مرغ در گیلان کمیاب شده است

از یک سال پیش که انتشار فیلم معدوم‌سازی جوجه‌های مرغ یک‌روزه، انتقادات زیادی برانگیخت تا به امروز که چند فصل آمده و رفته‌اند، هنوز مرغ و قیمتش یکی از مناقشه‌ برانگیزترین مواردی است که خانوار ایرانی با آن روبه‌رو است.

قیمت‌های متغیر، گرانی نهاده و ابزارهای تولید و صف‌کشی و کمبود مرغ ازجمله مشکلاتی هستند که در یک سال گذشته تولید یکی از پرمصرف‌ترین مواد پروتئینی خانوارها را با مشکل مواجه کرده است.

وقتی در فروردین ۹۹ عده‌ای از تولیدکنندگان مرغ به‌دنبال ضرر مالی سنگین، با معدوم‌سازی جوجه‌های یک‌روزه سعی در تناسب نظام عرضه و تقاضا داشتند تا شاید به‌تبع آن قیمت نیز کاهش پیدا کند، انتقادات به شیوه‌ی غیراخلاقی معدوم‌سازی آن‌ها بیش از ناآرامی بازار گوشت و مرغ سروصدا ایجاد کرد.

حالا یک سال و چند ماه بعد، هنوز مرغ است که مثل ققنوس بختِ مردم، از سفره‌ی آن‌ها فراری است.

چرا مرغ کم است؟

بنا به آنچه که معاوت تولیدات دامی سازمان جهاد کشاورزی گیلان اعلام کرده است روزانه بیش از ۵۵۰ تُن گوشت مرغ در استان گیلان تولید می‌شود. درحالی که ۲۵ درصد از کل مرغ تولیدی کشور را استان گیلان تامین می‌کند، اما تهیه‌ی مرغ برای بسیاری از شهروندان گیلانی سخت است.

صف‌های طولانی، گرانیِ مرغ در فروش آزاد و قیمت‌های مصوب هرروزه، تاکنون داد بسیاری از مردم را در آورده است.

با این حال طبق اعلام مدیر اتحادیه‌ی مرغ‌داران استان گیلان، تولیدکنندگان و مرغ‌داران نقشی در کمبود مرغ استان ندارند.

مسعود گیاهی در مصاحبه‌ای با خبرگزاری ایسنا از نیاز ۳۰۰ تُنی گوشت مرغ در استان خبر داده درحالی که روزانه دو برابر این مقدار یعنی حدود ۶۰۰ تُن مرغ در گیلان تولید می‌شود.

این مسئول درحالی که کمبود مرغ را ناشی از عدم نظارت دستگاه‌های متولی بر روند عرضه‌ی آن عنوان کرد، به مرور گفت: درحال حاضر ۸۰۰ واحد مرغداری در استان فعالیت می‌کنند و واحدهای تولیدی محصولات خود را به خریداران عمده تحویل می‌دهند. اگر در روند توزیع محصول مشکلی وجود دارد، دستگاه‌های نظارتی مثل اداره‌کل صمت گیلان و جهاد کشاورزی باید بر روند توزیع نظارت داشته باشند. بنابراین اگر قصوری در این زمینه وجود داشته باشد مربوط به تولیدکنندگان نیست بلکه ضعف ناظران است.

 مازاد تولید مرغ گیلان کجا می‌رود؟

حبیب اسدالله نژاد، نایب رییس کانون سراسری مرغداران گوشتی به مرور می‌گوید: چندی پیش یکی از مسئولان جهاد کشاورزی استان گیلان کمبود مرغ در گیلان را ناشی از بالابودن قیمت مرغ در استان‌های همجوار عنوان کرده بود.

اسدالله نژاد در واکنش به این گفته، اضافه کرد: این اظهارنظر فرار رو به جلو است چرا که مرغداران در استان گیلان منهای ۱۰ درصد تلفات، ۹۰ درصد گوشت تولیدی خود را به نرخ مصوب عرضه می‌کنند. در این شرایط اصلا منطقی نیست که مردم در گیلان برای تامین مرغ به دردسر بیفتند و حتی با قیمت نزدیک به ۳۰ هزار تومان مجبور به خرید شوند.

او درباره‌ی ارسال مرغ تولیدی در گیلان به استان‌های دیگر گفت: چراغی که به خانه رواست، به مسجد حرام است چراکه در استانی که یکی از قطب‌های تولید گوشت مرغ است، مردم برای تامین آن به دردسر می‌افتند.

اسدالله نژاد می‌گوید: ممکن است بتوانیم از کاهش ۱۰ الی ۱۵ درصدی مرغ در سطح کشور سخن بگوییم، اما در استان گیلان نه‌تنها کمبود نداریم بلکه ظرفیت تولید مازاد بر مصرف داخلی است.

به‌نظر می‌رسد گسیل تولیدات گوشتی گیلان به سمت استان‌های دیگر کشور، عامل سرگردانی این روزهای مردم برای تامین ارزان‌ترین گوشت ممکن است.

او درباره‌ی سختی‌های مرغداران برای تولید گوشت مرغ، به مرور گفت: ما هنوز برای تولید، دست‌اندازهای بسیاری در مقابل داریم. درحال حاضر بسیاری از مرغداران نهاده‌ی مصرفی برای تولید گوشت را پیش‌خرید کرده‌اند اما این نهاده‌ها با تاخیری بسیار زیاد به دست تولیدکننده می‌رسد.

او در توضیح این معضل می‌گوید: درحال حاضر تولیدکنندگان مجبورند نهاده‌ی دامی را برای یک دوره‌ی تولیدی با نرخ دولتی پیش‌خرید کنند اما محموله‌های دولتی آنقدر دیر به دست تولیدکننده می‌رسد که تولیدکنندگان مجبور می‌شوند برای جانماندن از فرآیند دوره‌ای تولید، نهاده‌ی موردنیازشان را از بازار آزاد تامین کنند.

راه سخت تولید و ناممکن‌بودن خرید

آنطور که این مسئول دولتی می‌گوید، تولیدکنندگان گوشت مرغ مجبورند با یک چوب، دو بار کتک بخورند و این موضوع علاوه بر سختیِ تولید، یکی از علل آشفتگی بازار است. زمانی که هزینه‌های تولید مرغ بسیار بالا باشد، تولیدکنندگانی که مجبور به تولید هستند، ناچارند به هر قیمتی نهاده را تامین و تولید مرغ را انجام دهند.

به دلیل شرایطی که در مرحله‌ی تولید به‌وجود می‌آید، گرانی و کمبود مرغ در مرحله‌ی توزیع نیز دور از ذهن نیست. البته در گیلان کمبود مرغ تنها مختص به سختیِ تولید نیست و همانطور که رییس اتحادیه‌ی مرغداران گیلان گفت، تولید از مصرف استان بالاتر است.

با این وجود به‌نظر می‌رسد گسیل تولیدات گوشتی گیلان به سمت استان‌های دیگر کشور، عامل سرگردانی این روزهای مردم برای تامین ارزان‌ترین گوشت ممکن است.

شرایط سخت اقتصادی، فشارهای اجتماعی و تنگناهای سیاسی در سال‌های اخیر بسیار حیات مردم را به مخاطره انداخته است. حال با رنجی که برای تامین اساسی‌ترین کالاهای خود متحمل می‌شوند، این پازل تکمیل شده است و به نظر می‌رسد علاوه بر بخت، مرغ نیز از سفره‌ی مردم پر کشیده است.

با این وجود باید پرسید: صادرات به چه قیمتی؟