دشواری‌های صادرات کیوی در مرز زمینی آستارا
جهاد کشاورزی اقدامات سلیقه‌ای را کنار بگذارد؛
آمارهای جهاد کشاورزی نشان می‌دهد؛ ایران چهارمین کشور در تولید کیوی است و کیوی ایران به ۲۵ کشور جهان صادر می‌شود. روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و هندوستان از جمله کشورهای هدف صادراتی در حوزه محصول کیوی به شمار می‌روند. در این بین گیلان نقش ویژه‌ای در تولید و صادرات این محصول دارد.
با این حال زیرساخت‌های صادراتی در مرز زمینی آستارا همچنان ناقص است و صادرکنندگان از این نواقص و محدودیت‌ها و اعمال سلیقه‌ها در صدور کد QRو اعلام تناژ صادراتی توسط دستگاه‌های دولتی به عنوان موانع بزرگ صادرات کیوی گله دارند و خواستار رفع آن هستند.
براساس نامه سازمان توسعه تجارت، صادرات کیوی از ابتدای مهر امسال مجاز شد، ممنوعیت صادرات کیوی به طور معمول از ۱۵ تیر تا ۱۵ مهرماه هر سال اعمال می‌شود.
وجود برخی مشکلات و کمبودها در مرز زمینی آستارا، ضعف شدید در ناوگان حمل و نقلی، عملکرد سلیقه‌ای وزارت جهاد کشاورزی و یا لزوم تجدیدنظر در نحوه اعمال محدودیت زمانی برای صادرات کیوی از جمله برخی چالش‌هایی است که در مسیر تجار و صادرات این محصول وجود داشته و از تولیدکننده گرفته تا صادرکننده، خواستار رفع آن هستند.
رفع موانع، تسهیل مبادلات مرزی، کمک به فعالان اقتصادی، افزایش صادرات و دلگرمی صادرکنندگان در راستای شکوفا شدن هر چه بیشتر ظرفیت‌های صادراتی گیلان، انتظاری به حق و به جا است که باید توسط مسئولان اجرایی و حاکمیتی به صورت جدی دنبال و پیگیری شود.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان می‌گوید: بخش عمده محصولات گیلان، کشاورزی و قابل صادرات است بنابراین با سرعت بخشیدن به روند حل مشکلات پایانه مرزی آستارا، می‌توان سهم گیلان از بازار روسیه را افزایش داد.
اگر واقعا هدف بر اساس شعارهای زیبایی همچون رونق و تسهیل صادرات بنا نهاده شده بنابراین سنگ‌اندازی‌های مداوم، برخوردهای سلیقه‌ای در مواجهه با تولیدکننده و صادرکننده و یا ضعف و محرومیت‌های درازمدت در زیرساخت‌های صادراتی و حمل و نقلی پذیرفته شدنی نیست.
احداث پل مرزی آستارا و نواقصی که هنوز رفع نشده است
«قاسم رضائیان» رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان، در همین راستا و ضمن اشاره به ظرفیت‌های صادراتی استان به بازار روسیه، بر لزوم حل مشکلاتی که در مسیر حمل‌ونقل محموله‌های صادراتی وجود دارد تاکید کرد.
وی در مورد مشکلاتی که در مرز زمینی آستارا برای صادرات وجود دارد توضیح داد: از آنجا که بخش عمده محصولات گیلان، کشاورزی و قابل صادرات است بنابراین با سرعت بخشیدن به روند حل مشکلات پایانه مرزی آستارا می‌توان سهم گیلان از بازار روسیه را افزایش داد.
به گفته قاسم رضائیان، سالانه ۴۰۰ هزار‌تن کیوی از کشور صادر می‌شود که سهم گیلان از این صادرات ۲۰۰ هزار تن برآورد می‌شود. با توجه به این ظرفیت صادراتی بسیار خوب، باید خروجی از گمرک آستارا افزایش پیدا کند اما متاسفانه هنوز بحث برگشت محصولات کشاورزی حل نشده است.
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی گیلان اضافه کرد: احداث پل جدید روزنه امیدی را به روی بازرگانان و تجار باز کرد اما این مهم تحقق پیدا نمی‌کند مگر اینکه زیرساخت‌های مناسب در آن، فراهم باشد.
رضاییان معتقد است؛ زحمات زیادی برای احداث پل مرزی آستارا کشیده شده اما لازم است سرمایه‌گذاری به منطقه وارد شود تا کارهای نیمه تمام به اتمام برسد.
تملک ۹ هکتار از زمین پایانه مرزی جدید آستارا
آنچه که استاندار گیلان و سایر دست‌اندرکاران و مدیران اجرایی استان تاکنون تأکید کرده‌اند بر این مبنا استوار است که باید به هر نحوی چشم‌‌‌‌‌‌انداز خود را در صادرات هم از لحاظ حجمی و هم از جنبه ارزی افزایش دهیم.
یکی از مهم‌ترین پیش‌نیازها برای رسیدن به این هدف، اجرای پروژه‌های زیرساختی، تسهیل موانع و هموار کردن راه ترانزیت انواع محصولات کشاورزی از جمله کیوی، صنایع تبدیلی و صادرات است.
مسئولان گیلان همواره تأکید دارند؛ در شرایط موجود با استفاده از ابزار جدید و امکانات بهینه باید راحت‌‌‌‌‌‌ترین، مقرون به صرفه‌‌‌‌‌‌ترین و ارزان‌ترین راه برای صادرات در پیش رو قرار گیرد.
در همین راستا اداره کل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای گیلان اخیرا اعلام کرده تملک ۹ هکتار از زمین پایانه مرزی جدید آستارا انجام شده و تاکنون ۲ هزار و ۶۵۰ میلیارد ریال برای تملک اراضی هزینه شده است.
سال گذشته ۲۱۸ هزار تن کیوی از گیلان صادر شد که ارزش اقتصادی آن ۱۰ هزار و ۷۲۵ میلیارد تومان برآورد می‌شود. «صالح محمدی» رییس سازمان جهاد کشاورزی ضمن تأیید این مطلب افزود: میز تخصصی کیوی در سازمان جهاد کشاورزی استان جهت تکمیل زنجیره ارزش این محصول راه‌اندازی شده است.
وزارت راه و شهرسازی، نیز همواره ایجاد گذر مرزی جدید در آستارا در راستای توسعه روابط تجاری و ترانزیتی با کشورهای حاشیه خزر را مورد تاکید قرار داده است. این وزارتخانه در اواخر دی ماه سال گذشته اعلام کرد؛ سال آینده برای ایجاد پایانه جدید مرزی اعتباراتی در بودجه پیش‌بینی می‌شود و مشکلی در این خصوص وجود ندارد.
۲۱۸ هزار تن سهم گیلان در صادرات کیوی
سال گذشته ۲۱۸ هزار تن صادرات کیوی از گیلان انجام شد که ارزش اقتصادی آن ۱۰ هزار و ۷۲۵ میلیارد تومان برآورد می‌شود. «صالح محمدی» رییس سازمان جهاد کشاورزی ضمن تأیید این مطلب افزود: میز تخصصی کیوی در سازمان جهاد کشاورزی استان با حضور باغداران و صاحبان صنایع و تجار و اساتید دانشگاه و سردخانه داران و سورتینگ داران جهت تکمیل زنجیره ارزش این محصول راه‌اندازی شده است.
به گفته محمدی، صادرات کیوی متناسب با استانداردهای کشورهای هدف انجام می شود. البته باغداران کیوی در گیلان غالبا از روش های علمی برای تولید محصول استفاده می کنند، زیرا مقصد این محصول عمدتا صادراتی است و باید با استانداردهای حفظ نباتات کشورهای هدف از جمله نوع سم و کود سازگار باشد.
محمدی آماری هم از باغات کیوی گیلان و فعالان این بخش ارائه داد و افزود: گیلان دارای ۷۵۰۰ هکتار باغ کیوی است و ۸۳ هزار و ۵۰۰ بهره بردار به کشت این محصول مشغول هستند.
باز هم بروکراسی‌های خسته کننده؛ اینبار در صدور گواهی بهداشت
«سیاب حسن‌پور» فعال اقتصادی و تاجر کیوی از گیلان شهرستان تالش در گفت‌وگو با مرور بخشی از مشکلات صادرات کیوی را تشریح کرد و گفت: طبق قانونی که سال گذشته در شورای معاونین وزارت جهاد کشاورزی مصوب شد لازم است صادرکننده و تولیدکننده به صورت حضوری به مراکز خدمات جهاد و از آنجا به مدیریت جهاد کشاورزی مراکز شهرستان‌ها مراجعه کنند تا پس از طی مراحل ادرای و به اصطلاح کاغذبازی و پس از صرف کلی وقت و زمان، گواهی بهداشت محموله‌های صادراتی برای مرزهای خروجی صادر شود.
این قانون برای صادرات محموله‌هایی مانند سیب‌زمینی هم وضع شده بود که البته لغو شد. به عقیده صادرکنندگان و تولیدکنندگان چنین قوانینی از قابلیت اجرایی لازم برخوردار نیستند و منافع ملی و منافع کشور را تامین نمی‌کنند. در واقع چنین بروکراسی اداری زائدی هم سرعت و روند صادرات را مختل می‌کند و هم هزینه‌های بیخودی را ایجاد می‌کند.
این فعال اقتصادی ادامه داد: به عنوان یک صادرکننده از وزارت جهاد کشاورزی انتظار دارم اگر این روندها و بروکراسی اداری ضرورت دارد کلیه روندهای مربوط به مقدمات صادرات کالا و صدور گواهی بهداشت برای محموله‌ها را به شکل الکترونیکی و سیستمی از طریق ایجاد یک سامانه اجرایی کند.
اگر هم این روندها ضرورت آنچنانی ندارد پس مصوبه را لغو کند تا تولیدکننده و صادرکننده که انگیزه خدمت به اقتصاد کشور و ارزآوری دارند بیش از این به زحمت نیافتند.
جهاد کشاورزی از اقدامات سلیقه‌ای علیه تولیدکننده و صادرکننده دست بردارد
سیاب حسن‌پور افزود: برای صادرات محموله‌های کیوی به کشور هند، صادرکننده ایرانی باید کد کیو.آر(QR) در اختیار داشته باشد که همان گواهی ارتقا سلامت است و توسط سازمان نظام مهندسی کشاورزی صادر می‌شود.
فرآیند دریافت کد QR هم بدین گونه است که باغات کیوی توسط کارشناسان سازمان نظام مهندسی کشاورزی، از مراحل هرس، شخم، کوددهی، آبیاری و به طور کلی همه مراحل تولید تحت نظارت قرار می‌گیرد و نهایتا در زمان برداشت محصول، کارشناس مربوطه برآورد می‌کند که باغ مورد نظر به ازای هر هکتار به چه میزان عملکرد دارد و چند تن بار داده است.
به گفته این صادرکننده، در گیلان تا هکتاری ۶۰ الی ۷۰ تن هم برداشت کیوی انجام شده و حتی در برخی باغات این عملکرد به ۸۰ تن هم رسیده است.
وی ضمن انتقاد از برخی رویه‌های دولتی که در مسیر صادرات کیوی اختلال ایجاد کرده بیان کرد: کارشناسان سازمان نظام مهندسی کشاورزی، سال گذشته تناژ صادرات کیوی را روی ۶۰ تن نهایی کردند.
متاسفانه امسال سازمان جهاد کشاورزی و معاونت تولیدات گیاهی به صورت غیرکارشناسی و بدون مشاوره با کارشناسان باغبانی و حفظ نباتات و بدون کنترل محل تولید به صورت سلیقه‌ای این تناژ از ۴۰ تن تا ۴۷ تن برای کشور هند اعلام کردند که از نظر صادرکنندگان یک عمل غیرکارشناسی است.
سیاب حسن‌پور فعال اقتصادی و تاجر کیوی از گیلان می‌گوید: ترافیک گمرک آستارا ممکن است دوباره افزایش پیدا کند. بنابراین نیاز است پل مرزی احیا شود و از طریق آن کامیون‌های صادراتی از پایانه آستارا به مرز خروجی هدایت شوند. چنین اقدامی به افزایش سرعت صادرات کمک می‌کند و صادرکنندگان ایرانی می‌توانند محصولات خود را با قیمت‌های بهتری به مشتریان خارجی عرضه کنند.
انتقاد ما این است که اگر جهاد کشاورزی نظر کارشناسانی که کنترل باغات را انجام دادند را قبول نداشت می‌توانست برای کنترل باغات کیوی مجددا کارشناس اعزام کند و بعد از آن نظر نهایی خود را اعلام می‌کرد نه اینکه چنین کاری را فقط به صورت سلیقه‌ای پیش ببرد.
این رویه، مشکلات و ناراحتی زیادی را برای صادرکنندگان ایجاد کرده است. به همین علت سعی کردیم با گفتمان مشکل را پیگیری کنیم اما در مقابل مدیران مربوطه، جبهه‌گیری کرده و زیر بار نرفتند.
وی ادامه داد: از معاونت تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی انتظار می‌رود از روی لجاجت و به صورت حاکمیتی با موضوع برخورد نکند بلکه با کار کارشناسی و در راستای کمک به صادرات، مشکل را کارگشایی کند. زیرا باور داریم اعمال محدودیت‌های اینچنینی هرگز به نفع اقتصاد ملی و صادرات کشورمان نیست.
این صادرکننده اضافه کرد: از ابتدای مهر امسال قرار بر این شد صادرات کیوی به هند اجرایی شود اما متاسفانه در مسیر صادرات یکسری ناهماهنگی‌هایی صورت گرفته که ممانعت ایجاد می‌کند و جلوی تسهیل صادرات را می‌گیرد آن هم با ذکر دلایلی مانند اینکه کشور هند باید باغات کیوی را تایید کند.
همه این‌ها در حالی است که یکسری از باغات کیوی از سال قبل استرلیزه و مدیریت شده و کد QR برای آنها صادر شده است و صادرات محموله‌های آنها می‌توانست به صورت منظم و مرتب ادامه پیدا کند اما متاسفانه با عملکرد سلیقه‌ای و عدم هماهنگی در سیستم وزارت جهاد کشاورزی مواجهیم.
سیاب حسن پور در مورد مشکلات صادرات از مرز زمینی آستارا هم توضیحاتی داد و بانی کرد: بیش از ۸۰ درصد محصولات صادراتی ما به کشورهای اوراسیا از مسیر گمرک آستارا انجام می‌شود. اما سالیان زیادیست که شاهد ترافیک شدیدی در گمرک آستارا هستیم که این ترافیک همزمان با شروع صادرات کیوی دوچندان می‌شود.
امسال تولید کیوی ما نسبت به سال گذشته بهتر اما قیمت‌های تمام شده در باغات کیوی کمی بالاتر است. بنابراین از آنجا که این قیمت‌ها با قیمت‌های جهانی همراهی ندارد شاید امسال ترافیک شدیدی را در گمرک آستارا نسبت به سال‌های گذشته شاهد نباشیم. اما با توجه به اینکه حجم صادرات کیوی در آینده و روزهای آتی بیشتر خواهد شد ترافیک گمرک آستارا ممکن است دوباره افزایش پیدا کند.
بنابراین نیاز است در صورت امکان پل مرزی دوم که ایجاد شده احیا شود و از طریق آن کامیون‌های صادراتی را از پایانه آستارا به مرز خروجی سوق دهند. چنین اقدامی به افزایش سرعت صادرات کمک شایان توجهی می‌کند و نتیجه آن شادابی و طراوات محصول صادراتی ایران در بازار هدف است. با چنین استراتژی‌ای صادرکنندگان ایرانی می‌توانند محصولات خود را با قیمت‌های بهتری به مشتریان عرضه کنند.
بسیاری از فعالان اقتصادی و کارشناسان معتقدند؛ عامل انسانی و رانت، موجب کندی روند صادرات و توقف طولانی مدت کامیون‌ها در مرز زمینی آستارا شده است. از طرفی مسائل سیاسی باعث شده تجار و صادرکنندگان ایرانی در برخی مواقع از تعامل و تجارت بین‌الملل محروم شوند.
بنابراین شایسته نیست در این آشفته بازار ارزی، دستگاه‌های دولتی نیز با عملکرد سلیقه‌ای و یا با به روز نکردن زیرساخت‌های حمل و نقلی به این موانع دام بزنند و خود تحریمی را به آن اضافه کنند.
نظرات بسته شده است.