نگاهی به بازگشایی محورخیابان اقتصاد در رشت
بازآفرینی شهری؛ پشت ترافیک طرح‌های شتابزده ماند
گستره وسیعی از شهرهای کشور به ویژه در کلانشهرها با مشکلاتی از جمله؛ ناپایداری کالبدی، فقر خدمات شهری، ناکارآمدی زیرساختهای شهری، فقدان امنیت، بحران هویت و افت منزلت اقتصادی و اجتماعی رو به رو بود.طبق آمار وزارت راه و شهرسازی درسالهای گذشته؛ این محدوده ها؛ حدود۳۰ درصد از مساحت شهرها با جمعیت بالغ بر۱۹ میلیون نفر را در خود جای داده است. ارتقای کیفیت زندگی در این محدوده‌ها و محله‌ها راهکاری فراتر از مداخلات موضعی و موقتی؛ سیاستی یکپارچه و جامع نگر را نیازمند بود.
با این ضرورت در سالهای گذشته فصل تازه‌ای در مواجهه با این بافتهای شهری(سیاست بازآفرینی شهری پایدار)زیر نظر وزارتخانه راه و شهرسازی در شهرهای بزرگ کشور گشوده شد. خاستگاه این سیاست نیز به سال ۱۳۹۳و تصویب”سند ملی راهبردی احیا،بهسازی و نوسازی و توانمند سازی بافتهای فرسوده ناکارآمد شهری”برمیگردد. پیاده راه فرهنگی شهر رشت اولین گام از طرح بازآفرینی شهر رشت؛ در دوره شورای چهارم و شهردار وقت(ثابت قدم) با هدف ارتقاء نقش پیاده‌روی در دو بازه چندین ماهه انجام شد.پیاده راه فرهنگی با وسعت ۲۶هزارو ۵۰۰متر مربع از ۳۰ آذر ۱۳۹۴شروع و کمتر از ۴ ماه در یازدهمین روز از نوروز ۱۳۹۵ افتتاح شد. طرح بازآفرینی شهر رشت از رودخانه زرجوب تا تالاب عینک مسیری گام به گام را در سطح شهر متناسب با سیاستی یکپارچه مورد هدف قرار داد. روندی که با ایجاد تغییرات کالبدی سعی در ارتقا کیفیت زندگی اجتماعی،وضعیت زیست محیطی و رونق اقتصادی شهر داشت.
از زمان آغاز این طرح در قالب سیاست یکپارچه ملی؛بدلایل مختلفی از قبیل: اختلاف میان بدنه‌های نظارتی و اجرایی مدیریت شهری بارها در روند آن؛خلل و کارشکنی‌هایی صورت گرفت که بررسی آن در خلال این نوشتار قابل بحث نیست. طی اختلافات اعضای شورای چهارم و شهردار وقت؛ پروژه فوق در زمینه مطالعاتی، جانمایی صحیح و اجرایی دچار آسیب‌هایی شد که هم خود پروژه و نیزسایر فضاهای شهری هم مرز آن با اختلالاتی دراین سالها سروکار داشتند.
احداث خیابان اقتصاد؛ وابسته به پروژه بازآفرینی رشت که با بازگشایی؛ گره ترافیکی بافت مرکزی را ترمیم و اتصال شرق به شمال شهر را فراهم می‌آورد؛ از شورای چهارم در دستور کار قرار گرفت. ایجاد این لاین سواره رو برای خروج از پیاده راه مرکز رشت، از سال۱۳۹۴ در شهرداری رشت مطرح شد.
با توجه به نزدیکی قلب تپنده اقتصادی شهر رشت(بازار) به پروژه پیاده راه فرهنگی؛ بازاریان فعال در بافت مرکزی شهر انتقاداتی نسبت به آن ایراد کردند. البته این را باید در نظر داشت که اجرای این پروژه همچون سایر طرح‌های شهری؛ همانطور که معضلاتی داشته، منافعی را نیز برای شهر و شهروندان در پی داشته است. یکی از معضلات جدی شهر رشت وجود گره‌های ترافیکی است که این موضوع را نمی‌توان فقط به اجرای پروژه فوق ربط داد بلکه معضل ترافیکی شهر به مسیر تاریخی توسعه شهری رشت برمیگردد که در طی این دهه‌ها از لحاظ شهرسازی و احداث خیابان همیشه ناکارآمد و بی اثر مانده است.
احداث خیابان اقتصاد؛ وابسته به پروژه بازآفرینی رشت که با بازگشایی؛ گره ترافیکی بافت مرکزی را ترمیم و اتصال شرق به شمال شهر را فراهم می‌آورد؛ از شورای چهارم در دستور کار قرار گرفت. ایجاد این لاین سواره رو برای خروج از پیاده راه مرکز رشت، از سال۱۳۹۴ در شهرداری رشت مطرح شد. به گفته سرپرست سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری: بازگشایی و اخذ اعتبار لازم برای تملک سه باب واحد تجاری فاز به فاز پیگیری شد و تخصیص بودجه لازم بصورت مشترک از اعتبارات شهرداری رشت و اعتبارات شرکت بازآفرینی، توسط اداره کل راه و شهرسازی گیلان به شهرداری رشت تخصیص یافت.
در ابتدای خیابان شریعتی کوچه‌ای به نام«زیرکوچه»قرار دارد که سالهاست محل مکان یابی برخی از پارکینگ‌های عمومی شهرداری رشت برای استفاده خودورهای شخصی و پارکینگ ماشین‌های نیروی انتظامی و همچنین اداره سازمان زندانها نیز در ابتدای این محور قرار دارد. پس از اجرای طرح پیاده راه؛ از آن مسیرکه ابتدا از محله‌های تختی، باقرآباد و در نهایت به خیابان سعدی ختم میشود، برای حل بحران ترافیکی در بافت مرکزی، راهکار مدیریت شهری؛ بازگشایی این محور بود.
مهر۱۴۰۱(بازگشت مجدد علوی) و تامین اعتبارازسوی شهرداری و راه و شهرسازی؛ با تملک سه باب واحد تجاری در ابتدای خیابان شریعتی و تخریب املاک، محور سواره رو اقتصاد بازگشایی شد. آبان ماه سال جاری در اخبار شهرداری؛به عملیات بازگشایی خیابان اقتصاد به همت شهرداری منطقه دو،سازمان عمران و بازآفرینی شهرداری رشت که در دست اجرا بود، اشاره شد. زیرساخت این محور با زیرسازی آسفالت در محور فوق و املاک تخریب شده،مرحله بهره برداری خیابان اقتصاد را نزدیک نموده است. به تازگی سرپرست شهرداری رشت(یوسف یزدانی) به بهره برداری چند پروژه شهری در بهمن ماه اشاره دارد که محور سواره رو اقتصاد نیز جز این پروژه‌ها محسوب میشود. همچنین یزدانی اشاره داشت: مساحت کل آن ۲۶۰.۵۶ برآورد شده و هزینه کل تملک پروژه محور خیابان اقتصاد ۳۱۵ میلیارد و ۲۳۸ میلیون و ۷۵۰ هزار ریال بوده که با اجرای آن خیابان شریعتی به خیابان سعدی متصل میشود.
پس از افتتاح پیاده راه فرهنگی که در چارچوب سیاست یکپارچه انجام گرفت در مجموع سه دوره فعالیت شورایی را در رشت شاهد بوده ایم.ضرورت بازگشایی این محور سواره رو برای برون رفت از مشکلات ترافیکی بافت مرکزی که موجب نارضایتی بازاریان شده بود از دوران شورای چهارم آغاز شد. از آن پس شورای پنجم نیز در روند این بازگشایی فعالیت‌هایی داشت. ریاست اسبق شورای پنجم(حاجی پور)در آن دوره به نامه‌های ارسال شده شورا به فرماندهی نیروی انتظامی و پاسخ نگرفتن؛انتقاداتی داشت. وی به شوارع شهرداری که توسط پلیس تبدیل به پارکینگ شده و برای شهرداری هزینه تراشی دارد، اشاره داشت.
مسعود عباس نژاد(ریاست کمیسیون حمل و نقل شورای شهر)در مورد محور اتصالی شرق به شمال شهردر بافت مرکزی می‌گوید: در دوره‌های شورایی سابق مذاکراتی مبنی بر خریداری املاک انجام شده بود اما توافق نهایی در دوره شورای ششم صورت گرفت و شورای ششم میتواند بگوید: املاک در دوران شورایی ما خریداری شده که این املاک در دوران سرپرستی خدمت بین دانا انجام شد. امضای مالکین به همراه سرپرست وقت شهرداری در قرار داد وجود دارد. این در صورتی است که ۱۰مهر سال جاری روابط عمومی شهرداری رشت می‌نویسد: «با تلاش و پیگیری‌های مستمر سید امیر حسین علوی شهردار رشت و با پرداخت مبالغ لازم جهت خرید املاک، بحث تملک اراضی خیابان اقتصاد صورت پذیرفت و ظهر یکشنبه ۱۰ مهر ماه ۱۴۰۱ تخریب و بازگشایی این محور آغاز گردید».(پرتال شهرداری رشت)
محور خیابان اقتصاد؛ اتصال شرق شهر به شمال شهر
با همه این اظهارات؛ سرپرست شهرداری بهره برداری کامل این خیابان را تا اواخر بهمن اعلام نمود.رییس کمیسیون حمل و نقل شورا نیز رفت و آمد خودرو از این محور را تا پایان ماه جاری به شهروندان نوید می‌دهد. در این میان چند موضوع در بهره برداری خیابان اقتصاد که نقش ویژه‌ای در بافت مرکزی شهر و بازار دارد، هنوز در ابهام قرار دارد. بازاریان محدوده مرکزی شهر به نقش ایستگاه رشت به خمام نیز در گره ترافیکی آن محدوده اشاره داشته و تقاضای انتقال این ایستگاه برون شهری به نقطه‌ای دیگر شهر را از مدیریت شهری داشته‌اند.
موضوع دیگر که در محورخیابان اقتصاد جز موارد مبهم است؛ در حال حاضر زیرسازی و روسازی آسفالت در دست اقدام است. بنا به وابستگی محوربه طرح بازآفرینی شهری و اجرای طرح پیاده راه ؛محور فوق نیز در طرح بازآفرینی قرار گرفته بود.
در اینباره مسعود عباس نژاد می‌گوید: در حال حاضر برای ساماندهی ایستگاه‌های حمل ونقل درون و برون شهری در حال مطالعه هستیم تا بتوانیم برخی از ایستگاه‌ها که در گره ترافیکی نقش دارند، اقدام مؤثری نماییم. ایستگاه هشتپر و آستارا در پل بوسار و همچنین ایستگاه رشت به خمام که در خیابان شریعتی قرار دارد. پیشنهاد داده ایم تا در معاونت حمل و نقل شهرداری در مورد این مشکلات ترافیکی راهکار و اقدامی مؤثر نمایند.
موضوع دیگر که در محورخیابان اقتصاد جز موارد مبهم است؛ در حال حاضر زیرسازی و روسازی آسفالت در دست اقدام است. بنا به وابستگی محوربه طرح بازآفرینی شهری و اجرای طرح پیاده راه ؛محور فوق نیز در طرح بازآفرینی قرار گرفته بود. طبق گفته سرپرست سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری: کف سازی محور اقتصاد، دردستور کار سازمان عمران قرار دارد. پروژه بازگشایی محور اقتصاد در راستای تکمیل پروژه پیاده راه فرهنگی مرکز شهر و با هدف اتصال سواره رو از خیابان شریعتی به خیابان سعدی و رونق بازار بزرگ رشت صورت گرفت. دستورالعمل اداره کل میراث فرهنگی برای کف سازی این محور؛کف سازی و آرام سازی و جداره سازی املاک این محور بود. اما بدلیل خروج سریعتر از وضعیت نامطلوب(گره ترافیکی) موقتا آسفالت صورت میگیرد. ریاست کمیسیون حمل و نقل شورای شهر نیز در اینباره فقط به محل عبور و مرور ماشین بدون در نظرگرفتن دستورالعمل اداره میراث فرهنگی در این خیابان اشاره دارد.
خیابان اقتصاد یک معبر درون محله‌ای محسوب میشود با توجه به ازدیاد فعالیت‌های اقتصادی و وجود پارکینگ‌های عمومی، عدم کف سازی(پیاده رو) و آرام سازی تا حدی به بخشی از این فعالیت‌ها میتواند ضربه‌ای منفی وارد کند.
این در شرایطی است؛ که آرام سازی محله پیرسرا رشت همچون سلیماندراب در ادامه طرح بازآفرینی رشت در شورای ششم نیز در دستور کار قرار دارد. با این شرایط به دلیل برون رفت معضل ترافیکی در بافت مرکزی رشت با بهره برداری از خیابان اقتصاد که در روان سازی ترافیکی شهر مؤثر است، آرام سازی در دستور اجرا قرار نگرفت. باید در نظر داشت؛ خیابان اقتصاد یک معبر درون محله‌ای محسوب میشود با توجه به ازدیاد فعالیت‌های اقتصادی و وجود پارکینگ‌های عمومی،عدم کف سازی(پیاده رو) و آرام سازی تا حدی به بخشی از این فعالیت‌ها میتواند ضربه‌ای منفی وارد کند. از این حیث که ما این محور را باز نموده ایم؛ تا گره ترافیکی روان گردد اما بدون در نظر گرفتن دستورالعمل و تمام زوایا؛ با توجه به وابستگی این خیابان به بافت مرکزی، وجود پیاده راه فرهنگی و همچنین بازار که قلب تپنده اقتصاد شهر محسوب میشود که تراکم فعالیت‌ها و عبور و مرور در این محدوده که متعاقبا بر خیابان اقتصاد نیز تاثیر متراکم دارد. این اجرا میتواند؛ باعث انتقاداتی از سوی ستاد ملی بازآفرینی شهری شود و می‌توان گفت: بازهم در اجرای طرح ناقص عمل کرده ایم؛همچون: بی.آر.تی که بر هزینه تراشی‌ها بی‌تاثیر نخواهد بود. بهتر بود در اجرای این طرح که نقش ویژه در ترافیک مرکز شهر دارد از ترکیب کف سازی همچون سایر نقاط استفاده کرد.
