرفته نشود.

چه کسی باید این سهم را بگیرد؟

مردم. ماهم باید کمک کنیم. مردم باید بدانند در اقتصاد ظرفیت تعاون خیلی زیاد است.

 اما موانع هم زیاد است؟

ما دراین خصوص مدعی هستیم و درحال حاضر برای از بین بردن موانع قدم برداشتیم.

تعامل بانکها و سایر دستگاهها دراین راه چگونه است؟ همه می دانیم که برخی دستگاهها و بانکها بخش تولید استان را خیلی اذیت می کنند.

بله می دانیم یکی ازمشکلات و موانع پیش روی اقتصاد تعاونی و خصوصی،  بانکها هستند. با این رقم سود درهیچ جای دنیا نمی توان فعالیت اقتصادی گسترده داشت. رقم سود ۱۸ درصد  تسهیلات چقدر باید برای تولید کننده بماند. البته این ۱۸ درصد واقعی نیست و با حساب کتاب های دیگر به  ۲۴ درصد می رسد. کشور ما نیازمند اصلاح قوانین بانکها است و این بخش متوجه نمایندگان مجلس است. تلاش می کنیم از تمام ظرفیتهای بانکها استفاده کنیم.

 * با شما همراهی می کنند؟ یا همسو هستند؟

شما می دانید و من هم می دانم که خیلی سخت است اما تلاش خود را می کنیم.

 * شما چه اقدامی برای جلوگیری از جزیره ای شدن بانکها کردید؟

همین الان تسهیلاتی که دولت گذاشته یا بحث اشتغال عشایری و روستایی، تعاونی زنان و مشاغل خانگی  تبصره ۱۸ که تسهیلات  پرداخت می کند ظرفیت خوبی است که به آن توجه نشده است. یا اینکه از بنیاد های خوبی مانند برکت استفاده نکردیم.

* چون مردم در جریان نیستند. شما باید آنها را از وجود این تسهیلات آگاه کنید. مردم آموزش ندارند.

این بخش وظیفه ماست. تمام دغدغه من در سال ۹۷ این بود که شرایطی ایجاد کنیم تا یک مسکنی بدهیم و یک نفسی بدهیم این را زنده کنیم.

 * الان شما در این زمینه به خودتان چه نمره ای می دهید؟

الان هیچ کاری نکردم. هر کاری که تعاونگران کردند زحمات خودشان بود. پایان سال ۹۸ نشان می دهد این برنامه هایی که پیش بینی کردم چقدر می توانم با تلاش همکاران محقق کنم.

در هر صورت ارایه تسهیلات در بانکها و موسسات در چارچوب خاصی انجام می شود. اما در جایگاهی نیستم که فساد در مجموعه های مالی و اعتباری را تایید یا تکذیب کنم. در هر صورت در همه مجموعه های مالی رانت وجود دارد.

 * همکاری و تعامل دستگاههای اجرایی  زیر مجموعه با شما چگونه است؟

در مجموعه وزارت خانه ظرفیت مناسبی وجود دارد. دو بانک و یک صندوق در زیر مجموعه شورای هماهنگی تعاون وکار و رفاه اجتماعی فعالیت دارند.

*ارایه کلیه تسهیلاتی که میگویید از طریق این دو بانک صورت می گیرد؟

خیر. بانک توسعه تعاون موظف است که ۷۰ درصد تسهیلات خود را به تعاونگران اختصاص بدهد. بانک رفاه نیز خدماتش بیشتر به بخش کارگری است و صندوق کار آفرینی امید نیز به همه خدمات میدهد.

 * وقتی صندوق کار آفرینی به همه خدمات و تسهیلات میدهد آیا رانت به وجود نمی آید؟

خیر. در هر صورت ارایه تسهیلات در بانکها و موسسات در چارچوب خاصی انجام می شود. اما در جایگاهی نیستم که فساد در مجموعه های مالی و اعتباری را تایید یا تکذیب کنم. در هر صورت در همه مجموعه های مالی رانت وجود دارد.

 شرایط تایید افراد در دریافت تسهیلات از صندوق چگونه است؟

یک چارچوبی دارد.

 پس مطمئنا رانت هم وجود دارد؟

چه عرض کنم. من فقط مدیر یک دستگاه دولتی هستم.

 پس تکلیف نظارت به زیر مجموعه ها چه می شود؟

دراین مورد هیچ نظارتی ندارم.

 آخر زیر مجموعه شما هستند؟

من در قالب رییس شورای هماهنگی تعاون و کار و رفاه اجتماعی از طرف وزیر مسوولیت دارم. چون تنها دستگاهی که در استانها مستقیم از وزیر دستور می گیرد مدیر کل تعاون است. بقیه زیرمجموعه ها از سازمان های مرتبط خود دستور می گیرند. ما فقط هماهنگی ها را انجام می دهیم و مشکلاتی که باشد در جلسات بررسی می کنیم  اما نظارت مستقیم با ما نیست.

 در بحث مالیات و اخذ چند باره ارزش افزوده از واحدهای تولیدی چه کردید؟

اگر شرکتی مشکلی داشته باشد سعی میکنیم به صورت تعاملی در جلسات مشترک مشکلات را رفع کنیم.

*  تا الان تاثیر گذار بوده؟

در برخی بخش توانستم کمک کنم.

* در کدام بخش ها بوده؟ آیا همین تعاونی های صادر کننده بودند؟

در بحث تعاونی های مسکن و حوزه تعاونی های مرز نشین بوده

 * به بحث مسکن اشاره کردید. گزارشات زیادی وجود دارد که برخی از مدیران این تعاونی های مسکن در پروژه های مسکن مهر تخلفات زیادی در عرضه مسکن مرتکب شده اند. علیرغم دریافت آورده های چندین میلیونی از اعضا هنوز واحدها را تحویل ندادند و بسیاری از بلوک ها همچنان بدون پیشرفت فیزیکی رها شده هستند. اما این مدیران خودشان صاحب چندین واحد در مسکن مهر هستند. شما چه اقدامی برای برخورد با این موارد تخلف انجام دادید؟

در استان گیلان ۱۴ هزار ۵۰۰ واحد مسکن مهر می بایست ساخته شود که تا کنون ۱۲ هزار واحد آن تحویل داده شده است. بخشی ازگفته های شما را می پذیرم. بهرحال مشکلات در حوزه تعاونی های مسکن مهر ما زیاد است. مسکن مهر در دولت های گذشته به صورت ویژه تشکیل شد و به صورت ویژه مصوبات شورای مسکن را گرفت.

اما این مشکلاتی که شما می گویید در تعاونی های مسکن متعارف مان وجود ندارد. تعاونی های مسکن از قبل تعدادشان مشخص بود و تعداد متقاضی و آورده اعضا نیز همچنین. اما در مسکن مهر اوضاع مقداری متفاوت بود.

شاید اگر الان بخواهیم نقب بزنیم به دولتی برمی خورد که الان حاضر نیست. اما به عنوان یک نظر کارشناسی میگویم که اتفاقی که درحوزه مسکن مهر در سال ۸۶ افتاد بدون کار کارشناسی بود. ما پیش از این اینکه زیرساخت را برای حجم زیادی از مسکن مهر اجرا کنیم آمدیم طرح را به مرحله اجرا گذاشتیم. بزرگترین مشکلی که وجود دارد اینست که الان بعد از ۱۲ سال هنوز در برخی از استانها و حتی گیلان برخی از پروژه های مسکن مهر زمین گیر شدند. آن زمان آمدند تعدادی از افراد را در تعاونی های مختلف جانمایی کردند و تصور مردم با توجه به شعاری که آن موقع داده می شد این بود که با حداقل مبلغ می توانند در کمتر از دوسال صاحب خانه بشوند. تصور مردم این بود که ۵ میلیون تومان میدهند و ۸ میلیون تومان هم تسیهلات می گیرند و درمجموع با هزینه ساخت یک آپارتمان در زمین رایگان دولتی صاحب خانه می شوند.

ولی وقتی این طرح کارشناسی نشده اجرا شد با مشکلات عدیده ای مواجه شد. چون برای دستگاههای خدمات رسان که باید زیر ساخت ارایه می کردند اعتبارات لازم دیده نشد و به همین سبب پروژه طولانی شد و بعد افراد باید در جدول زمان بندی که مورد نظر بود آورده خودشان را پرداخت می کردند که نکردند. همه اینها بخاطر صورت فقدان کارشناسی لازم بود. پی در پی اشتباه پشت اشتباه در اجرای این طرح به وجود آمد.

 آیا به این دلیل نبود که چون پروژه متلعق به دولت قبلی بود توسط دولت جدید رها شد؟

نه رها نشد.  وزارت راه و مسکن شهرسازی وقت طرحی بنام اجاره به شرط تملیک داشت که آنجا ساخت واحدها محدود بود و متقاضیان به مسکن و شهرسازی مراجعه می کردند و به فراخور وقت واحد به اینها تحویل داده می شد و هنوز هم کسانی که از این پروژه ها بهره مند هستند اما چون دولت آمد طرح را گسترده کرد جمع کردن طرح سخت شد و چون امکانات زیربنایی و زیرساختش مهیا نبود کار بخوبی پیش نرفت. اما تلاش دولت این است که با افزایش ملبغ وام و دادن شرایط خاص کمک کند.

*  چقدر در این بخش رانت داشتیم؟

رانت نه سوء استفاده داشتیم.

 توسط همین مدیران تعاونی های آزاد و اتحادیه های مسکن؟

بله چرا که نه. فضا برای سوء استفاده مهیا بود که انجام هم شد.

  * چرا جلویش گرفته نشد؟

خیلی گرفتیم. تا جایی که می توانستیم مدیران را برکنار کردیم. ولی باز هم بالاخره چون چارچوب قانونی دارد، افراد را معرفی کردیم  به سیستم قضایی که برخی هم تبرئه شدند و آمدند بیرون. خیلی دست ما نبود.

سوال آخرم اینست که چه زمانی باز خورد و انعکاس عملکرد تعاونی  و ارایه تسهیلات حمایتی از آنها را می توانیم در جامعه ببینیم؟

فکر می کنم اگر کشور در شرایط تحریم قرار نمی گرفت خیلی شرایط بهتر می شد. یعنی به رکود بازار خوردیم و هراقدامی هم بکنیم هم تسهیلات دولت کم است و هم مساعدت ها محدود شده است. در مجموع، شرایط ایجاد یک اشتغال پایدار محدود شده است. واردات کالاهای شرکت های تولیدی و اشتغالزا فراهم نیست و در زمینه صادرات و برگشت پول مشکل وجود دارد.