کرونا در مدت اخیر روند متفاوتی را از نظر شیوع و نیز نوع ابتلا تجربه کرده است. مدیران شهری به عنوان اولین نهادهایی که مستقیم با اداره‌ی شهر و سلامت شهروندان درگیرند، در کنار مسوولان بهداشتی اقداماتی را دنبال و اجرا کرده اند. بر اساس بندهای ۱۵ و ۱۹ از ماده ۵۵ “قانون شهرداری‌ها”، مدیریت شهری هنگام شیوع امراض مُسری موظف به ارائه برخی خدمات هستند. گیلان به عنوان یک روستا – شهر بزرگ با جمعیت بیش از ۲ میلیون ۵۰۰ هزار نفری، حدود ۵۰ درصد جمعیت آن در شهرها زندگی می کنند و رشت به عنوان یکی از کلانشهرهای کشور در معرض آسیب‌های عمومی شهری چون خشونت، بیماریهای غیرواگیر، تشدید مصرف دخانیات، امراض قلبی عروقی و… قرار دارد.
لازمه‌ی دارا بودن شهری سالم با شهروندان سالم، دارا بودن مدیریت شهری سالم است. مدیریتی که فارغ از زد و بندهای سیاسی و صنفی و حتی مسایل عمرانی بسیاری از مسایل را به شکل فرهنگی آسیب شناسی و آن را به وسیله‌ی شهروندان حل و فصل کند. به عنوان نمونه می‌توان با حکمرانی مشارکتی از مردم در ایجاد گفتمان سلامت در شهر کمک گرفت و آنان را درگیر موضوعی به نام سلامت کرد. همچنین مدیریت شهری با توجه به موضوعاتی چون سلامت کودکان، زنان و مردان و خصوصا سالمندان(در استانی که بیشترین تعداد سالمند را دارد) و طراحی شهری بر اساس نیازهای جسمی و یا دغدغه‌های فرهنگی آنان ، امر سلامت را در اولویت خود قرار دهد.
بیماری کرونا در بسیاری از مناطق شهری دنیا سبب آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی شده است. با این حال مدیران شهری از قبل تمهیداتی برای تاب آوری در مقابل با بسیاری از بحران‌ها فراهم دیده‌اند. اما شیوع کرونا در گیلان و خصوصا در رشت نشان داد ما نه تنها در بحران‌های پیش بینی شده نظیر زلزله، برف و سیل، که مورد بحران‌های پیش بینی نشده همچون کرونا نیز توان تشکیل کمیته‌های فوری و ضربتی را نداریم. در هفته‌های ابتدایی بحران کرونا یکی از تلاش‌های شهرداری گندزدایی از معابر سطح شهر بود که با تلاش بسیاری از نیروهای خدمات شهری کاری بس طاقت فرسا انجام شد. اما جز این برنامه اساسی دیگری برای آموزش‌های فردی اجرا نشد.
در مدت اخیر نیز پس از سپری شدن دوران حاد و آزاد سازی فعالیت کسب و کارها، اکنون شاهد حجم عظیمی از تردد عادی و بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی از سوی شهروندان، کسبه و.. در سطح شهر هستیم. نگاهی به میدان مرکزی شهر و پیاده راه این موضوع را روشن‌تر می‌کند که شهرداری رشت و نهادهایی چون شورا برنامه‌ای برای افزایش اطلاع رسانی و ایجاد حساسیت بین شهروندان ندارند. حتی بدتر از آن خود شهرداری به عنوان نهادی که باید ضامن سلامتی شهروندان در این ایام خاص باشد با برگزاری جشن‌هایی در پیاده راه و تنها با اعمال فاصله‌ی نیم متری صندلی‌ها و زدن ماسک، موضوع را ساده انگارانه به پیش می‌برد. آنهم در شرایطی که سازمان بهداشت جهانی انتشار ویروس کووید ۱۹ از طریق هوا را تایید کرده است. در این شرایط شهرداری رشت پیشگام تجمعات شهری برای پیشبرد برنامه‌های سازمانی خود می‌شود. از سوی دیگر هیچ گونه تابلوهای اطلاع رسانی در سطح شهر که آموزنده باشد دیده نمی‌شود. حتی نصب بنرهای تبلیغاتی برای تشویق شهروندان به خانه ماندن یا رعایت پروتکل‌های بهداشتی در پل‌های عابرپیاده رشت می‌توانست اینطور القا کند که مدیریت شهری در ظاهر به فکر سلامت شهروندان است. از سوی دیگر رشت سرای محلات و مساجد فراوانی دارد که می‌توانست محلی برای آموزش‌های فردی آنان باشد اما از این فرصت‌ها استفاده نشد و نخواهد هم شد.
به جز موارد یاد شده، شهری که مدعی اجرای طرح‌های فناورانه است، از خلاقیت‌های نرم‌افزاری برای افزایش خدمات به شهروندان بهره نمی‌برد. در مرکز هند سیستمی به نام Dr.sms وجود دارد که در مورد نزدیک‌ترین مراکز بهداشتی و درمانی در هر ساعتی از شبانه روز به شهروندان اطلاع رسانی می‌کند . همچنین آنان می‌توانند بیماری های خود را با پیامک ارسال کنند و بخشی از بانک اطلاعاتی بیماری های آنان به صورت الکترونیک در مراکز بهداشتی و بیمارستانها ثبت شود. در این هم می‌شد با استفاده از خلاقیت مراکزی چون پارک علم و فناوری اقداماتی مشابه برای در نظر گرفتن اورژانس سریع برای بیماران بدحال، افراد مشکوک به کرونا یا افزایش اطلاع رسانی‌های آنان استفاده کرد.
به جز شهروندان عادی، شهر رشت دارای ۴۰ هزار واحد صنفی است که در جریان کرونا آسیب جدی دیده‌اند. در بسیاری از شهرهای دنیا نظیر کانادا سیاست احیای اقتصادی از سوی شورای شهر در دستور کار قرار گرفت تا بودجه را در کمیته ای ویژه مجددا مورد بررسی و تعدیل قرار دهند. اما شورای فعلی رشت به عنوان نهاد تصمیم ساز و پارلمان شهر هیچ کاری به این موضوع ندارد و تنها برخی مصاحبه‌های روتین و یا سخنرانی در جلسات ارائه می‌شود که به سلامت محوری شهر در شرایط فعلی کمکی نمی‌کند. تنها مورد قابل عرض شورا شاید همان صحبت‌های رییس شورا باشد که در روزهای اول اعلام شد و آن انتقال مجانی درگذشتگان ناشی از کرونا به آرامستان بود. شورایی که اینچنین دلسوزی و همراهی با شهروندان خود آن هم در زمان مرگ می‌کند و شهرداری که در وسط پیاده راه مجوز برپایی جشن می‌دهد و با ماسک‌های نیم بند به افتتاح پروژه‌هایی می‌رود که هزار اما و اگر در روند اجرای آنها است، آیا محوریت آن شهروندان و سلامت آنان است؟
