گزارش‌های میدانی و تصاویر هوایی از سد منجیل حاکی از کاهش شدید حجم ذخیره آبی این سد در روزهای اخیر است. کارشناسان محیط‌زیست، دلایل متعددی را برای این بحران برمی‌شمارند؛ از خشکسالی و کاهش بارندگی‌های فصلی گرفته تا بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب برای مصارف کشاورزی و صنعتی در حوضه های بالادست.
سد منجیل همچنین علاوه بر تأمین آب شرب و کشاورزی برای مناطق وسیعی از استان‌های گیلان و قزوین، در تولید برق‌آبی نیز نقش مؤثری دارد. کاهش چشمگیر حجم آب این سد می‌تواند در روزهای آینده تأثیرات قابل توجهی برکیفیت زندگی مردم منطقه و پایداری کشاورزی داشته باشد.
بر همین اساس در تاریخ ۱۲ خرداد ۱۴۰۴، آخرین آمار منتشرشده از سوی منابع رسمی، از کاهش چشمگیر حجم ذخیره آب به ۵۵۰ میلیون متر مکعب حاکی است. این عدد نشان‌دهنده کاهش بیش از ۲۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل را نشان می‌دهد. پیش‌تر، در ۲۳ نیز اردیبهشت، اعلام شده بود که حجم ذخایر به ۷۵۵ میلیون متر مکعب رسیده و نسبت به سال قبل ۷ درصد افزایش یافته است.
در همین رابطه با توجه به نگرانی‌های اخیر از کاهش شدید حجم ذخیره آبی سد سفیدرود گیلان، «عمران مومنی» مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت سهامی آب منطقه‌ای گیلان به مرور گفت: فصل آبیاری شالیزارهای استان رو به اتمام است. نگرانی برای تنش آبی کشاورزی وجود ندارد.
عمران مومنی در ادامه با اشاره به اینکه تابستان امسال به دلیل گرمای بیش از حد هوا، سد سفیدرود با کمترین ذخایر آبی خود طی ۶۲ سال اخیر مواجه شده است افزود: امسال از اردیبهشت تا تیرماه با کم بارشی و خشکی رودخانه‌های شاهرود و قزل‌اوزن مواجه شدیم و همزمان نیز تبخیرآب به میزان ۱۵۰۰ لیتر در ثانیه، ذخایر این سد را کاهش داده است. سالانه چیزی حدود ۳۵ الی ۶۰ میلیون متر مکعب آب از سطح دریاچه سد تبخیر می‌شود.
وی تصریح کرد: در شرایط نرمال، میزان آب لازم برای رهاسازی کشاورزی می‌بایست چیزی حدود ۱/۲۰۰ (یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب) انجام می‌شد که با توجه به ذخیره ۱۷۹ میلیون متر مکعبی و ورودی ۸۰۰ میلیون متر مکعبی آب در سال آبی جدید، این میزان به ۹۰۰ میلیون متر مکعب رهاسازی کاهش پیدا کرد.
این در حالیست استان‌های بالادستی سد سفیدرود نیز با تنش‌های آب شرب مواجه هستند و برداشت‌های بی‌رویه در حوضه‌های آبریز منجر به کاهش آب ورودی به سد سفیدرود شده است. بطوریکه رودخانه قزل‌اوزن خشک شده و میزان آب دهی از رودخانه شاهرود نیز به ۵۰۰ لیتر در هر ثانیه کاهش پیدا کرده است.
مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب با بیان اینکه شرایط منابع آبی امسال در کل کشور مناسب نیست اضافه کرد: به غیر از گیلان در سایر مناطق کشور با بحران فرونشست و برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها مواجه هستیم و تاکنون ۱۵۰۰ میلیارد متر مکعب از آبخوان‌های زیرزمینی کشور برداشت شده است.
این کارشناس با اشاره به اینکه در حال حاضر چیزی حدود ۴۵ الی ۵۰ میلیون متر مکعب آب در مخزن سد ذخیره است و تا پایان فصل براشت نیمی از این ذخایر به مصرف کشاورزی می‌رسد اظهار کرد: به جز شهرستان رودبار در مابقی شهرستان‌های استان نیاز به آبیاری کشاورزی به اتمام رسیده و لازم است از این تاریخ در نوبت‌بندی و مصرف آب صرفه‌جویی لازم انجام شود.
وی همچنین در خصوص تولید برق از نیروگاه سد منجیل با توجه به کاهش ذخایر اظهار داشت: تا زمانی که در حالت تراز آبی هستم امکان تولید برق وجود ندارد. ضمن اینکه نیروگاه‌های برق سد منجیل فقط در ایام رهاسازی آب کشاورزی فعال هستند.
مومنی با بیان اینکه برای مصرف آب شرب هم در گیلان مشکلی وجود ندارد تصریح کرد: در حال حاضر آب منطقه‌ای باید برای کشاورزی سال آینده به ذخیره‌سازی آب اقدام کند و هم‌اکنون فصل تولید برق نیست.