چگونه است که یک مشت هالوژن نقرهای نور خورده میتوانند با تشکیل تصویری مبتنی بر تکنولوژی و فیزیک و شیمی، اشتیاق و خنده و گریه بسازند و در یک کلام خاطرهسازی کنند؟ این نمایهی نیرومند عکس به ما میگوید که واژههای تصویری آن، از وجود بهوجود آمدهاند، سوژهی عکس آنجا بوده و تصویر ایجاد شده بازتاب نور از شخص، منظره یا چیزی واقعی بوده است.
عکسها پس از تکثیر مکانیکی و نیاز روزافزون مردم، از راههای گوناگون به سراسر دنیا گسترده میشوند اما یکی از راههای اقتصادی و کاربردیتر آنها چاپ کارتپستال بود. کارتپستالهایی ارزان که قابل دسترسی عموم مردم هم بود راهی زیبا و راحتتر برای انتقال فرهنگ و اطلاعات به دنیا شد.
محتوای تصویری کارتپستالها گسترهی گوناگونی را در بر میگرفت. از منظره گرفته تا واقعهای تاریخی، بنایی ارزشمند، چهرهی افراد سرشناس اجتماعی و هنری، کودکان، عجایب سرزمینهای دور و کمتر شناختهشده و بسیاری موارد دیگر. پشت کارتپستالها (که به عنوان Real Photo شناخته میشوند) به گونهای طراحی شدهبود که جای تمبر و نوشتن آدرس فرستنده و گیرنده هم مشخص شده بود و نهایتا پس از نوشتن متنی کوتاه و آدرس، باید در صندوق پستی انداخته میشد.
کلماتی که پشت کارتپستالها نوشته میشوند با جثهی ضعیفشان، باری از عشق و ارادت و دلتنگی را حمل میکردند. شور و عشق و ارادت سوار بر کارتپستال به سراسر دنیا سفر میکرد و دلها را نزدیکتر مینمود. بازار کارتپستالها که زمانی نه چندان دور آباد و پررونق بود، امروزه (شکل فیزیکی و قابل لمسشان) در معرض نابودی قرار گرفته است.
با پیشرفت علم و فنآوری، شیوههای زندگی و راههای بروز احساسات نیز دستخوش دگرگونی میشود. اکنون انتظار رسیدن نامه و لمس فیزیکی کارت پستال، بوکردن و گاه به گاه بوسیدن آن، محلی از اعراب ندارد. هرچه هست به شکل دیجیتال و از طریق شبکههای مجازی رخ میدهد نهایتا Delete میشود.
گاه عکس تکراری، استیکرهای بیرمق و متنهای تایپی همیشگی، اشتیاقی که ایجاد نمیکنند هیچ! حوصله سربر هم شدهاند. اما گذشت زمان و تغییر کاربری چیزها، گاهی باعث ارزشمند شدن آنها میشود. کارتپستالها که زمانی محمل دوستی و محبت و تبریک سال و مناسبتهای دیگر بودند، امروزه سندی ارزشمند برای مطالعات اجتماعی، فرهنگی و تاریخی به شمار میآیند.
کارتپستالهایی که عکس، متن، مهر و تمبر را یکجا دارند، بخش مهمی از دادههای ارزشمندی هستند که باید رمزگشایی شده و مورد بهرهبرداری قرار گیرند. کارتپستالها باید از جعبهها و آرشیوها بیرون بیایند. پژوهشگران به اطلاعات آنها نیاز دارند، البته کار بررسی، شناخت، واکاوی، رمزگشایی، ثبت و ارائهی اطلاعات کارتپستالها باید از سوی گروههای حرفهای صورت گیرد.
ما امروز وامدار آن دسته از مردمانی هستیم که در دورهی خویش مهربان و خوشذوقتر بودهاند و با انتشار اشتیاق و محبت و پیامهای تبریک، نسلهای پس از خود را نیز بهرهمند کردهاند. مهربان باشیم./ سال نو مبارک