مشروطه

حمله متفقین به ایران در شهریور ۱۳۲۰ حواشی زیادی داشت که موضوع این یادداشت نیست. هنوز بعد از ۸۴ سال بین موافقان و مخالفان در خصوص ترخیص سربازان ارتش بحث است. هرچند که بی‌شک عدم ترخیص سربازان قطعا به قتل عام آنان توسط ارتش‌های شوروی و انگلیس منتهي می‌شد. اما برعکس جنگ جهانی اول که در مرداد ۱۲۹۷، رشت توسط زره‌پوش‌های انگلیسی و سربازان هندی ارتش انگلیس اشغال شد، در شهریور ۱۳۲۰ این بار ارتش شوروی بود که همزمان با هجوم انگلیس به جنوب به گیلان حمله کرد. سابقه هجوم روسیه تزاری به گیلان بر کسی پوشیده نیست. …

در سال‌های اخیر دو نگاه متضاد اما در یک جهت، حضور طیف‌ها و طبقات مختلف اجتماع در این جنبش را نفی کرده و در نگاهی تقلیل‌گرایانه آن را به بابیان ازلی یا بهائیان نسبت داده‌اند. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، رضا مختاری اصفهانی، پژوشگر تاریخ در روزنامه ایران نوشت: مشروطه ناکام، مشروطه نابهنگام، مشروطه ناتمام، مشروطه معطل، مشروطه بی‌فرجام، مشروطه مسروقه و... نام‌هایی از این دست همواره به فراخور عقیده و نگاه افراد، به یکی از مهم‌ترین جنبش‌های سیاسی، اجتماعی و فکری ایرانیان داده شده است؛ جنبشی که گاه نگاه سیاسی و…

مجله «تهران مصور»، هرسال به مناسبت سالروز صدور فرمان مشروطه، ویژه‌نامه‌هایی منتشر می‌کرد. در ویژه نامه 13مرداد 1346، گزارشی به قلم «اسماعیل رائین» منتشر شده است که ضمن مطالعه آن، می‌توان ردپای سوسیال دموکرات‌های گرجستان را در کمیته ستار رشت دید که برخلاف آن‌چه پیش‌تر گفته شده، عامل ترور نافرجام محمدعلی‌ شاه، نه حیدرخان عمواغلی، بلکه گرجی‌هایی بودند که به عنوان کاردار روسیه از آستارا وارد گیلان شده و کمیته مخفی ستار را تشکیل می‌دهند. این اسناد برگرفته از یادداشت‌های «قره‌مختار» است که بعضا با یادداشت‌های «میرزاکریم‌ خان رشتی»…

پس از این‌که مجلس اول به دستور محمدعلی‌شاه به توپ بسته و استبداد صغیر آغاز شد، مشروطه‌طلبانی که توانسته بودند از مرگ و زندان شاه بگریزند، تلاش‌های‌شان را در مناطقی از کشور که مستعد فعالیت‌های آزادی‌خواهانه بود، از سر گرفتند و گیلان به دلایلی آشکار یکی از این نقاط بود. مشروطه‌خواهان این خطه، پس از فتح رشت که طی واقعه‌ی باغ مدیریه، قتل آقابالاخان حاکم گیلان و درگیری‌های منجر به سقوط دارالحکومه انجام شد، مدتی را صرف تثبیت مواضع خود در این شهر و هم‌چنین انتخاب رهبری برای ادامه تلاش‌های‌شان در جهت اعاده مشروطیت…

دوم مردادماه خبرگزاری میراث آریا، از آغاز عملیات مرمت و بازسازی اسلحه‌خانه تاریخی میرزا‌کوچک، در گوراب زرمیخ شهرستان صومعه‌سرا با حضور استاندار گیلان خبر داد. پیش از این نیز در دوم اسفندماه 1403، وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در سفر خود به گیلان از بقایای اسلحه‌خانه مذکور بازدید کرد و زمزمه دریافت 5 میلیارد تومان اعتبار دولتی برای مرمت بنایی که از جنبش جنگل باقی مانده شنیده شد. مرمت مخروبه‌ای که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی گیلان، بیش از 9 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. هسته نخست تشکیل…

هادی حق شناس، استاندار گیلان، یک روز پس از آنکه به او یادآور شده بودند که سالروز فتح تهران ‌بدست مشروطه خواهان‌ گیلانی بوده است، به یاد آورد که ساختمانی به نام ‌موزه مشروطه نیز در رشت وجود دارد و تصمیم گرفت از این عمارت تاریخی که اکنون در حال مرمت است، بازدید کنند. عمارت میرزا خلیل رفیع فیلدهی، پسر شریعتمدار و امام ‌جمعه منصوب از سوی ناصرالدین‌شاه که مورخان تنها نقش او را همراهی در واقعه باغ مدیریه و قتل آقابالاخان، آخرین حاکم گیلان‌، نوشته‌اند، بعدها بصورت ۱۵ سال غیر متوالی شهردار رشت می‌شود. حق…

در ماههای اخیر، تهیه و جمع آوری اسناد معتبر مشروطه و واکاوی وقایع مهم سیاسی ـ اقتصادی استان و لزوم احداث محل مجهزی برای نگهداری اسناد تاریخی به یک دغدغه عمومی بین اهالی فرهنگ و اندیشه مبدل شده است. از سوی دیگر، گیلان یکی از استان های تاریخی است که همواره از پشتوانه های مهم اندیشه و فرهنگ برخوردار بوده و برای احیای پیشینه خود و پیشینیان این منطقه از کشور نیازمند اهتمام و تلاش بیشتری است تا پیش از آنکه هویت آن به محاق فراموشی رود آن را احیاء سازد. متأسفانه در ایران همچنان بسیاری از مدیران کاربردی و راهبردی‎بودن اسناد قدیمی را…