طی سال‌های اخیر، متأسفانه دولت‌ها به جای مواجهه ساختاری با ریشه‌های تورم، فشار مهار آن را به دوش تولیدکنندگان می‌اندازند.
قیمت نهاده‌های شیمیایی و دام و طیور با گران‌سازی ارز افزایش می‌یابد و این افزایش هزینه تولید، مستقیما به تولیدکننده تحمیل می‌شود. لیکن، همزمان با تصمیماتی از افزایش قیمت بازار محصولات کشاورزی و دام و طیور به صورت دستوری جلوگیری می‌شود.
این مسئله به مرور زمان باعث کاهش صرفه اقتصادی تولید و جایگزین شدن واردات به‌جای تولید داخلی می‌شود. البته باید گفت، این فرایند فقط به زیان کشاورز و تولیدکننده نیست؛ بلکه معیشت مردم، اشتغال ملی و امنیت غذایی کشور نیز تهدید شده است.
واقعیت این است که مواد اولیه وارداتی و یا داخلی، به نرخ ارز وابسته هستند؛ اما قیمت فروش محصول نهایی تابع کنترل دستوری دولت است. در نتیجه، تولیدکننده در میانه دو تیغه قیچی گرفتار است که یکی از آن‌ها افزایش لحظه‌ای است و دیگری هزینه‌ها و سرکوب نظام‌مند درآمد.
در این شرایط، سود هنگفتی نصیب کسانی می‌شود که از رانت‌های ارزی و وارداتی بهره برده‌اند. درواقع به‌طور تدریجی شاهد تضعیف تولید خواهیم بود. از طرف دیگر، با کنترل دستمزدها تحت عنوان «مهار تورم»، قدرت خرید مردم دچار کاهش و بازار مصرف داخلی نیز از رونق می‌افتد.
یعنی همزمان با تضعیف تولید، تقاضا نیز نابود می‌شود. به‌عبارت دیگر، ما همواره با یک «اقتصاد کشاورزی بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی» مواجه هستیم. اقتصادی که در آن تولیدکننده قادر به محاسبه یا پیش‌بینی هزینه‌ها و سود خود نیست و سرمایه‌گذار امنیت سرمایه‌گذاری در تولید و صنایع وابسته ندارد. متأسفانه، این وضعیت بی‌ثباتی ساختاری تولید را نهادینه می‌کند.
لذا، در صورتی که بخواهیم هم‌چنان به جای حفظ ارزش پول ملی و حمایت از تولید در برابر نوسانات جهانی، فقط به تنظیم‌گری قیمت‌ها بدون کنترل هزینه‌ها اکتفا کنیم، تولید ملی تضعیف می‌شود.
شایان ذکر است، برای بازسازی این چرخه، باید از سیاست‌های ارزی، تجاری و دستمزدی مبتنی بر عدالت تولیدی و استقلال اقتصادی آغاز کرد. قیمت محصولات کشاورزی‌ی در بازار بر اساس عرضه و تقاضا نیست و دلالان و واسطه‌ها نقش مهمی در بازار دارند و باعث افزایش قیمت‌ها شده‌اند.
گفتنی است که برای پایداری تولید و رضایتمندی تولید کننده، کشاورز باید محصول خود را با سود عادلانه بفروشد و مصرف‌کننده نیز آن محصول را با قیمت کمتری خریداری کند. بنابراین عدم نظارت کافی، نوسانات قیمت و دلال‌بازی را در بازار محصولات کشاورزی بیشتر کرده است.
در این میان، تشکل‌ها و تعاونی‌ها نقش مهمی در کنترل نوسانات قیمت محصولات کشاورزی در بازار دارند. بدین ترتیب که تشکل‌ها باید محصول کشاورزان را به‌موقع و با قیمت مناسب خریداری کنند.
البته ناگفته نماند که ارتقای سطح علمی و فنی، تقویت و توانمندسازی تعاونی‌ها و تشکل‌های بخش کشاورزی برای مقابله با تهدیدات نوسانات قیمتی محصولات کشاورزی در بازارباید مورد توجه ویژه قرار گیرد.