امیرحسین کریمی- وحیده اسماعیلی/
چند وقتی است که خبر‌هایی از برخورد با گردشگران مختلف به دلیل آنچه «هنجارشکنی» خوانده می‌شود، به گوش می‌رسد.
مقابله با تورهای گردشگری یا حتی مسافرانی که با خودروی شخصی به استان گیلان سفر می‌کنند ازجمله سوژه‌هایی است که بسیاری از افراد در شبکه‌های اجتماعی از آن سخن گفته‌اند.
در شرایطی که تورهای گردشگری دوباره راه افتاده‌اند و این برنامه‌ها می‌توانند کمی برای زخم اقتصاد شکننده‌ی گیلان مرهم باشند، پروتکل‌های جدیدی از سوی نهادهایی غیر از معاونت گردشگری استان برای ورود مسافران وضع شده است.
برخورد با گردشگران در ماسال
سعید یکی از افرادی است که اخیراً به همراه دوستانش به یکی از مناطق بکر شهرستان ماسال سفر کرده است. او به مرور می‌گوید: در مسیر رسیدن به آن جا مشکلی نداشتیم اما وقتی به یک طبیعت بکر و خلوت رسیدیم، چند مامور که نهاد متولی‌شان مشخص نبود، آمدند و به خانم‌هایی که همراه ما بودند، تذکر حجاب دادند.
چند روز پیش یکی از کاربران شبکه‌ی اجتماعی توییتر در یک توییت اعلام کرد به دستور امام جمعه رودبار «ورود گروهی» مسافران به این شهرستان برای بازدید از مکان‌های دیدنی آن ممنوع شده است.
او می‌گوید: ما فکر نمی‌کردیم در آن منطقه اصلاً کسی حضور داشته باشد و بعد از مواجه شدن با این اتفاق توضیح ماجرا، ماموران گفتند در صورت عدم اجرای دستورات، ماشینمان را توقیف خواهند کرد.
ورود به رودبار ممنوع؟
چند روز پیش یکی از کاربران شبکه‌ی اجتماعی توییتر در یک توییت اعلام کرد به دستور امام جمعه رودبار «ورود گروهی» مسافران به این شهرستان برای بازدید از مکان‌های دیدنی آن ممنوع شده است.
با فروکش کردن کرونا و از سر گرفتن سفر‌ها به گیلان، به نظر می‌رسید موانعی که بر سر راه کسب درآمد از گردشگری قرار داشت، از میان برداشته شده باشد. اما به نظر می‌رسد چالش‌های جدیدی پیش روی تأسیسات گردشگری استان است که کسی از علت آن‌ها و هدفشان چیزی نمی‌داند.
به گفته‌ی کاربران توییتر از اواسط اردیبهشت ماه گذشته بود که به درخواست امام جمعه رودبار، از ورود گروهی گردشگران به گیلان جلوگیری می‌شود. آن‌ها می‌گویند امام جمعه رودبار طی سال‌های اخیر بار‌ها از ورود گروهی مسافرین و گردشگران بدون مجوز به استان انتقاد کرد و خواستار جلوگیری از ورود آن‌ها به رودبار شده بود.
تهدید از موضع این نهاد گویا این بار شدیدتر بوده و در پی این درخواست چندی پیش گذشته فرمانده انتظامی رودبار خبر از عدم اجازه‌ی ورود به بیش از ۱۰۰ دستگاه اتوبوس، مینی‌بوس و خودرو آفرودی گردشگری به استان خبر داده بود. این مقام محلی شهرستان رودبار گفته بود علت برخورد با این تور‌ها نداشتن مجوز بوده است. اما اظهار نظر امام جمعه رودبار چه بود؟
استان غلط کرده مجوز داده است!
سال گذشته بود که پایگاه خبری ۸ دی به تاریخ ۱ اردیبهشت ماه، اظهار نطری را به نقل از حجت الاسلام سیدمحمدی در خطبه های نماز جمعه این شهرستان منتشر کرد که در آن گفته شده بود: «در نماز جمعه، شورای اداری، ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر، شورای فرهنگ عمومی و جلسات متعدد تذکر داده ام این دفعه هم تذکر می دهم آخرین تذکر بنده است، که مسئولین محترم شما کارگزاران نظام مقدس جمهوری اسلامی هستید! از بیت‌المال مسلمین ارتزاق می کنید، من بعد مردم نباید شاهد اردوهای مختلط باشند که از جاهای دیگر وارد رودبار می شوند؛ یک بار دیگر اگر این اتفاق بیفتد آن مسئول باید از این شهرستان برود.
امام جمعه رودبار همچنین تصریح کرد: « شورای تامین توانست و عرضه داشت جلوی شان را گرفتید که گرفتید وگرنه خودم وارد میدان می شوم، این چه وضعی است که می گویند ما از استان مجوز داریم استان غلط کرده است مجوز داده است، هیچ مجوز استانی از نظر ما قابل قبول نیست. آقای مسئول استان که پشت میزت نشستی مجوز می دهی، فردا در این شهرستان مشکل امنیتی به وجود بیاید چه کسی مسئول است؟!»
حال پس از یکسال و مشکلاتی که برای گروههای گردشگری برای ورود به گیلان و رودبار بوجود آمده است، نظر مسئول میراث فرهنگی استان را هم جویا شدیم.
پاسخ معاونت گردشگری چیست؟
با توجه به اینکه گیلان از جمله مقاصد گردشگری کشور است و بخشی از درآمد زایی و اشتغال استان از صنعت گردشگری تأمین می‌شود آیا برخوردهای سلیقه‌ای و محلی اثری منفی در صنعت گردشگری گیلان به جا نمی‌گذارد؟ پاسخ قطعاً مثبت است اما چه باید کرد تا آبِ باریک صنعت گردشگری هم مثل تجارت، کشاورزی و تولید انرژی در گیلان سد نشود.
در همین راستان مرور در تماس با رضا حسین پور معاون گردشگری اداره کل گردشگری استان گیلان از او درباره‌ی این موضوع توضیح خواست.
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان با تکرار کلیدواژه‌های «غیرمجاز» و «بدون مجوز» علت ممانعت از ورود مسافران را نداشتن مجوز‌های لازم ذکر کرد.
جلسه‌ی مشترک با امام جمعه رودبار
آنطور که حسین‌پور گفته به دنبال این اخبار مسئولان گردشگری استان در یک جلسه‌ی مشترک با امام جمعه رودبار از چند و چون ماجرا پرسیده‌اند.
حسین‌پور می‌گوید: در نشستی که به همین منظور با امام جمعه و دادستان شهرستان رودبار برگزار کردیم مقرر شد فقط تورهای گردشگری دارای راهنما و مجوز به استان وارد شوند و از ورود تورهای غیرمجاز و بدون شناسنامه جلوگیری شود.
این مسئول می‌گوید: بسیاری از تورهای غیر مجاز و بدون مجوز با ورود به روستا‌های این شهرستان مبانی اعتقادی و هنجار‌های اجتماعی و مذهبی را زیر پا می‌گذارند و درخواست امام جمعه درباره این تور‌ها بوده است.
پاسخ حسین‌پور به مرور و دستور امام جمعه رودبار نشان می‌دهد نگاه مسئولان این حوزه به صنعت گردشگری یک نگاه تشریفاتی است. صنعتی که اساس آن بر جذب گردشگر است و هدفش هم این است که انسان‌هایی با فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مختلف را به هم نزدیک کند. آیا اگر فرد بومی بداند این سفر‌ها برای او عاید مالی دارد، نمی‌تواند با گردشگران به توافق برسد؟ به نظر نمی‌آید مشکل خاصی به وجود بیاید.
آمار عجیب تورهای غیرمجاز
حسن پور همچنین یک آمار عجیب ارائه داد و گفت ۳۰ الی ۴۰ درصد تور‌هایی که وارد استان می‌شوند غیر مجاز و فاقد راهنما و مجوز هستند. این تور‌ها فاقد راهنما، بیمه، اتوبوس‌های استاندارد بوده و مقصد و مکان آن‌ها مشخص نیست. از این رو اداره کل گردشگری هیچگونه نظارتی بر فعالیت آن‌ها نداشته و پاسخگوی عواقب و مشکلات پیش آمده در خصوص آن‌ها نخواهد بود. تنها راه جلوگیری از ورود آن‌ها به استان شناسایی فیزیکی در مبادی ورودی و درخواست مجوز از آنهاست.
این بخش از سخنان حسین‌پور هم یک نکته‌ی گنگ دارد؛ آیا تمام گردشگرانی که به گیلان می‌آیند با تور و اتوبوس سفر می‌کنند یا برای حضور اعضای یک خانواده یا گروه دوستانه هم امکانات لازم پیشبینی شده است؟ اگر انتظار این اداره از گردشگران فقط سفر با تور باشد و برای حضور افراد با مسئولیت شخصی تمایزی قائل نباشد، یکی از ریشه‌های ناکامی گردشگری استان را باید در همین نگاه پیدا کنیم.
حسین‌پور با تأکید به اینکه تورهای دارای مجوز استان دارای قرارداد با دفاتر خدماتی مسافرتی بوده و روال قانونی از جمله بیمه گردشگران را انجام می‌دهند افزود: حدود ۴۰۰ تورلیدر مجاز و دارای کارت راهنمای گردشگری در استان با دفاتر خدمات مسافرتی در ارتباط هستند.
