رییس مرکز مدیریت راه‌های گیلان از ثبت بیش از ۳۷ میلیون پلاک یکتا در محورهای مواصلاتی استان در اردیبهشت ماه امسال خبر داد. به گفته او، ۵۸ درصد از این پلاک‌ها متعلق به وسایل نقلیه غیربومی بوده است.
طبق این آمار، محور لاهیجان ـ لنگرود با ثبت یک میلیون و ۲۱۷ هزار و ۷۲۹ تردد، یکی از پرترددترین محورهای استان در اردیبهشت سال جاری به شمار می‌رود.
آمار بالای تردد خودروهای غیربومی در جاده‌های استان، بازتابی از افزایش چشمگیر مهاجرت و حضور موقت یا دائم افراد غیربومی در گیلان است. در سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از همه‌گیری کرونا و با تشدید بحران‌های زیست محیطی از خشکسالی تا فرونشست، روند مهاجرت به استان‌های شمالی، از جمله گیلان، سرعت گرفته است.
بسیاری از افراد ساکن کلان‌شهرهایی مانند تهران، قزوین و کرج، با هدف بهره‌مندی از آب‌وهوای مطلوب، آرامش نسبی و طبیعت بکر گیلان، به این استان مهاجرت کرده‌اند یا خانه دوم خود را در آن بنا کرده‌اند.
در برخی نقاط استان، به‌ویژه در شهرهایی مانند لاهیجان، لنگرود، رشت، ماسال و اطراف فومن، زمین‌های کشاورزی و منابع طبیعی با تغییر کاربری به ویلا و مجتمع‌های تفریحی تبدیل شده‌اند.
خرید گسترده زمین توسط افراد غیربومی در این مناطق، نه تنها در حال تغییر تدریجی سیمای روستاها و بافت سنتی گیلان است، بلکه نگرانی‌هایی را در زمینه محیط‌زیست، منابع آب و بومی‌زدایی از چهره روستاها به‌وجود آورده است.
از طرفی افزایش سفر به گیلان نیز پدیده‌ای مداوم شده است. به طوری که با آغاز هر تعطیلات چند روزه، موج ورود خودروهای غیربومی به استان آغاز می‌شود و در محورهای منتهی به گیلان شاهد ترافیک‌های سنگین و ازدحام هستیم. این ورود و خروج‌های مداوم، ابعاد وحشتناک‌تری از معضلات زیست‌محیطی گیلان در بخش مدیریت زباله و پسماند را نمایان کرده است.
این روند به شکل منطقی باید به رونق گردشگری و اقتصاد محلی کمک کند، امابه علت نبود برنامه‌ریزی و نظارت دقیق به تهدیدی برای منابع طبیعی، زیرساخت‌ها و هویت فرهنگی استان تبدیل شده است. شهریور سال گذشته با شروع تعطیلات چندروزه برخی اقلام اساسی و بنزین در گیلان با کمبود شدید مواجه و حتی نایاب شد.
گرچه گیلان در سال‌های اخیر با رشد قابل توجه مسافرت‌ها و افزایش حضور جمعیت غیربومی مواجه بوده، اما امکانات و زیرساخت‌های آن همچنان محدود و ناتوان از پاسخ‌گویی به این حجم از تردد و جمعیت موقت است. زیرساخت‌های حیاتی مانند راه‌ها، آب، فاضلاب، حمل‌ونقل عمومی، بهداشت و خدمات شهری، پاسخ‌گوی نیازهای روزافزون مسافران و مهاجران جدید نیستند.
با وجود این فشار بی‌سابقه بر منابع و زیرساخت‌های گیلان، دولت تاکنون ردیف‌های اعتباری ویژه یا تسهیلات خاصی برای توسعه پایدار این استان در نظر نگرفته است. گیلان نه‌تنها سهم مناسبی از بودجه‌های ملی حوزه گردشگری و حمل‌ونقل دریافت نمی‌کند، بلکه در رقابت با استان‌هایی با نفوذ سیاسی و اقتصادی بیشتر، در اولویت برنامه‌های عمرانی کشور قرار ندارد.
این در حالی است که توسعه متوازن زیرساخت‌های استان‌های گردشگرپذیر، نه‌تنها به توزیع عادلانه فرصت‌ها کمک می‌کند، بلکه مانع از تخریب محیط‌زیست، بروز نارضایتی بومی‌ها و کاهش کیفیت زندگی در این مناطق می‌شود. کارشناسان هشدار می‌دهند که بی‌توجهی مستمر به زیرساخت‌های گیلان در بلندمدت می‌تواند آثار جبران‌ناپذیری بر وضعیت اجتماعی، زیست‌محیطی و اقتصادی این استان برجای بگذارد.
