پاساژهای فرسوده رشت نیازمند ایمن سازی

در روزهایی که فاجعه متروپل آبادان بار دیگر نگاه کارشناسان را متوجه  لزوم رعایت مقررات ملی ساختمان و ایمن سازی سازه های تجاری و مسکونی کرده است، بازار بزرگ و پاساژهای قدیمی ناایمن آن، همچنان دغدغه آتش نشانی رشت است. پاساژهایی که خود هر کدام ظرفیت تبدیل شدن به متروپل و پلاسکویی دیگر را دارا هستند.

بافت مرکزی رشت بازارها و پاساژهای متعددی درخود جای داده که قدمتی چند دهه‌ای دارند. میدان بزرگ، پاساژهای پله برقی، سالار، قدیری و آرسن و.. از جمله مراکز تجاری رشت هستند که روزانه جمعیت زیادی برای خرید و فروش به خود می کشاند. این درحالیست که سالهاست فرسودگی ساختمانهای بازار، وجود انبارهای نامطمئن ، سیستم تارعنکبوتی سیمهای برق، دکه های متعدد و .. این مکانها را مستعد وقوع حوادثی همچون آتش سوزی و فروریزش در زلزله کرده است. هشدارهایی که در یک دهه اخیر بارها از سوی آتش نشانی رشت به مالکان این پاساژها برای رفع نواقص موجود داده شده اما همچنان مورد بی توجهی قرار گرفته است.

پاساژهای تجاری ناایمن رشت

«شهرام مومنی» رییس آتش نشانی رشت با تاکید به اینکه در ساختمانهای جدید که تحت نظارت نظام مهندسی ساختمان احداث می شوند، ضوابط مقررات ملی ساختمان و ایمنی رعایت می شود به مرور اظهار کرد: مشکل ما با ساختمانهای قدیمی بخصوص پاساژ های تجاری در بازار رشت است. متاسفانه درصد ایمنی بازار و پاساژهای رشت بسیار پایین است. مجتمع‌های تجاری رشت به دلایل مختلفی همچون قدمت زیاد یا رعایت نکردن ضوابط کارشناسی دچار ناایمنی‌هایی هستند و سازمان آتش نشانی طی سال‌های اخیر چندین بار از این مجتمع‌ها بازدید کرده و هر بار به هیأت مدیره این مراکز تجاری که متولی آنها محسوب می‌شوند، اخطارها داده است.

متاسفانه مالکان پاساژها نسبت به رعایت ایمن سازی پاساژ خود بی توجه هستند بخصوص اینکه برای پاساژ سالار هیچ اقدام خاصی در رفع نواقص انجام نشده است.

وی افزود: پاساژهای سالار، آرسن و خزر جزو ناایمن ترین اماکن تجاری رشت هستند که بارها وجود نواقص ایمنی آنها را به مالکینشان اعلام کردیم. حتی بازار رشت یکی از مکانهای ناایمن این شهر رشت است که وجود سیم کشی تارعنکبوتی برق ، دپوی اجناس در انبارها ، وجود دکه های متعدد بدون سقف های آتش بر و تنگی معابر این نقطه از رشت را مستعد وقوع حوادث از جمله آتش سوزی کرده است.

مومنی با بیان اینکه بارها اخطارهای متعددی را به مالکان این مکانها داده ایم اما از قدرت اجرایی لازم برای تعطیلی و جلوگیری از فعالیت ناایمن آنها برخوردار نیستیم اضافه کرد: اصلاح نواقص در این مکانها به کندی پیش می رود. متاسفانه مالکان پاساژها نسبت به رعایت ایمن سازی پاساژ خود بی توجه هستند بخصوص اینکه برای پاساژ سالار هیچ اقدام خاصی در رفع نواقص انجام نشده است.

رییس آتش نشانی رشت نیز درباره عدم رعایت ضوابط ایمنی در ساختمانهای مسکونی به خصوص ساختمانهای نسقی و خلاف ساز اظهار کرد: رشت ۲۲۰ هزار ساختمان مسکونی دارد و قادر نیستیم همه ساختمانهایی که از قبل احداث شده اند و قدیمی هستند را بازبینی و بررسی کنیم. اما خوشبختانه در مورد ساختمانهای جدید تا زمانی که ضوابط ایمنی در آنها لحاظ نشده باشد به هیچ عنوان پایان کار صادر نمی کنیم. در این خصوص سخت گیری ها را افزایش داده ایم.

شهرام مومنی با تاکید به اینکه بررسی و بازبینی سایر امکان عمومی از جمله بیمارستانها، مراکز درمانی ، دستگاههای اداری و دانشگاهی از سوی آتش نشانی در دست اجرا قرار دارد. بخش واحد پیشگیری با حضور دراین اماکن اخطارهای لازم را ارایه می‌کنند و بخصوص مکانهایی که نیاز به تمدید پروانه فعالیت دارند موظف به رعایت ضوابط ایمنی  هستند.

 رییس آتش نشانی رشت به اقدام شهرداری در خصوص احداث سیستم لوله کشی آبرسانی در بازار رشت اشاره کرد و گفت: در حل حاضر فاز یک پروژه اجرا شده اما نیم توان گفت برای ایمنی بازار صد درصد کمک می کند اما در مواقع بروز حریق بسیار موثر و کمک کننده است.

رشت بهشت نسق سازان کشور است و بنابر آمارهای موجود نیمی از ساختمانهای آن نسقی و خلاف ساز هستند. نفوذ مافیای سازنده در بدنه مدیریت شهری و شورای شهر در تداوم خلاف سازیها، منجر به ساخت مساکنی بدون توجه به حداقل های ضوابط و مقررات ملی ساختمان در این شهر شده که به مثابه انبار باروتی در وقوع حوادثی همچون آتش سوزیها و زلزله بدل شده اند.

بی توجهی به نظارتهای سازمان نظام مهندسی ساختمان گیلان و صدور پایان کار به این ساختمانها جان و مال شهروندان رشتی را در خطر تهدید جدی قرار داده است. از سوی دیگر رشد سریع ساختمانهای تجاری بلند مرتبه در رشت نگرانی از وقوع حوادثی مشابه متروپل را برای شهروندان ایجاد کرده است. سازمان نظام مهندسی ساختمان چقدر توانسته بر اجرای مقررات ملی ساختمان دراین بناها نظارت و از صدور پایان کار برای فعالیت بناهای دارای تخلف جلوگیری کند؟

 بی توجهی شهرداریها به گزارشات مهندسین ناظر

«حمید رضا شعبانی» مهندس سازه و عضو هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان دراین باره به مرور پاسخ داد: باید از حادثه متروپل درس بگیریم و به دنبال این نکته باشیم که چه کمبودها و بی اعتنایی هایی به قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان در این ساختمان شده که منجر به این خروجی و فاجعه شده است. به حتم در حادثه متروپل، دستگاه متولی جلوگیری از کار، به اخطارهای نظام مهندسی بی توجهی کرده و خود شریک جرم است.

شعبانی در خصوص نظارتهای این دستگاه در ساخت و سازهای تجاری و بلند مرتبه رشت اظهار کرد: در ساختار فعلی نظام مهندسی ساختمان علاوه بر اینکه مسوولیتهای به مهندسان سازمان داده می شود، مسوولیتهای نیز از سوی سازمان به مجری و پیمانکار ارجاع می‌شود. ولی بحث اینست که تمام اختیارات باید در یک طرف قرار بگیرد. ضمن اینکه سرمایه گذار و کارفرما می تواند مهندسان مجری و طراح پروژه را خود انتخاب کند.

وی افزود: در مقام مقایسه اگر شهروندی مشکلی در این ساختمانها برایش پیش بیاید آیا مجموعه سیستم قضایی در اختیار وی قرار می‌گیرد؟ آیا مقام ناظری که در نقش مقام قاضی باید کنترل جدی بر اجرای مقررات و ضوابط ساختمانی داشته باشد بر فرایند جزییات فنی و به کار گیری مصالح مرغوب و سایر روشهای اجرایی سرمایه گذار نظارت جدی دارد؟

عضو هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان گیلان در خصوص توجه شهرداریها به گزارشات مهندسین ناظر ساختمان تاکید کرد: متاسفانه در بسیاری مواقع گزارشات مهندسین ناظر مورد توجه و اثر قرار نمی‌گیرد . این درحالیست که بر حسب مفاد ۲۸ و ۲۷ آین نامه اجرایی نظام مهندسی ساختمان، شهرداری موظف به جلوگیری از کاراست. در صورت بی توجهی شهرداری به هشدارها، مهندس ناظر می‌تواند به ظرفیت ماده ۳۵ قانون نظام مهندسی متوسل شود و از راه وشهرسازی برای توقف کار کمک بگیرد.

در برخی از مناطق رشت ساختمانهای ناایمن و خطرناکی ساخته شده اند که در آینده ای نه چندان دور با توجه به قرار گیری این شهر بروی گسل زلزله خیز در معرض تهدید تخریب قرار دارند. متاسفانه حاکمیت برخی تفکرات سودجویانه و زیر پا گذاشتن چارچوبهای قانونی موجب به مخاطره افتادن جان و مال شهروندان دراین مناطق شده است.

عضو هیات مدیره نظام مهندسی ساختمان گیلان با تاکید به اینکه در ارزیابی کلی از سطح استان باید گفت: درباره ساختمانهای نسقی نگرانی جدی وجود دارد و بارها به مقامات قضایی و ارشد استان هشدار دادیم که این ساختمانها از دایره کنترل و نظارت ما خارج هستند و کلیه محاسبات و ابعاد و اندازه ها در آنها مورد تردید است. این درحالیست که نظام مهندسی برای ساختمانهای زیر نظر مهندسین ناظر خود شناسنامه فنی ارایه می‌کند که این سازه های نسقی فاقد آن هستند.

متاسفانه در شهرداریهای استان اصل بر کیفیت نیست بلکه چرخش امور مالی و درآمد زایی از عوارض و خلاف سازیها نگاه غالب امور عمرانی شهر شده است و براین اساس خلاف سازی بر کیفیت فنی ساختمانها غلبه کرده است.

وی با بیان اینکه شهرداری چگونه از رشد ساختمانهای بدون پروانه جلوگیری نمی کند در حالیکه وظیفه قانونی اش جلوگیری از ساخت آنهاست افزود: در برخی از مناطق رشت ساختمانهای ناایمن و خطرناکی ساخته شده اند که در آینده ای نه چندان دور با توجه به قرار گیری این شهر بروی گسل زلزله خیز در معرض تهدید تخریب قرار دارند. متاسفانه حاکمیت برخی تفکرات سودجویانه و زیر پا گذاشتن چارچوبهای قانونی در شهرداریها موجب به مخاطره افتادن جان و مال شهروندان دراین مناطق شده است. تا جاییکه در برخی از مناطق رشت شاهد ساختمانهایی هستیم که بدون دریافت پایان کار و در حالیکه هنوز طبقات بالا دردست احداث قرار دارند در طبقات پایین مغازه تجاری تشکیل شده که تخلف محسوب می‌شود.

شعبانی تاکید کرد: متاسفانه در شهرداریهای استان اصل بر کیفیت نیست بلکه چرخش امور مالی و درآمد زایی از عوارض و خلاف سازیها نگاه غالب امور عمرانی شهر شده است و براین اساس خلاف سازی بر کیفیت فنی ساختمانها غلبه کرده است.

لازم به ذکر است که پیشتردر گزارش مرور از املاک نسقی، اعلام شد در ۵۰ درصد اراضی شهر رشت، املاک نسقی احداث شده‌اند. همچنین در بازار بزرگ رشت، حدود ۲۰ پاساژ و کاروانسرای قدیمی وجود دارد که به گفته آتش نشانی رشت ماهانه نیازمند بازبینی در رفع نواقص ایمنی هستند.