یادداشت ویژه

از هفتمین دور انتخابات ریاست جمهوری تا چهاردهمین فرصت انتخاب رییس قوه مجریه جمهوری اسلامی ایران؛ دو انتخابات ۱۳۷۶ و ۱۳۸۴ شباهت‌های قابل توجهی با این دوره از ساز و کار مراجعه به صندوق رأی برای گزینش مدل و برنامه مدیریت کشور وجود دارد که می‌توان در مولفه‌هایی همچون، تغییر فضای عمومی جامعه ایرانی و علاقه بخش عمده‌ای از نیروهای قوای مجریه و مقننه برای پیروزی کاندیدای مورد نظر خود اشاره کرد. اگر در دو دوره مورد اشاره، مردم به حصول تغییر براساس اهداف و نیازهای مورد نظر خود توسط روسای جمهور پیروز، هنوز امیدی داشتند و…

اگر صندوق رأی را به مثابه ابزاری برای وادار کردن حکومت‌ها به تمکین در برابر اراده مردم بدانیم، علی‌القاعده این گزاره مطرح می‌شود که آیا ساز و کارهای پیش بینی شده اجازه تامین این هدف را می‌دهد یا خیر؟ در سیستم انتخابات کشور ما پیچیدگی پروسه به نحوی هست که به غیر از یکی دو دوره در هیچ بازه زمانی، فرد برآمده از صندوق نماینده قطعی طیف‌های موجود در بدنه اجتماع نبوده است، دلایل آشکار است؛ یکی از دلایل وجود فیلتر سختگیر و سنتی شورای نگهبان است که نماینده نحله‌های مختلف فکری و سیاسی را مادامی که به برخی اصول لایتغیر از جمله اصل…

چرا اقبال به صندوق رای کم شده است؟ برای بیان دلایل؛ از این عبارت کم و بیش مشهور وام می‌گیرم. در تاریخ بیهقی برای بیان حمله مغول به ایران آمده"آمدند و کندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند" (اما اینها نرفتند) چون قتل و نهیب و خرابی و یغماگری و غارت از حدود و ثغورش خارج شود و خوی درندگی و سبوعیت همه کس و همه چیز را فرا می‌گیرد در چنین حالی، در جواب حال و احوالپرسی عبارت بالا خواهد آمد که در بیان مقصود موجزتر از این عبارت در فارسی نداریم. کشور ما در همه زمینه ها بیمار است. جای سالم برایش نمانده است. اقتصاد و…

جمعه پانزدهم تیرماه، دومین دور رای‌گیری انتخابات دوره چهاردهم ریاست جمهوری برگزار می‌شود و با توجه به نتایج رای‌گیری دور اول که هشتم تیرماه برگزار شد، دو نفر از حائزین اکثریت آرا، بار دیگر در یک رقابت معنی دار شرکت می‌کنند. در این مرحله هریک که بتواند آرای بیشتری کسب کند راهی پاستور خواهد شد و به عنوان نهمین رییس جمهور، مسوولیت قوه مجریه را بر عهده خواهد داشت. این دوره رای‌گیری برای انتخابات ریاست جمهوری، قطعا استثنایی ترین انتخابات است. زیرا این انتخابات به طور غیرمنتظره‌ و در پی سقوط هلیکوپتر و مرگ حجت‌الاسلام رییسی،…

میزان مشارکت در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری نسبت به دوره قبل در سال 1400 با کاهش تقریبا 5 میلیون نفری مواجه بود. علت این کاهش مشارکت را می‌توان در مسائل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جست‌وجو کرد. در واقع جریانات و موضوعات مختلفی که در این چند سال اخیر اتفاق افتاد بر این کاهش مشارکت مردم از 48 درصد به حدود 40 درصد تاثیرگذار بوده است. در سال 1400 که نرخ مشارکت بیشتر از انتخابات 8 تیر امسال رقم خورد، انتخابات شوراهای اسلامی هم به طور همزمان برگزار شده بود. از سویی در انتخابات سال گذشته مجلس شورای اسلامی نیز میزان…

برگزاری چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گرچه به جهت الزامات قانونی در محدوده زمانی فشرده‌ای برنامه‌ریزی و اجرا شده ولی تاکنون چندین شگفتی با خود داشته است که در این یادداشت به سه مورد از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم : 1- کاهش غیر قابل پیش‌بینی درصد مشارکت: گرچه بسیاری از ناظران استقبال زیاد از انتخابات را بینی نمی‌کردند اما حتی کمترین برآورد در نظرسنجی‌ها هم این کاهش عجیب را پیش بینی نکرده‌ بود. به عبارت دیگر در حالی که عمده نظرسنجی‌های معتبر، درصد مشارکت بین ۴۵ تا ۵۵ درصد را پیش بینی کرده بودند تنها حدود ۴۰ درصد از…

نگاهی کوتاه به میزان مشارکت مردم در چند انتخابات: سال 1392 با مشارکت حدود 37 میلیون نفر (73 درصد مشارکت) سال 1396 با مشارکت 41 میلیون نفر (معادل 73 درصد مشارکت) سال 1400 با کاهش 25 درصدی نسبت به آخرین انتخابات ریاست جمهوری، با مشارکت حدودی 29 میلیون نفر(معادل 48 درصد مشارکت) و انتخاب مرحوم رییسی با 18 میلیون رأی به همراه حدود 4 میلیون رأی باطله،گام بزرگی برای ناامیدی مردم و بنحوی پایان سیاست ورزی درعرصه سیاست داخلی کشوربرداشته شد. شورای نگهبان در سال 1400 با اتخاذ سیاست یک جانبه گرایی و ندیدن بخش وسیعی…

پس از عدم تحقق وعده‌های انتخاباتی دولت دوازدهم، آتش زدن برجام، تداوم و شدت وضعیت نامناسب اقتصادی مردم، سرکوب همراه با خشونت اعتراضات دی ۹۶ و آبان ۹۸؛ میزان مشارکت عمومی در انتخابات مجلس سال ۱۳۹۸ با کاهش روبرو شد. این سیر کاهشی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ و مجلس ۱۴۰۲ ادامه یافت تا به روز هشتم تیر ۱۴۰۳ و انتخابات دور چهاردهم ریاست جمهوری رسید. نوع و میزان کاهش مشارکت عمومی در انتخابات هشتم تیرماه ۱۴۰۳، ویژگی‌های قابل تأملی دارد. برخی از آن‌ها را با هم مرور کنیم: ۱-رکورد کمترین میزان مشارکت در انتخابات…

روزهای نزدیک به انتخاباتِ ریاست قوۀ مجریه در ایران را شاهدیم و 2 روز دیگر (در دور اول یا دوم) صاحب این مسند مشخص خواهد شد. در شرایطی که جامعه در این روزها نزاعی سه‌گانه (بین مخالفان، مرددین و موافقانِ رأی‌دادن در میان تحریم‌کنندگانِ دورۀ پیشینِ ریاست‌جمهوری و بالاخص انتخابات مجلس) را تجربه می‌کند، لازم دانستم فارغ از تمام بحث‌های پرتکرار در جراید و فضای مجازی نکاتی را برای درج در تاریخ با یکدیگر مرور کنیم. در این ایام با تحلیل‌های زیادی از سوی آحاد مردم مواجه شده‌ایم، این موضوع در میان اقشار ناراضی از وضع حاکم به شکل…

مردم ایران بار دیگر در زمان کوتاهی پس از انتخابات اسفند ماه مجلس شورای اسلامی که به شکل مشارکت حداقلی بوده در شرایط انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری قرار گرفتند .پرسشی که مطرح هست این که گروه‌ها و افراد مرجع سیاسی تا چه اندازه در تشویق و تحریک و ایجاد انگیزه به مردم موفق هستند تا آن‌ها را با صندوق‌های رای آشتی دهند؟ آیا مراجع سیاسی به سیاق گذشته در دهه‌ی ۷۰ و ۸۰ توان تاثیرگذاری بر آرای انتخاب کننده‌ها را دارند؟ نقش مرجعیت سیاسی در انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ۱۴۰۳ تا حدود زیادی از دست رفته و جامعه به حالت اتمیزه…