ضرب سکه به‌نام یک محل نشانه‌ی قلمرو حکومت آن پادشاه به حساب می‌آمد و پادشاهان پس از اشغال یک منطقه، بلافاصله به‌نام آن‌جا سکه ضرب می‌کردند تا به همگان نشان دهند که آن‌جا را تصرف کرده و بر آن مردم حکومت می‌کنند.
ضرابخانه یا زرآبخانه محلی است که تولید و ساخت سکه در آن انجام می‌گیرد. در گذشته در اکثر شهرهای قلمرو یک حکومت ضرابخانه‌هایی وجود داشت که وظیفه‌اش ضرب سکه با نام آن شهر و همچنین تامین نیاز پولی و مسکوکات آن منطقه‌ی جغرافیایی بود.
ضرب سکه به‌نام یک محل نشانه‌ی قلمرو حکومت آن پادشاه به حساب می‌آمد و پادشاهان پس از اشغال یک منطقه، بلافاصله به‌نام آن‌جا سکه ضرب می‌کردند تا به همگان نشان دهند که آن‌جا را تصرف کرده و بر آن مردم حکومت می‌کنند.
گیلان در طول تاریخ خود سرزمینی بود که مهاجمان بسیاری را پشیمان کرده و موانع طبیعی و شجاعت مردمانش باعث می‌شد که سلسله‌های بزرگ تاریخی تمایلی برای تصرفش نداشته باشند و سعی نمایند با ضرب سکه‌ای به‌نام آن محل و اخذ مقادیری خراج سالیانه از خیر اشغال آن سرزمین بگذرند. ایلخانان مغول و تیمور گورکان از این دسته حکام به شمار می‌رفتند که سکه به نام شهرهای گیلان دارند اما عملا بعضی مناطق را به تصرف خود در نیاوردند.
پیش از اسلام هم به خاطر همین موانع طبیعی سکه‌ای مستقل که به نام محلی در گیلان ضرب شده باشد مشاهده نشده است، در اواخر دورهی ساسانی پیش از حمله اعراب سکه‌هایی به نام حکام تبرستان یا تپورستان که به اسپهبدان معروف بودند ضرب شده‌اند هر چند تفکیک سرزمینی امروزی بین گیلان و طبرستان یا تپورستان وجود نداشته است، اما به نظر نگارنده نمی‌توان با درصد بالایی سکه‌های اسپهبدان را به طور کامل به گیلان منتصب کرد.
اسپهبدان تبرستان از خانواده‌های بزرگ و اشراف ساسانی بودند که بر نواحی کوهستانی تبرستان (تپورستان) حکومت می‌کردند. پیش از تسلط کامل اعراب بر‌این بخش از ایران چهار سلسله اسپهبدان قارنوندی، اسپهبدان دابویهی، اسپهبدان پادوسپانی و اسپهبدان باوندی حکومت می‌کردند. اسپهبدان دابویهی و پادوسپانی از نسل گیلانشاه بودند. گیلانشاه از حاصل ازدواج پیروز شاهزاده ساسانی، نوه‌ی جاماسپ با دختر یکی از بزرگان گیلان بود و پسری به نام گیل داشت که ملقب به گاوباره بود. او از سوی یزدگرد سوم به حکومت رویان و گیلان منصوب شد و دو پسر به نامهای دابویه و پادوسپان داشت. دابویه بر گیلان و تبرستان و پادوسپان بر رستمدار و دیلمستان و رویان حکومت می‌کردند.
از اسپهبدان دابویهی به غیر از خود دابویه سکه‌هایی برجا مانده که شامل چهار اسپهبد فرخ (فرخان اول)، دادبرزمهر، فرخان دوم و خورشید است.
جنس سکه‌های اسپهبدان تبرستان عمدتا از نقره بوده است و بر روی سکه تصویر خسرو پرویز دیده می‌شود. در مقابل تصویر نام فرمانروای تبرستان به خط پهلوی نوشته شده است و در حاشیه با اقتباس از سکه‌های سال‌های آخر سلطنت خسروپرویز کلمه فرافزون دیده می‌شود و در قسمت تاج بال شاهین مظهر‌ایزد بهرام الهه آتش و پیروزی دیده می‌شود. همچنین در تصویر فرمانروا دو قاب دایره‌ای شکل قرار گرفته است. روی سکه در حاشیه‌ی خارج دایره تصویر ماه و ستاره و تشتر که از سمبل‌های دین زرتشت هستن، دیده می‌شود و در حاشیه‌ی خارجی معمولا کلمه «آپد» به معنی آبادانی به خط پهلوی ساسانی نوشته شده است.
پس از اسلام گیلان پناهگاه فراریان شیعه‌ای بود که از ترس خلفای اموی و عباسی به‌این منطقه آمده بودند و بعدها حکومت‌های محلی شیعه تشکیل داده و سکه‌های بسیار اندکی از آن‌ها به دست آمده است، مانند سکه‌ی حکومت جستانیان با محل ضرب رودبار که در سال ۳۶۱ هجری قمری ضرب شده است.
اما در پشت این سکه‌ها کاملا از سکه‌های اواخر دورهی ساسانی اقتباس شده که شامل آتشدان مقدس در حال اشتعال و دو روحانی نگهبان آتش در طرفین آتشدان است.
سکه‌های تبری دارای سال ضرب و محل ضرب تپورستان هستند، این سکه ها در منطقه‌ی طبرستان و گیلان در مبادلات تجاری رایج بوده اند. پس از مرگ خورشید، تبرستان به دست عباسیان گشوده شد. حکام عرب تبرستان تا سال ۱۶۱ تبرستانی برابر با ۱۹۷ ق به مدت ۵۲ سال به همان روش گاوبارگان به ضرب سکه پرداختند.
اکثر این سکه‌ها، شباهت بسیاری با سکه‌های تبری پیش از اسلام دارد و فقط نام حاکم به خط کوفی در مقابل تصویر او نوشته می‌شد به غیر از خالد اولین حاکم عرب تبرستان که نامش به خط پهلوی و عمربن علا که گاهی نامش به خط پهلوی بر روی سکه ها نوشته شده است.
پس از اسلام گیلان پناهگاه فراریان شیعه‌ای بود که از ترس خلفای اموی و عباسی به‌این منطقه آمده بودند و بعدها حکومت‌های محلی شیعه تشکیل داده و سکه‌های بسیار اندکی از آن‌ها به دست آمده است، مانند سکه‌ی حکومت جستانیان با محل ضرب رودبار که در سال ۳۶۱ هجری قمری ضرب شده است.
هرچند دقیقا نمی‌توان گفت آیا این رودبار، همان شهر رودبار فعلی است یا خیر؟ همچنین سکه‌هایی که از اسماعیلیان با محل ضرب کرسی دیلم به دست آمده، منظور رودبار الموت است.
هوسم اولین ضرابخانه شناخته شده سکه در گیلان
شیعیان زیدیه
شاید بتوان هوسم یا رودسر فعلی را اولین ضرابخانه‌ی رسمی سکه در گیلان عنوان کرد، این سکه در ضرابخانه هوسم توسط حکومت زیدیان که شاخه‌ای از علویان بودند، در سال ۴۰۰ هجری قمری ضرب شده است
ضرابخانه‌ی گشتاسبی یا تالش گشتاسبی
زیاریان یا آل زیار خاندان کوچک گیلی– دیلمی‌در سرزمین‌های جنوب شرقی دریای مازندران بودند. امیران زیاری در قرن چهارم و پنجم هجری بر گرگان، طبرستان و در برخی ادوار قومس، دیلم و گیلان نیز فرانروایی‌می‌کردند.
اولین سکه‌ی ضرابخانه لاهیجان
دورهی ایلخانان مغول
بعد از ضرابخانه‌ی هوسم یا رودسر، لاهیجان دومین منطقه از گیلان بود که در آن سکه‌ای رسمی به‌نام آن منطقه ضرب شده است. در زمان غازان محمود، هفتمین‌ایلخان مغول که حوالی سال‌های ۶۹۴ الی ۷۰۳ هجری قمری حکومت می‌کرده سکه‌ای با محل ضرب لاهیجان دیده می‌شود. اما خود این سکه دارای ابهامات تاریخی است. اول این‌که متاسفانه در تمامی سکه‌های ضرب لاهیجان دیده شده از غازان محمود، تاریخ ضرب قابل مشاهده نیست و نامعلوم است.
نکته دوم این است که در روایات تاریخی آمده است که در سال ۷۰۶ هجری قمری سپاهیان مغول به فرمان اولجایتو هشتمین ایلخان مغول به گیلان حمله کردند که از سال ۷۰۳ الی ۷۱۶ هجری قمری حکومت می‌کرده، حال چطور است که ایلخان پیش از اولجایتو سکه‌ای با محل ضرب لاهیجان دارد.
اولجایتو ابتدا با شکست مواجه شد اما چند ماه بعد مجدد به گیلان حمله نمود و دست به ویرانی و کشتار وسیعی زد، امیران گیلان از جمله نوپاشا ناصروند فرمانروای لاهیجان به ناچار جهت امان گرفتن و اعلام اطاعت و رهایی زنان و کودکان دربند مغولان به سلطانیه رفت و پذیرفت باج‌های کلان به دربار اولجایتو‌ایلخان مغول بپردازد و سکه‌ای با نام اولجایتو در لاهیجان ضرب نمودند، تا نشان دهند، این شهر قلمرو حکومت‌ایلخانی است.
اولین سکه‌ی ضرابخانه رشت
دورهی ایلخانان مغول
پس از اولجایتو که شیعه شده بود، فرزندش ابوسعید بهادرخان به‌ایلخانی مغولان رسید که تمایلی به شیعیان نداشت. اولین سکه‌ی ضرب رشت با نام ابوسعید‌ایلخان مغول در سال ۷۲۴ هجری قمری با نمایه های اهل سنت ضرب گردیده است.
تصویر۱۰: سکه‌ی ابوسعید بهادر خان ضرب رشت سال ۷۲۴ هجری قمری
تصویر۱۱: سکه‌ی ابوسعید بهادرخان ضرب رشت سال ۷۲۶ هجری قمری
از نکات جالب این سکه، آن است که حروف کلمه رشت، نقطه ندارد.
تصویر۱۲: سکه‌ی ابوسعید بهادر خان ضرب لاهیجان سال ۷۲۶ هجری قمری
همچنین از ابوسعید سکه‌هایی با محل ضرب لاهیجان وجود دارد. شاید بتوان گفت در عصر مغولان بیشتر سکه‌ها در شهرهای گیلان به‌واسطه جلوگیری از کشتار مردم و پرداخت خراج سالیانه ضرب شده است.
اولین سکه‌ی ضرابخانه فومن
دورهی ایلخانان مغول
اولین سکه با محل ضرب فومن نیز در دورهی مغولان با نام سلیمان‌ایلخان دست نشانده ضرب گردیده است.
تصویر۱۳: سکه‌ی سلیمان‌ایلخان دست نشانده ضرب فومن سال ۷۴۴ هجری قمری
این خود شاهد بر‌این مدعا است که نواحی مختلفی از گیلان به مرور زمان در اواخر دورهی ایلخانی و پس از مرگ‌ایلخان حاکم مجددا به استقلال رسیده و خراج خود را به حکومت پرداخت نمی‌کردند.
ضرب رویان
دورهی ایلخانان مغول
تصویر۱۴: سکه سلیمان‌ایلخان مغول ضرب رویان
دورهی تیموریان
در دورهی تیموریان سکه‌هایی از شاهرخ تیموری ضرب لاهیجان وجود دارد، اما با توجه به روایات تاریخی و روابط سیدعلی کیا با تیمور لنگ عنوان شده که تیمور از حمله به گیلان صرف نظر نموده است، اما در چند سال اخیر دو نمونه سکه با محل ضرب‌های رشت و لاهیجان با نام تیمور به دست آمده است که پرسش‌ها و تناقضات تاریخی ایجاد می‌نماید. به عنوان یک کارشناس سکه باید عرض نمایم که سکه یک سند محکم و قطعی تاریخی است و بر همه روایت‌ها و کتب تاریخی ارجحیت دارد و باید در این زمینه پژوهش بیشتری صورت گیرد.
تصویر۱۵: سکه‌ی بسیار نادر و کمیاب تیمورگورکان ضرب رشت
تصویر۱۶: سکه تیمور گورکان منتسب به لاهیجان
با پرداخت خراج سالیانه تا مدت‌های زیادی روابط تیمور و گیلانیان حسنه بود، تا سال ۷۸۸ ق رابطه‌ی تیمور و سیدعلی کیا تیره گشت وی از پرداخت خراج خودداری نمود و در همین سال به قزوین حمله کرد و پس از تصرف قزوین راه سمرقند و خراسان را مسدود نمود. اما بازهم برخلاف رفتار خشن همیشگی تیمور با سایر ممالک وی از حمله به گیلان خودداری نمود و سعی کرد با نوشتن نامه‌ی تهدید‌آمیز کار را به صورت مسالمت‌آمیز حل و فصل نماید. اما نامه‌ی تیمور با پاسخ دندان‌شکن سیدعلی کیا مواجه شد و در نهایت تیمور نامه توهین‌آمیز وی را بی‌جواب گذاشت و تا زمان مرگ سیدعلی کیا تعرضی به گیلان ننمود. در سال ۷۹۹ ق با کشته شدن سیدعلی کیا و فرمانروایی برادرش تیمور، دستور حمله به گیلان را صادر نمود، اما پس از مذاکراتی با چند تن از امرای گیلان در طارم به توافق رسیدند که گیلانیان مجدد خراج سالیانه خود را پرداخت نمایند.
تصویر۱۷: سکه‌ی شاهرخ تیموری ضرب لاهیجان
اولین سکه‌ی ضرب تمیجان
دورهی تیموریان توسط شاهرخ تیموری ضرب شده است.
تصویر۱۸: سکه‌ی شاهرخ تیموری ضرب تیمجان سال ۸۳۲ ق
اولین سکه‌ی ضرب طارم
به احتمال بسیار بالا اولین سکه ضرب طارم در دوره شاهرخ تیموری ضرب شده است.
تصویر۱۹: سکه‌ی شاهرخ تیموری ضرب طارم سال ۸۲۹ هجری قمری
تصویر۲۰: سکه شاهرخ تیموری ضرب رودبار
سکه‌های حکام محلی گیلان
در این‌جا یک نکته حائز اهمیت است: در بیشتر دوره‌های تاریخی تا پیش از حکومت صفویان، بیشتر نواحی گیلان توسط حکام محلی اداره می‌شده است که آل کیا یکی از این حکومت‌ها بوده است، اما تاکنون هیچ سکه‌ی مستقلی از حاکمان محلی گیلان به دست نیامده است و گاهی در کتاب‌های سکه‌شناسی تصویر تک سکه‌ای مشاهده می‌کنیم که به آل‌کیا منصوب می‌کنند، شاید این فرضیه قابل توجه باشد که معاملات در گیلان بیشتر به‌صورت پایاپای بوده است.
تصویر۲۱: سکه‌ی منتسب به آل کیا هرچند مستندات و منابع معتبری در‌این باره به جز‌این عکس و معرفی آن در کتب سکه شناسی وجود ندارد
دورهی قراقویونلو و آق قویونلو
با مرگ تیمور و اختلافات داخلی شدید شاهزادگان تیموری ابوبکر پسر میرانشاه پس از تیمور در نواحی آذربایجان به قدرت رسید. او در سال ۸۰۹ ق به نبرد با ترکمانان رفت و در این جنگ از قرایوسف شکست خورد و قرایوسف بر تبریز مسلط گشت. ابوبکر پس از شکست به سلطانیه گریخت. قرایوسف پس از فتح تبریز به سلطانیه لشکر کشید و ابوبکر از سلطانیه هم فرار کرد و این پیروزی بزرگ باعث شهرت قرایوسف و قراقویونلوها شد.در جنگ بعدی در سال ۸۱۰ ق نیز میرانشاه پدر ابوبکر کشته شد و غنایم بیشماری نصیب ترکمانان گردید. از این زمان دولت قراقویونلو رسما تاسیس گردید.
در دورهی فرمانروایی ترکمانان روابط حاکمان گیلان با پادشاهان ترکمان گاه تیره بود و زمانی نیز به دوستی و اتحاد می‌گرایید.
در سال ۸۳۳ ق سید حسین کیا با حمایت امیر علاء الدین فومنی. امیرانواز کوهدمی، امیرکیا گوکه و خداوند محمد بازمانده فرمانروایان اسماعیلی به لاهیجان لشکر کشید و با شکست دادن سید محمد کیا حکومت از دست رفته لاهیجان را پس گرفت. سید محمد کیا از سلطان جهانشاه قراقویونلو برای جنگ با سید حسین کیا و متحدانش یاری خواست. سلطان جهانشاه سپاهی برای یاری سیدمحمد کیا به رانکوه ارسال نمود و موجب پیروزی سیدمحمدکیا گردید.
این امر موجب ضرب سکه‌ی جهانشاه قراقویونلو در لاهیجان گردید.
تصویر۲۲: سکه‌ی جهانشاه قراقویونلو ضرب لاهیجان
در زمان حکومت ترکمانان قراقویونلو و آق‌قویونلو عمده ضرابخانه‌های فعال در گیلان شامل رشت، لاهیجان و فومن به طور خاص ضرب‌اینی است.
در سال ۸۵۸ ق جهانشاه قراقویونلو برای تحکیم روابط دوستانه خود با دربار لاهیجان قلعه فالیس و طالقان را به سلطان محمد کیا واگذار کرد. (کرونولوژی تاریخ گیلان، قربان فاخته )
آق قویونلوها آخرین دولت موجود در‌ایران مرکزی و غربی تا پیش از پیدایش دولت صفوی بودند.ایشان هم طایفه دیگری از قبایل ترکمن بودند و اصلی ترین رقیب قراقویونلوها به حساب می‌آمدند. نخستین فردی که از‌این قبیله وارد عرصه سیاسی شد قراقولوک عثمان بیک نام داشت که در دوره‌ای شهرهای ماردین. رها و سیواس را در تصرف خود داشت.
در سال ۸۳۸ ق عثمان بیک در نبردی با اسکندر فرزند قرایوسف کشته شد و پس از وی شخصی به نام علی بیگ به قدرت رسید. او در ابتدای کار با برادرش حمزه درگیر شد و توانست بر او غلبه کند اما در نهایت خود در سال ۸۴۴ ق درگذشت.
با درگذشت علی بیگ فرزندش جهانگیر به ریاست قوم آق قویونلو رسید و با کمک برادرش اوزون حسن توانست بر عموزادگانش فائق آید. حسن بیگ در کنار برادرش به قدرت زیادی رسید و در سال ۸۵۷ ق جهانگیر را از دیاربکر بیرون راند و خود به عنوان حاکم جدید آق قویونلو بر تخت نشست.
در دورهی حسن بیگ (اوزون حسن) آق قویونلو حاکمان گیلان رابطه‌ای نزدیکی همراه با فرمانبرداری به وی داشتند. در سال ۸۷۳ ق هنگامی‌که حاکم لاهیجان و فومن کوهدم را تصرف نمودند و بین خود تقسیم کردند. امیره رستم کوهدمی حاکم کوهدم به نزد حسن بیگ رفته و از او کمک می‌خواهد. حسن بیگ نامهای به متهاجمین می‌نویسد و از ایشان می‌خواهد که از امیره رستم درگذرند. پس از این نامه آن‌ها دستور حسن بیگ را اجرا می‌کنند. یا در سال ۸۷۹ ق حسن بیگ از حاکمان بیه‌پیش و بیه‌پس خواست تا برای دفع حمله چاکرلوها به اردبیل به او کمک کنند. به رغم هزینه‌های زیاد مالی و جانی دو حاکم گیلانی بدون چون و چرا اطاعت کرده و دستور اوزون حسن را اجرا می‌کنند.
این وقایع نشان از تسلط زیاد حاکم آق قویونلو بر حاکمان گیلان دارد. در سال ۸۸۱ ق سلطان حسن بیگ طی فرمانی فرمانروایی سلطان محمدکیا را بر همه گیلان در قبال دریافت چهل خروار ابریشم شصت منی به رسمیت شناخت.
تصویر۲۳: سکه حسن بیگ آق قویونلو ضرب فومن
تصویر۲۴: سکه‌ی حسن بیگ آق قویونلو ضرب لاهیجان
دورهی صفویه
در عصر صفویه و الحاق رسمی‌گیلان به حکومت مرکزی ایران شاهد رونق ضرابخانه‌های سکه در شهرها و نقاط کوچک گیلان هستیم. ضرابخانه‌های کوچسفان (کوچصفهان)، تمیجان، دیلمان، کرجیان، لشت نشا، تنکابن در کنار رشت، لاهیجان و فومن به‌عنوان شهرهای بزرگ‌تر می‌باشند.
تصویر۲۵: سکه‌ی شاه اسمعیل دوم ضرب کوچسفان (کوچصفهان)
تصویر۲۶: سکه‌ی شاه اسمعیل اول ضرب تنکابن
تصویر۲۷: سکه‌ی شاه اسمعیل اول ضرب دیلمان
تصویر۲۸: سکه‌ی شاه اسمعیل اول ضرب تمیجان
تصویر۲۹: سکه‌ی احتمالا شاه اسمعیل اول ضرب کرجیان
تصویر۳۰: سکه‌ی دوره صفویه با سورشارژ عدل لشت‌نشاء
دورهی افشاریه
در دورهی افشاریه، ضرابخانه‌ی رشت فعالیت بیشتری داشته با توجه به تمرکز افشاریان به نواحی شرقی‌ایران بقیه‌ی ضرابخانه‌ها رونق چندانی نداشت.
تصویر۳۱: سکه‌ی بسیار نایاب جلوس نادرشاه افشار ضرب رشت
دورهی زندیه
در زمان زندیه نیز عمدتا رشت مرکزیت بیشتری بر گیلان داشت و سکه‌های شورشی ها مثل محمدحسن خان قاجار و هدایت الله خان فومنی نیز در رشت ضرب شده اند.
در سال ۱۱۶۳هجری قمری محمد حسن خان رئیس‌ایل قاجار برای تصاحب پادشاهی‌ایران در استرآباد قیام نمود و پس از فتح مازندران به گیلان لشگرکشی کرد. او موفق شد حاجی جمال فومنی حاکم منصوب شاهرخ افشار را شکست دهد و رشت را تصاحب نماید.
حاجی جمال با قبول فرمانبرداری از محمدحسن خان در مقام حکومت گیلان باقی ماند در سال ۱۱۶۵ ق کریم خان زند به همراه چهل هزار سوار عازم گیلان شد و این منطقه را بدون جنگ و خونریزی به تصرف خود درآورد او نیز حاجی جمال را از سوی خود به حکومت گماشت.
محمدحسن خان از تسلیم حاجی جمال سخت برآشفت و مجددا به گیلان حمله کرد و وی را برکنار کرده و امیرگونه خان افشار را به جای او منصوب نمود.
تصویر۳۲: سکه‌ی محمدحسن خان قاجار ضرب رشت
در سال ۱۱۶۹ ق آزاد خان افغان حاکم آذربایجان به گیلان حمله کرد و آن را برای مدت کوتاهی تصرف نمود اما محمدحسن خان با حمله غافلگیرانه او را شکست داد و مجبور به خروج از گیلان نمود.
پس از خروج محمدحسن خان قاجار آقا رفیع شفتی و میرزا زکی نائب الحکومه گسکر وارد رشت شدند و حاجی جمال فومنی را پس از بازگشت از سفر حج به قتل رساندند. اما در سال ۱۱۷۰ ق محمدحسن خان مجددا به رشت عزیمت نمود و قاتلین حاجی جمال را دستگیر و اعدام کرد و هدایت الله خان فرزند خردسال او را به حکومت گیلان گماشت.
تصویر۳۳: سکه‌ی هدایت الله خان فومنی معروف به اتورخان رشتی ضرب رشت
اما در سال ۱۱۷۲ ق محمدحسن خان در نهایت در نبرد با کریم خان زند کشته شد و گیلان و مازندران و استرآباد به دست کریم خان افتاد.
تصویر۳۴: سکه‌ی کریم خان زند ضرب دارالمرز رشت
دورهی قاجاریه
در دورهی قاجار نیز رشت و اندکی لاهیجان تمرکز بیشتری روی ضرب سکه داشتند.
تصویر۳۵: سکه‌ی فتحعلی شاه قاجار ضرب دارالمرز رشت
شاید امروز بعضی از این نواحی دیگر جزو تقسیم بندی گیلان نباشند، مانند: تنکابن، رویان، کرجیان (منطقه‌ای نزدیک رامسر)، طارم که در استان‌های همجوار گیلان و یا حتی مانند تالش گشتاسبی در کشور آذربایجان واقع باشند، اما تمامی آن‌ها در گذشته بخشی از گستره‌ی وسیع گیلان و ایالت گیلانات به حساب می‌آمدند و در بحث سکه‌شناسی گیلان نمی‌توان از آن‌ها چشم پوشی نمود.
در اواخر حکومت ناصرالدین شاه قاجار وی دستور داد ضرابخانه‌ی ضرب سکه با روش جدید و ماشینی ایجاد شود، با ایجاد این ضرابخانه از سال ۱۲۹۴هجری شمسی به بعد سکه‌هایی در ایران به صورت استاندارد و متحدالشکل در ضرابخانه‌ی پایتخت ضرب شد و این روش ضرب تا پایان دورهی قاجار ادامه داشت.
تصویر۳۶: نمونه‌ای از سکه‌های ماشینی دوره قاجار
مجموعه سکه‌های ضرب گیلان حاصل یک عمر تلاش نگارنده برای پاسداشت تاریخ سکه و سکه‌شناسی سرزمین سبز اجدادم است. امید که در آینده‌ی نزدیک شاهد تاسیس موزه‌ی تخصصی سکه‌های گیلان در این استان باشیم.
