تاکنون چندین بار از افتتاح نمایشی کتابخانه مرکزی گیلان، واقع در رشت می‌گذرد و امروز 27 آبان 1404 اداره کل کتابخانه‌های عمومی گیلان خبر داده که همزمان با سی و سومین دوره هفته کتاب، بزرگ‌ترین کتابخانه شمال کشور به بهره‌برداری می‌رسد.
فروردین 1400 اعلام شد؛ افتتاح کتابخانه مرکزی رشت که قرار بود یکماه بعد به بهره‌برداری برسد، به شهریور همان سال موکول شده است. با این حال 8 مرداد 1400 این مجتمع فرهنگی، با حضور محمد باقر نوبخت، معاون رییس‌جمهوری و قبل از پایان کار دولت دوازدهم، وقتی هنوز تجهیز نشده بود و به 15 میلیارد تومان اعتبار دیگر نیاز داشت؛ افتتاح شد.
30 آبان 1400 با روی کار آمدن دولت سیزدهم، اداره کل کتابخانه‌های گیلان از افتتاح این کتابخانه تا ۳ ماه نخست سال ۱۴۰۱ خبر داد. این اتفاق اما رخ نداد تا این‌که اسفند 1403 اعلام شد که با جذب اعتبار برای تجهیز، این پروژه در سال 1404 به بهره‌برداری می‌رسد.
طبق صورت وضعیت سال 1403، نهاد کتابخانه‌ها برای راه‌اندازی این مجموعه ۲۰۰ میلیارد ریال هزینه کرده است. آبان سال گذشته اعلام شد برای پایان کار این سازه ۶۰ میلیارد تومان اعتبار تخصیص پیدا کرده است. با این‌حال اداره کل راه و شهرسازی به عنوان مجری ساخت، مهر 1402 اعلام کرده بود که برای پیشرفت این پروژه حدود ۸۰۰ میلیارد ریال هزینه شده است.
کتابخانه مرکزی رشت که کلنگ احداث آن سال 1383 بر زمین زده شد؛ گنجایش نگهداری ۲۵۰ هزار نسخه کتاب در موضوعات متنوع را داراست. این سازه با اسکلت بتنی در ۶ طبقه با مساحت ۸ هزار و ۲۰۰ مترمربع و دارای بخش‌های سالن آمفی تئاتر، مخزن کتاب، سالن‌های مطالعه آقایان و خانم‌ها، سالن جلسات، بخش ویژه گویا و بریل، بخش کتب مرجع، بخش امانت، بخش ویژه و مستقل کودک، بخش ویژه سالمندان، نشریات، بخش ویژه مطالعه پژوهش‌گران، بخش اداری کتابخانه و مرمت و آماده‌سازی کتاب، بخش ویژه پایگاه‌های اطلاعاتی، اتاق علم و نجوم، سالن پذیرایی، گالری نمایش و نمازخانه است.
سرانه فضای مطالعه در گیلان، کمتر از یک متر به ازای ۱۰۰ نفر است؛ در حالی‌که باید ۸ متر به ازای هر ۱۰۰ نفر باشد. در حال حاضر ۸۶ کتابخانه عمومی در استان موجود است. از این تعداد، یک باب پیشخوان، ۲ کتابخانه سیار، ۲۰ کتابخانه روستایی و ۶۳ باب کتابخانه شهری هستند.
