بیست و هفت سال پیش سازمان مردم نهادی برای کمک به سلامت گیلان زمین مظلوم آستین همت بالا زد که نامش نشان از آرمان و مرامش دارد «سبزکاران بالان».
سازمان مردم نهادی که چشم‌اندازش توسعه پایدار سرزمین مادری‌اش پردیس گیلان است.
«نسیم طواف زاده» کارشناس ارشد مدیریت برنامه ریزی و آموزش محیطزیست و مدیرعامل موسسه سبزکاران بالان در خصوص سابقه کاری این سمن گفت: فعالیت ما از سال۷۶ شروع شد ولی موسسه سال۸۰ به ثبت رسید. اوایل در بخش‌های مختلفی فعالیت می‌کردیم اما از چند سال پیش به صورت متمرکز روی آب و تالاب، جنگل و پسماند به دلیل تاثیر روی هر دوی این اکوسیستم‌ها کار می‌کنیم.
هدف ما فقط کاشت نهال نیست بلکه در تلاشیم با جلب مشارکت مردم محلی پس از اتمام پروژه و با تلاش برای ثبت منطقه به عنوان یک قرق بومی محلی بتوانیم به روند احیا و استفاده خردمندانه از جنگل کمک کنیم.
کاشت ۴۶هزار نهال
طواف‌زاده در ادامه از پروژه «بانی جنگل» بعنوان یکی دیگر از اقدامات سبزکاران یاد و اظهار کرد: در مرحله نخست، مسئولیت مراقبت و احیای بخش کوچکی از جنگل‌های هیرکانی به نام لیشک در شهرستان سیاهکل به وسعت حدود ۹۱ هکتار را با تفاهم اداره کل منابع طبیعی به عهده گرفتیم و در قالب این پروژه تاکنون ۴۶ هزار نهال کاشته‌ایم.
وی اضافه کرد: هدف ما فقط کاشت نهال نیست بلکه در تلاشیم با جلب مشارکت مردم محلی پس از اتمام پروژه و با تلاش برای ثبت منطقه به عنوان یک قرق بومی محلی بتوانیم به روند احیا و استفاده خردمندانه از جنگل کمک کنیم.
وی با بیان این که جامعه جنگل فقط از درختان تشکیل نشده بلکه جانوران موجود در منطقه و مردم بومی جزو اکو سیستم محلی محسوب می‌شوند افزود: ما به مردم منطقه برای زندگی بهتر کمک می‌کنیم. می‌کوشیم فشار کمتری به طبیعت وارد شود. پرنده‌های منطقه را رصد می‌کنیم که حفاظت ما چه تغییری روی جامعه پرندگان داشته است.
طواف‌زاده یادآور شد: در سال اول لانه‌های خالی روباه و پیچا شال را مشاهده کردیم اما با محصور کردن منطقه و ایجاد گذرگاه‌های کوچکی برای حیات وحش پیچا شال‌ها از یک خانواده به سه خانواده افزایش یافتند و چرخه زادآوری جانورانی چون شغال، گراز و تشی بیشتر شده است. امیدواریم با تغییرتحولات صورت گرفته در منطقه به زودی شاهد حضور و زادآوری گونه‌های بومی دیگر مثل پلنگ و خرس نیز باشیم.
با بررسی‌های انجام شده از وجود گیاهان دارویی در منطقه و ارزش آنها با خبر شدیم و برای معرفی این گونه‌ها و چگونگی استفاده یا حتی فروش آن به مردم محلی کمک می‌کنیم.
یکی از اهداف مهم ما توانمند سازی جامعه روستایی منطقه شامل ( لیشک ، چاله شم و کاشکی ) است. به همین منظور دو قرقبان از جامعه محلی استخدام کردیم و برای کارهایی نظیر کاشت نهال، وجین علف های هرز و این گونه امور به جامعه محلی هزینه پرداخت می‌کنیم. هر کدام از زنان روستا که نهال تولید کنند از او خریداری و در زمینه فروش محصولات خانگی‌شان مثل رب انار و دوشاب و دستبافه‌ها نیز کمک می‌کنیم.
اکنون در حال رایزنی با برخی برندها برای انتقال یک بخش کوچکی از خط تولیدشان به این منطقه هستیم. اگر این سلسله اقدامات را به هم پیوند دهیم در واقع این جامعه اعم از حیات‌وحش و مردم محلی قوی‌تر می‌شود و در نهایت خودشان مسیرشان را ادامه می‌دهند و امیدواریم تا ۱۰ سال آینده قرق را به جامعه محلی واگذار کنیم.
وی یادآور شد: با ایجاد نهالستان با کمک مردم محلی در تلاش هستیم به تولید گونه‌های بومی بپردازیم و ارزش‌های موجود در منطقه را معرفی و در راستای اشتغال پایدار نیز با جلب مشارکت و مشورت زنان محلی و معرفی تولیدات آنان به بهبود جایگاه اجتماعی، اقتصادی آنان بپردازیم.
فرهنگ سازی برای کاهش مصرف به عهده سازمان تبلیغات اسلامی گذاشته شده اما مشخص نیست تاکنون در این زمینه چه اقدامی صورت گرفته است.
پسماند کمتر، محیطزیست سالم‌تر
این تسهیلگر اجتماعی از جمله دیگر اقدامات سبزکاران به برگزاری دوره‌های آموزشی در شهر و روستاها اشاره و تصریح کرد: با همکاری شبکه محیط زیست و منابع طبیعی گیلان برنامه‌ای با قابلیت اجرایی بالا و هزینه‌های بسیار اندک در مقایسه با هزینه‌های فعلی دهیاری‌ها تنظیم کردیم.
طواف‌زاده افزود: متاسفانه وعده‌های استاندار قبلی برای اجرای این برنامه محقق نشد ولی برای اجرای شدن آن با حضور استاندار خوش فکری چون هادی حق شناس امیدواریم.
این کارشناس ارشد مدیریت برنامه‌ریزی و آموزش محیطزیست همچنین به اجرای برنامه‌های آموزشی مدیریت بهینه پسماند برای بچه ها از پیش دبستانی تا راهنمایی اشاره کرد.
طواف‌زاده بیان کرد: درخصوص مدیریت زباله با حمایت شهرداری رشت و با همراهی سمن‌های دیگر گیلان و تمامی ارگان‌های درگیر مساله پسماند مثل شهرداری‌ها، فرمانداری‌ها، بخشداری‌ها، محیط زیست و منابع طبیعی، درخت مساله پسماند استان را با بررسی ریشه‌های مساله، اشتباهاتی که تاکنون صورت گرفته و نتایج خروجی‌ها مشخص کردیم.
وی با اشاره به درآمدزا بودن زباله و لقب آن بعنوان طلای کثیف تصریح سایر سازمان‌ها و ارگان‌های ذیربط برای فرهنگ‌سازی مصرف و مدیریت پسماند نادیده گرفته شده است.
طواف زاده متذکر شد: سازمان تبلیغات اسلامی بودجه‌ی کلانی برای اصلاح الگوی مصرف در زمینه پسماند و آب دارد ولی مشخص نیست که این بودجه چه می‌شود.
مدیر مسئول موسسه محیط‌زیستی سبزکاران، مصرف‌گرایی را یکی از چالش‌های مهم در امر پسماند عنوان و تصریح کرد: فرهنگ سازی برای کاهش مصرف به عهده سازمان تبلیغات اسلامی گذاشته شده اما مشخص نیست تاکنون در این زمینه چه اقدامی صورت گرفته است.
این کارشناس ارشد مدیریت برنامه‌ریزی و آموزش محیطزیست با اشاره به تولید روزانه دو هزار تن زباله در گیلان متذکر شد: با وجود اهمیت طبیعت و شکننده بودن محیطزیست و چالش‌های پسماند در استان هیچ شرکت تخصصی در حوزه پسماند نداریم.
یکی از خروجی‌های «سرآ » اقدام شهرداری برای خریداری ۴ خودرو ون ویژه معلولان است که از شهرداری به چهار نقطه پرتردد مانند فلکه گاز، میدان گیل به حمل و نقل مسافر مشغولند.
۱۱۴ برنامه در مسیر توسعه پایدار
از سال ۹۶ رویداد «سرآ » با هدف آگاهی‌رسانی و شکل‌گیری شبکه‌ای از انسان‌های مسئولیت‌پذیر را آغاز و تا امروز ۱۱۴ برنامه در حول محور توسعه پایدار اجرا کرده‌ایم.
یکی از خروجی‌های «سرآ » اقدام شهرداری برای خریداری ۴ خودرو ون ویژه معلولان است که از شهرداری به چهار نقطه پرتردد مانند فلکه گاز، میدان گیل به حمل و نقل مسافر مشغولند.
یکی از برنامه‌های «سرآ » به بحث زنان سرپرست خانوار می‌پرداخت که مشکلات درآمدی و فروش محصولات داشتند. بعد از همایشی که در انزلی داشتیم توانستیم تعدادی از مدیران فروشگاه‌ها موافقت کردند که این محصولات را به صورت امانی و بدون دریافت درصد در معرض فروش قرار دهند.
سبزکاران،اهداف و میثاق
سبزکاران تشکلی غیردولتی، غیرانتفاعی و غیرسیاسی است که با احترام به انسان و جایگاه طبیعت با هدف نهادینه‌کردن فرهنگ و اخلاق محیط‌زیستی و پایداری توسعه با کمک دانش و تجربه بومی، کار مشارکتی، توان‌افزایی و توانمندسازی جامعه‌ی محلی با مسؤولیت‌پذیری گروهی، پذیرش تنوع و تکثر تلاش می‌کند.
موسسه سبزکاران بالان ۳۰ عضو دائم دارد که به صورت روزانه با این سمن همکاری دارند. ۳۰۰ عضو نیز در برنامه‌های این موسسه همکاری دارند و چهار هزار نفر که از برنامه ها حمایت می‌کنند.
هر یک از ما می‌توانیم با مصرف بهینه و تولید زباله کمتر ، مدیریت صحیح پسماند، حفاظت از سلامت آب و خاک و احترام به محیطزیست و پرهیز از آسیب به طبیعت و جانداران یک سبزکار باشیم.
عکاس: نگین عیناوی‌پور
نظرات بسته شده است.