این‌روزها مهدهای کودک با چالش‌های متعددی مواجه هستند و البته که آخرینش مطرح شدن موضوع کاهش سن ورود کودکان به پایه اول دبستان است. گفتنی است؛ اکنون این دل‌نگرانی برای مدیران مهدهای کودک وجود دارد که در صورت تصویب طرح «کاهش سن ورود به پایه اول دبستان به پنج‌سال تمام»، آن‌ها بخشی از کودکان تحت‌پذیرش خویش را از دست می‌دهند.
از یاد نباید برد مهدکودک نخستین فضای آموزشی خارج از منزل و پیش از ورود به دبستان، برای کودکان محسوب می‌شود. نگاهی به گذشته حاکی از این است که نخستین کودکستان ایران به سال ۱۳۰۳ در تبریز ازسوی جبار باغچه‌بان، زیر نظر وزارت معارف شکل گرفت.
تردیدی وجود ندارد که مهدهای کودک به‌عنوان محیطی امن در راستای پرورش جسم، هوش، رفتار، گفتار، عواطف و خلاقیت کودکان می‌توانند تقشی به‌سزا داشته باشند. و البته ارائه خدمات نگهداری کودکان ازدیگر کاربردهای مهم مهدهای کودک است که بسیاری از مادران شاغل به آن نیازدارند و به اهمیت کیفیت مناسب آن واقف هستند.
مهدکودک نخستین فضای آموزشی خارج از منزل و پیش از ورد به دبستان، برای کودکان محسوب می‌شود. نگاهی به گذشته حاکی ازاین است که نخستین کودکستان ایران به سال ۱۳۰۳ در تبریز ازسوی جبارباغچه‌بان، زیر نظر وزارت معارف شکل گرفت
واقعیت این است که مهارت حضور در اجتماع و یادگیری بسیاری از آموزه‌های ضروری زیر سقف مهدهای کودک در کودکان بسیاری نهادینه شده است و در اهمیت فعالیت این رویکرد مهم شکی وجود ندارد. با این وجود در سال‌های اخیر مهدهای کودک با مشکلات بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و به‌ویژه پس ازهمه‌گیری کرونا و افزایش مشکلاتِ متعاقب آن، شاهد تعطیلی تعدادی از آن‌ها بوده‌ایم.
چالش‌های موجود
پای حرف مدیران مهدهای کودک که می‌نشینیم آن‌ها نیزمانند بسیاری ازمشاغل از تنگناهای اقتصادی سخن می‌گویند. افزایش اجاره‌بها یکی ازاین موارد است. در واقع جابه‌جایی مهدهای کودک امری بسیار دشوار است، چرا که یافتن ساختمان مناسب دشوار و تجهیز و استانداردسازی مکان مهدکودک پس ازهر جابه‌جایی مستلزم هزینه‌کرد بسیار است.
کاهش فرزندآوری یکی دیگر ازمواردی است که بر رونق فعالیت مهدهای کودک تاثیر گذاشته است.
همچنین شرایط اقتصادی نامناسب سبب شده است تا برخی مادران شاغل، فرزندانشان را برای نگهداری به مادربزرگ‌ها بسپارند و بعضی مادران خانه‌دار هم که قبلا برای بهره‌مند ساختن کودکانشان ازفضای آموزشی و تفریحی مهدهای کودک، آن‌ها را روانه مهد می‌ساختند، در سال‌های اخیر از این کار خودداری می‌کنند. همچنین یکی دیگر ازگلایه‌هایی که مطرح می‌شود، افزایش تعداد خانه‌های بازی است که گویا از رونق مهدهای کودک کاسته است.
طرح کاهش سن ورود به دبستان
و اما این اواخر مورد دیگری در ارتباط با فعالیت مهدهای کودک در فضای رسانه‌ای کشور بازتاب یافته است.«الهه رضایی»، که سال‌ها پیش مجری محبوب برنامه‌های کودک و نوجوان بود و اکنون مدیر مهدکودک است، چنین بیان کرده: «تا پیش از این، تمامی آموزش‌های صفر تا شش‌سال زیر نظر مهدکودک‌ها بود. از زمانی که مهدکودک‌ها به‌جای بهزیستی زیر نظر سازمان تعلیم و تربیت قرار گرفتند، ارتباط مستقیم ما با آموزش‌وپرورش هم بیشتر شد. حالا قرار است قانونی تصویب شود که آموزش‌وپرورش کودکان پنج و شش‌ساله را مستقیما جذب کند و دیگر این گروه سنی به مهدکودک‌ها سپرده نشوند.»
الهه رضایی: تا پیش از این، تمامی آموزش‌های صفر تا شش‌سال زیر نظر مهدکودک‌ها بود. از زمانی که مهدکودک‌ها به‌جای بهزیستی زیرنظر سازمان تعلیم و تربیت قرار گرفتند، ارتباط مستقیم ما با آموزش‌وپرورش هم بیشتر شد. حالا قرار است قانونی تصویب شود که آموزش‌وپرورش کودکان پنج و شش‌ساله را مستقیما جذب کند و دیگر این گروه سنی به مهدکودک‌ها سپرده نشوند
وی یادآور شد:«حدود ۷۰۰ مهدکودک در تهران فعال هستند. اگر این طرح اجرایی شود، عملا نقش آموزشی مهدکودک‌ها از بین می‌رود و تلاش چندساله مربیان برای آموزش اولیه کودکان بی‌ثمر می‌ماند. آموزش‌وپرورش هم در حال حاضر نتوانسته برای دانش‌آموزان بزرگ‌تر دستاورد چشمگیری داشته باشد، چه برسد به اینکه بخواهد این بخش را هم در اختیار بگیرد. این تصمیم نوعی بایکوت مهدکودک‌هاست.»
اهمیت آشنایی با مدرسه پیش از آغاز پایه اول
دوره پیش دبستان در ایجاد آمادگی لازم برای ورود به پایه اول دارای اهمیتی انکارناپذیر است. سن مجاز برای پیش دبستانی دوره اول، چهار تا پنج‌سال و سن ورود به دوره دوم یا «پیش دو»، شش‌سال در نظر گرفته شده است.
یک مدیر و موسس پیش دبستان مدارس دولتی در گفت‌وگو با مرور؛ بر اهمیت آشنایی کودک پیش از آغاز کلاس اول با محیط مدرسه تأکید و اظهارکرد: همیشه به ما گفته شده که «پیش دو» اجبار نیست اما الزام است. و بدین‌ترتیب اولیا به نوعی دچار چالش هستند که فرزندانشان را برای گذراندن این دوره بفرستند یا خیر.
همچنین گفته شده که اگر دانش‌آموزی در کلاس «پیش دو» شرکت نکند، قبل ازشروع کلاس اول در تابستان یک دوره کوتاه‌مدت را باید سپری کند. ولی به‌عنوان دستورالعمل تصویب نشده است. گویا در طرح جدید قرار است، دوره دبستان پنج‌ساله شود اما «پیش دو» به‌صورت اجباری مد نظر قرار گیرد. اما این طرح در حد صحبت و در دست بررسی است.
«موسی‌الرضا کفاش: اخیرا در مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون تحقیقات مجلس طرحی ارائه شده با عنوان «تقویت نظام آموزش و پرورش» که دارای مفاد مختلفی به‌منظور تقویت نظام آموزش و پرورش است که یکی از موارد مطروحه در آن «کاهش سن ورود به پایه اول دبستان به پنج‌سال تمام» است
واکنش آموزش وپرورش
موضوع سن ورود کودکان به دبستان ازجهات مختلف نیازمند بررسی دقیق و تصمیم‌گیری مناسب است. باید توجه داشت که فراهم کردن زیرساخت‌های لازم به‌ویژه ازنظر ایمنی، سلامت و حمایت‌های روانی برای حضور کودکان از پنج‌سالگی در مدارس باتوجه به امکانات موجود، به هیچ وجه کار ساده‌ای نیست.
از سوی دیگر انعطاف مهدهای کودک از نظر ساعات نگهداری کودکان بیشتر است و این برای مادران شاغل مهم است. بنابراین در تصویب این طرح درنظر گرفتن شرایط ازابعاد مختلف و همچنین عواقب آن بسیار حائزاهمیت است.
گفتنی است که «موسی‌الرضا کفاش»، معاون دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش، در خصوص طرح جدید کمیسیون آموزش مجلس مبنی بر کاهش سن ورود کودکان به مدارس به پنج‌سال در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در حال حاضر سن ورود به اول دبستان شش‌سال تمام است یعنی دانش‌آموزان برای ورود به پایه اول باید تا اول مهرماه سال تحصیلی که آغاز می‌شود، به شش‌سال تمام رسیده باشند.
وی افزود: اما اخیرا در مرکز پژوهش‌های مجلس و کمیسیون تحقیقات مجلس طرحی ارائه شده با عنوان «تقویت نظام آموزش و پرورش» که دارای مفاد مختلفی به‌منظور تقویت نظام آموزش و پرورش است که یکی از موارد مطروحه در آن «کاهش سن ورود به پایه اول دبستان به پنج‌سال تمام» است که این موضوع در حال حاضر بین صاحب‌نظران آموزش و پرورش و همچنین روانشناسان محل بحث و گفت‌وگو است.