قطع ناگهانی برق رمق تولید را می‌گیرد
امنیت غذایی در گرو تضمین فعالیت صنایع تبدیلی؛
اولین و مهم‌ترین شرط برای اینکه کشوری اقتدار بین‌المللی داشته باشد و این اقتدار خود را حفظ کند امنیت و اقتدار غذایی است. هر چند که «امنیت غذایی» مفهومی پیچیده بوده و تعاریف مختلفی دارد. در واقع امنیت غذایی عبارتست از دسترسی فیزیکی، اقتصادی و عادلانه همه مردم در طول زندگی به غذای کافی، سالم، مغذی برای برخورداری از یک زندگی سالم و فعال.
برای تأمین و حفظ امنیت غذایی و در کنار آن تنظیم بازار محصولات کشاورزی به عنوان دو مولفه مهم، چند رکن وجود دارد که لازم است رعایت شود. اولین رکن در این بخش این است که مواد غذایی به اندازه کافی و به طور مستمر با قیمت‌های خوب و منطقی در اختیار مردم قرار بگیرد. برای رسیدن به این هدف باید به چند نکته مهم که زنجیره‌وار به هم پیوسته و مرتبط هستند توجه داشت.
مولفه مهم دیگر تضمین سلامت محصولات غذایی و کشاورزی از حیث رعایت ضوابط زیست محیطی است. از طرفی برای اینکه امنیت غذایی به خوبی محقق شود لازم است صنایع تبدیلی در کنار بخش تولید در مزرعه و در کنار بخش اقتصادی قرار بگیرد.
نحوه فعالیت در کشتارگاه‌های دام و طیور، صنایع بسته‌بندی، کارخانجات شالیکوبی، کارخانجات چای و همه این موارد که در حوزه اقتصاد کشاورزی قرار دارند کمک کننده بحث تنظیم بازار و امنیت غذایی هستند.
به همین دلیل اعتقاد داریم اگر قرار است برنامه‌ریزی و اجرای خوبی از سوی بخش بازار صورت بگیرد، تنظیم بازار به خوبی شکل بگیرد و امنیت غذایی تضمین شود باید بخش صنایع تبدیلی به عنوان یک رکن اساسی در کنار این مولفه‌ها قرار داشته باشد.
صنایع تبدیلی اصولا با برنامه‌ریزی به فعالیت خود ادامه می‌دهند و برنامه‌ریزی برای بقای آن‌ها و تضمین سلامت محصولات غذایی اهمیتی حیاتی دارد. این بدان معنی است که وقتی مواد اولیه و یا گوشت در سردخانه‌ها یا واحدهای فرآوری نگهداری می‌شود باید برنامه‌های آن در حوزه فرآوری یا نگهداری در یک فاصله زمانی معین از قبل مشخص باشد.
یعنی صاحبان این بخش‌های اقتصادی باید بداند که چقدر برق در اختیارشان قرار دارد و در چه بازه زمانی، تا بر مبنای آن برنامه‌ریزی تولید و نگهدای کالاها را پیش ببرند.
طبیعتا کارخانجات فرآوری و سردخانه‌ها به جهت حساسیت کار خود که با سلامت جامعه در ارتباط است همواره متقاضی هستند که هرگونه نوسانات برق و قطع برق بر طبق یک الگو مشخص به آنان اعلام شود تا آنان هم بتوانند برای شرایط اضطراری برنامه‌ریزی کنند.
اگر این امر رعایت نشود اتفاقات خوبی در بخش کشاورزی و تولیدات کشاورزی و صنایع تبدیلی رقم نخواهد خورد و امنیت غذایی در خطر قرار خواهد گرفت.
با قطع بدون برنامه برق، کارخانجات شالی در روند خشک کردن شلتوک دچار مشکل می‌شوند. ضایعات در این بخش حتی می‌تواند تا ۷ درصد افزایش پیدا کند. در حوزه کارخانجات چای هم اوضاع همینطور است و با قطع برق تراف‌ها و خشک‌کن‌های برگ سبز چای دچار مشکل می‌شوند و ضایعات آنان هم متعاقبا افزایش پیدا می‌کند.
مهم‌ترین مساله دیگری که در اینجا اتفاق می‌افتد این است که سردخانه‌ها و کشتارگاه‌ها که به شدت به تامین برق متکی هستند هم با قطع برق و نوسانات آن دچار مشکلات فراوانی می‌شوند و تضمین سلامت مواد غذایی با وجود تمام تلاش‌های انجام شده در خطر قرار می‌گیرد.
اگرچه پدافند غیرعامل راهکارهایی پیش‌بینی کرده تا به موجب آن کارخانجات و صنایع تبدیلی بخش کشاورزی از ژنراتور برای تأمین برق در مواقع اضطراری استفاده کنند اما باید به این حقیقت آشکار هم توجه داشت که هزینه‌های تأمین برق توسط ژنراتور بسیار بالاست و به همین دلیل تاکنون بسیاری از واحدهای کوچک‌تر نتوانستند از ژنراتور استفاده کنند.
بنابراین برای اینکه کارخانجات و صنایع تبدیلی بخش کشاورزی ما در این ناترازی انرژی که حادث شده همچنان فعال باشند و کمک آنان به تامین امنیت غذایی کشور استمرار پیدا کند باید قطعی‌های برق با هماهنگی کارخانجات و واحدهای صنایع تبدیلی در بخش کشاورزی صورت بگیرد تا این واحدها برنامه‌ریزی تولید و نگهداری مواد غذایی خود را بر اساس جدول خاموشی‌هالا تنظیم کنند.
صنایع غذایی و تبدیلی گیلان با ظرفیت ۲/۳۵۰ هزار تن ۱۴ هزار نفر را مشغول به کار کرده‌اند و در صورت نوسانات و قطعی برق بدون برنامه‌ریزی، وضعیت اشتغال کارگران به مخاطره می‌افتد. در حال حاضر هزار و ۴۲۵ کارخانه برنجکوبی، ۱۵۰ کارخانه چای، ۱۰۵ سردخانه نگهداری مواد غذایی به ظرفیت ۲۳۰ هزار تن، در کنار تعداد زیادی از واحد فرآوری زیتون، واحدهای خوراک دام و طیور و واحدهای فرآوری لبنیات در گیلان فعال هستند و ضرورت دارد متولیان امر توجه بیشتری به بهبود روند کار این واحدها در ایام خاموشی برق داشته باشند.
از طرفی در مجموعه دولت جدید به شدت به دنبال این هستیم در راستای کاهش ضایعات، کارخانجات بیشتری در بخش اقتصاد کشاورزی و صنایع غذایی گیلان به‌روزرسانی شوند و کیفیت محصولات آن‌ها ارتقاء پیدا کند. همه این‌ها تنها زمانی محقق می‌شود که اولین و مهم‌ترین رکن حیاتی یعنی انرژی به صورت هدفمند و با برنامه‌ریزی در اختیار کارخانجات و صنایع تبدیلی قرار گیرد.
«دکترای تخصصی فراورده‌های چندسازه سلولزی/ صنایع تبدیلی»
معاون توسعه بازرگانی و صنایع کشاورزی سازمان جهاد کشاورزی گیلان
