اواسط اردیبشهت وهمزمان با روزهایی که شهروندان گیلانی همچنان در گیرودار کرونا ویروس و بازگشایی مشاغل بودند، ظاهر شدن بیماری دیگری به نام فاسیولا بار دیگر آرامش نسبی مردم این استان را که سه ماه نفسگیر دربحران کرونا پشت سرگذاشتند برهم زد.
این روزها نام فاسیولا در ادامه‌ی نام کرونا از سوی مردم زیاد گفته و شنیده می‌شود و بخشی از پیامها و اخبار رسانه ها و فضای مجازی به هشدارهای ابتلا به بیماری فاسیولا و تعداد مبتلایان به آن اختصاص پیدا کرده است.
بهار فصل تهیه‌ی نمک سبز یا همان دلار، چاشنی محلی است که یکی از اصلی ترین مزه های سفره‌ی مردم گیلان است و در بیشتر موارد تهیه و فروش آن توسط زنان دستفروش روستایی در خیابانها و معابر انجام می‌شود. بیماری انگلی فاسیولا نیز در نتیجه مصرف خام وغیربهداشتی سبزیجات محلی در تهیه چاشنی نمک سبز « دلار» در افراد بروز می‌کند. فاسیولا از اردیبهشت ماه تاکنون بیش از ۵۰ نفر از شهروندان گیلانی را روانه‌ی مراکز درمانی کرده است. این بیماری همه ساله در دو مقطع زمانی و از اواخر اردیبهشت تا پایان خرداد و از مهرماه تا آبان ماه شیوع پیدا می‌کند و برخلاف سایر میکروب‌های اسهال خونی، وبا و تیفوئید با شست وشوی سبزی‌های با محلول‌های غلظت پایین پرکلرین و یا سایر شوینده‌های توصیه شده مخصوص سبزی‌ها، از بین نمی‌رود. فاسیولا در ابتدا با علائم خفیف بروز می‌کند و ممکن است دو تا سه ماه در بدن افراد بی علامت باشد. اما به مرور درد شکم، درد پهلو راست، خارش، تهوع و استفراغ در فرد مبتلا نمایان می‌شود و رشد کرم‌هایی در داخل کبد سبب به تدریج موجب از بین رفتن این عضو دفاعی بدن می‌شود.
در روزهای اخیر نگرانی های زیادی از سوی خانواده‌ی بیماران مبتلا به این بیماری از کمبود داروی فاسیولا در مراکز بهداشتی گیلان شنیده شده است. علیرغم اینکه گیلان و شهر رشت از ابتدای شیوع بیماری بیشترین مبتلایان را به خود اختصاص داده اما داروی فاسیولابه نام تریکلابندازول ( Triclabendazole) به سختی در اختیار مبتلایان قرار می‌گیرد.
چرا دارو کم است؟
خانم «مهشید اکبری»که خود و همسرش به این بیماری مبتلا شدند به مرور می‌گوید: قرص فاسیولا به سختی تهیه می‌شود. تا جاییکه در بعضی مواقع پزشک ناچار به تجویز داروی دامی و مشابه‌ی آن برای بیمار می شود.
وی ادامه می دهد: تقریبا هیچ داروخانه ای داروی ( تریکلابندازول) را ندارد، این دارو فقط درمراکز بهداشتی توزیع شده و به تعداد کم در اختیار بیماران قرار می گیرد.
«سعید» شهروند دیگری که به مرکز بهداشت رشت برای تهیه دارو مراجعه کرده به مرور می‌گوید: چرا این دارو نیست ، چرا وقتی در گیلان این بیماری شیوع بیشتری دارد این دارو به تعداد بیشتر از طریق داروخانه ها در اختیار مردم قرار نمی‌گیرد؟ حتی پزشکان نیز در تجویز این دارو به دلیل کمبود با مشکل مواجه هستند و وقتی ۶ قرص تجویز می‌کنند در نهایت می توانیم ۳ قرص تهیه کنیم. چرا بیمار ما باید در نهایت مجبور به استفاده از داروی دامی این بیماری بشود؟ این شهروند تاکید می‌کند داروی فاسیولا فقط در مرکز بهداشت رشت و با نامه‌ی مراکز بهداشت مناطق قابل دریافت است.
داروی فاسیولا وزرات خانه ای است . دراختیار ما نیست
اما چرا داروی فاسیولا در داروخانه ها عرضه نمی‌شود؟ آیا در تامین این دارو با کمبود مواجه هستیم؟ دراین رابطه ابتدا از«فیروز سرودی» معاون غذا و دارودانشگاه علوم پزشکی جویا گیلان شدیم.
سرودی به مرور می‌گوید: داروی فاسیولا یک داروی وزارت خانه ای بوده و از طریق دانشگاههای علوم پزشکی کشور و مراکز بهداشت و درمان به صورت رایگان در اختیار مبتلایان قرار می‌گیرد. چون این دارو در اختیار وزرات بهداشت و درمان قرار دارد معاونت غذا و داور، مجاز به تامین و واردات و توزیع آن بین داروخانه ها نیست. اما در تامین دارو مشکلی در کشور وجود ندارد وبه راحتی از طریق مراکز بهداشت استان قابل دسترس است.
کمبود نداریم ، هر بیمار ۳ قرص
«آبتین حیدرزاده » معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی گیلان نیز با تاکید به اینکه از میزان موارد مبتلایان به فاسیولا در گیلان کاسته شده به مرور می‌گوید: درآمارگیری که ابتدای هفته از میزان مبتلایان اخذ شده خوشبختانه از تعداد بیماران به فاسیولا کاسته شده است. اکنون کمتر از ۴۰ نفر به این بیماری مبتلا هستند.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی گیلان از پیش بینی تامین داروی فاسیولا برای بیش از ۲ هزار نفر درگیلان خبر داد و اضافه کرد: به ازای هر بیماری ۳ عدد قرص در اختیارش قرار می‌گیرد و بعد از گذشت دوهفته مجدد با انجام آزمایش مدفوع بیماری در صورت ادامه‌ی بیماری و وجود انگل ، ۳ قرص دیگر به بیمار داده می‌شود. از این رو طبق پروتکل ملی وزرات بهداشت تجویز بیشتر از این تعداد قرص مجاز نیست. البته برخی از پزشکان براساس کتب پزشکی که مطالعه کرده اند اقدام به تجویز ۶ قرص می‌کنند که واقعا این تعداد در درمان بیماری لازم نیست و در بیشتر موارد، بیمار با مصرف ۳ قرص و در طی ۳ هفته سلامتی خود را به دست می‌آورد.
حیدرزاده در ادامه تاکید می‌کند: خوشبختانه فاسیولا نه مرگ دارد نه بستری و لذا دراین بیماری در استان مورد فوتی نداشتیم و حتی بیماران مبتلا به فاسیولا در مراکز درمانی استان بستری نشدند و همه‌ی موارد به صورت سرپایی و انجام آزمایش صورت گرفته است.
وی می گوید: بیماری فاسیولا یک بیماری واگیردار انسان به انسان نیست و فقط از طریق مصرف سبزیجات خام و آب آلوده فرد بیمار را درگیر می‌کند. از اینرو در صورت ابتلای یک عضو خانواده ، سایر اعضا نگران ابتلا نباشند. فقط جهت اطمینان از آنها آزمایش گرفته می‌شود تا اگر تست مثبت بود قرص دریافت کنند.
حیدرزاده در خصوص کمبود دارو در مراکز بهداشتی استان اضافه کرد: این دارو برای بیش از ۲ هزار نفر تامین شده است وازاین بابت با کمبود مواجه نیستیم. داروی فاسیولا فقط در مرکز اصلی بهداشت رشت وجود دارد و در صورت نیاز سایر مراکز بهداشت استان و در پی درخواست به تعداد لازم برای آنها ارسال می‌شود.