بارش باران سیل آسا و کاهش دمای هوا همانند پاییز در دهه سوم اریبهشت ماه شاید خوشایند باشد و حتی از بسیاری شنیده می شود که با این همه بارش، کشاورزان نگرانی برای خشکسالی محصول خود ندارند. آیا واقعا اینگونه است؟
گیلان سرزمینی سرسبز و پرباران شناخته می شود اما با توجه به تغییرات آب و هوای چند دهه اخیر ما خشکسالی های زیادی در گیلان تجربه کردیم. با اینکه میزان بارش متوسط سالانه تغییر نکرده است اما هر سال کشاورزان بیش از سال گذشته نگران کمی آبی و یا از بین رفتن محصولات خود هستند.
اما بنا به اظهارات کارشناسان با آنکه میزان متوسطه بارش سالانه کاهش نیافته است اما پراکنش، شدت و زمان بارش تغییر یافته، باران های سیل آسا و کوتاه مدت، بارش در فصل نامناسب سبب شده خاک نتواند ذخیره ای مناسب در خود بگنجاند و آب شیرین بصورت هرزآب های سطحی به سمت دریای شور می‌رود.
و در کنار این گذرآب، سدسازی در بالادست حوزه آبریز سپیدرود ورود آب به استان و با کاهش پوشش گیاهی ارتفاعات، فرسایش خاک نیز افزایش می یابد.
از بسیاری از کشاورزان شنیده می شود که آب زیرزمینی آنقدر شوری دارد که مناسب آبیاری نیست و همه ی اینها نشان دهنده سرعت عمل در مدیریت ذخیره و مصرف آب بارش است که هم پاسخگوی نیازهای کشاورزان باشد هم سفره های آب زیرزمینی در طولانی مدت احیا شود
در دانش بومی گیلان برای مدیریت منابع آب راهکار ساده ای وجود داشت و آن استفاده از آب بندان های (سل) کوچک و بزرگ در روستاها بود که بعضا طبیعی و بسیاری ساخته شده به دست انسان بود؛ بطوری که در فصل پربارش آب در آببندان ها ذخیره می شد و در فصل بدون بارش برای آبیاری مزارع و شالیزارها از آنها استفاده می‌شد که هم به تغذیه آب زیرزمینی کمک می‌کرد و هم به تعدیل هوا اما با ورود دانش نوین و احداث سد بسیاری از این سل ها از بین رفتند و جایگزین ویلاها شدند و کشاورزان بسیاری منتظر ورود سهمیه آب از کانال های آبرسانی شدند که با گذر زمان کاهش آب پشت سد سپیدرود، بجای توجه به دانش بومی افزایش سدسازی مشاهده می‌شود و در کنار آن از بین رفتن جنگلهای کهن .
با وجود اینک استاندار گیلان در فروردین ۱۴۰۲ اظهار داشته اند برای مقابله با تنش و مهار بحران آب کشاورزی در گیلان ۴۰ میلیارد تومان به شرکت آب منطقه‌ای و جهاد کشاورزی گیلان تخصیص یافته تا هم روند لایروبی آب بندان‌ها تسریع شود و هم ایستگاه‌های پمپاژ و چاه‌های آب کشاورزی تجهیز شوند، اما گزارشی از اینکه این بودجه در کدام بخش و چگونه تخصیص یافته منتشر نشده و با توجه به پیشینه گذشته، امیدی به ارائه گزارشی از سوی دولت وجود ندارد پس نمی توان به قطعیت گفت برنامه ی متمرکزی برای احیا آب بندانهای گیلان در دستور کار قرار دارد.
کشت برنج در سراسر گیلان به دلایل مختلف و منطقی، همزمان انجام نمی شود، برخی کشاورزان نگران آب، بارش باران برایشان مناسب و نعمت بود به ویژه سمت مناطق فومن و اطراف آن، اما شالیزارهایی که به تازگی کاشت داشتند باران سیل آسا به ویژه با ادامه آن طی یکی دو روز بعد، می توانست نابودی به همراه داشته باشد.
این بارش بسیاری از مزارع را غرق در آب کرده که در طی این مدت کوتاه شاید آسیبی به آنها وارد نکرده باشد اما بر طبق گفته ی کشاورزان باید منتظر نتیجه آن طی روزهای آینده با رشد یا عدم رشد یا زرد شدن محصولات بود که با توجه به مدت کوتاه باران و سرما (که خوشبختانه به زیر صفر نرسید) احتمال زردی محصولات کم است. هنوز گزارشی از آسیب به محصولات کشاورزی از سوی جهاد کشاورزی ارائه نشده است که می‌توان خوشبین بود که آسیب جدی وجود نداشته است اما این بارش بدان معنا نخواهد بود که نیاز آبی کشاورزان برای سال کنونی تامین شده است. بلکه نگرانی همچنان وجود دارد.
با توجه به سدسازی های بالادست سپیدرود و تغییرات آب و هوایی بحران کم آبی همچنان گیلان سرسبز را در آغوش کشیده و تا زمانی که طرح جامع مدیریت آب اجرا نشود همچنان ادامه دار خواهد بود.
