انتقاد به برگزاری مراسم اربعین، تنها مختص به زائرانی که در مرزهای مشترک ایران و عراق سرگردان ماندهاند، نمانده است. هر ساله با فرارسیدن زمان مراسم اربعین وزارتخانهها، سازمانها و ارگانهای بسیاری درگیر برگزاری این مراسم و انتقال زائران ایرانی به سوی کشور عراق میشوند.
امسال نیز همکاری وزارتخانههایی مانند وزارت کشور، راه و شهرسازی، ارتباطات، میراث فرهنگی و اقتصاد برقرار بود و حتی بانک مرکزی با تبلیغات فرآوان برای اختصاص ارز مسافرتی به زائران اعلام آمادگی کرد.
اداره راه و ترابری و حمل و نقل جادهای استان گیلان در روزهای گذشته از اعزام بیش از چهار هزار زائر گیلانی به مرزهای کشور عراق خبر داده بود. علی حدادی تعداد اتوبوس مورد نیاز برای اعزام روزانه زائران را روزانه ۶۵ دستگاه عنوان کرد و گفت: اگر دچار کمبود وسیله نقلیه شویم، از وسایل نقلیه ادارات و سازمانها استفاده میکنیم.
اعزام گستردهی اتوبوسهای بین شهری به شش مرز غربی و جنوبی ایران با عراق باعث شده است تا در حمل و نقل بین شهری به سایر نقاط ایران نیز اختلال به وجود بیاید.
اگرچه مسئولان راه و ترابری کشور از آمادگی کامل برای انتقال زائران خبر داده بود اما ویدئوهای مختلف زائران از مرزهای ایران و عراق حاکی از عدم آمادگی برای جابهجایی این حجم از مسافر دارد.
در ایران نیز افراد زیادی برای حرکت از یک استان به استان دیگر هم با مشکل روبهرو شدهاند.
یاسمن که دانشجوی گیلان و ساکن تهران است به مرور میگوید: در چند روز گذشته که برای سفری به رشت آمده بودم، نتوانستم هیچ بلیتی به سمت تهران پیدا کنم. او میگوید در نهایت توانسته با استفاده از خودروهای سواری یک شرکت حمل و نقل بین شهری به تهران برود و تنها ساعتی که بلیت پیدا کرده، ۵ صبح بوده است.
ریحانه نیز که معمار و شاغل است میگوید: به خاطر کارم دائما مجبور به جابهجایی بین تهران و رشت هستم و معمولا هفتهای دو بار سفر میکنم اما در هفته گذشته استرس پیدا نکردن بلیت و لنگ ماندن کارها هر روز با من بوده است. او به مرور میگوید: روز گذشته پس از گشتن تمامی سایتهای اینترنتی بلیت فروشی و تماس با تمام تعاونیهای مسافربری نتوانستم بلیت پیدا کنم و در نهایت مجبور شدم یک خودروی شخصی را دربست اجاره کنم.
رضا که پنجاه ساله و رانندهی تاکسی است نیز میگوید: به جهت رفت و آمد درون شهری و رفتن به ترمینال هر بار شاهد حجم مسافران سرگردانی هستم که نمیتوانند حتی به مقصد کوتاهی مثل قزوین و تهران هم وسیله نقلیه پیدا کنند. او میگوید: معلوم نیست وقتی وضعیت حمل و نقل در مرزها آنگونه اسفبار است و در مابقی مناطق کشور هم حمل و نقل زمینی با مشکل روبهرو است، پس اینهمه اتوبوس کجا رفتهاند؟
فوزیه شصت ساله است و ده روز پیش با خودروی پسرش به خانهی دخترش در تهران رفته است. او نیز میگوید برای برگشت به گیلان با مشکل مواجه شده است و از آنجایی که به خاطر درد کمرش نمیتواند اتوبوس سوار شود، مایل است با ونهای وی آی پی به گیلان بیاید اما تعاونی مربوطه هر روز او را به روز بعد ارجاع میدهد و میگوید جا نداریم!
سایتهای بلیتفروشی خاموش شدهاند
با نگاهی به لیست بلیتهای وسایل نقلیه عمومی در سایتهای اینترنتی فروش بلیت متوجه میشویم که تا اطلاع ثانوی بلیت برای اکثر مقصدها از مبدا رشت ناموجود است.
در سایتهای بلیتفروشی جلوی گزینههای خرید بلیت هواپیما به مقصدهای پرترددی مانند تهران، شیراز و مشهد تا ده روز بعد یک جمله درج شده است: تکمیل ظرفیت!
قطار هم وضعیت بهتری ندارد و از دو سرویس روزانه شرکتهای رجا و فدک هیچکدام جایگاهی برای مسافران جدید ندارند و ظرفیتشان تکمیل شده است.
اتوبوسها نیز که بیشتر از سایر وسایل نقلیه پیدا میشوند، حالا همگی با ظرفیت پر مواجهاند و روزهای پرکاری را از سر میگذرانند. تعداد مسافران آنقدر زیاد است که حدود ده درصد اتوبوسی که وظیفه جابهجایی مسافران غیر زائر را برعهده دارند، دو شیفته و حتی در مواردی سه شیفته کار میکنند.
در چنین شرایطی شرکتهای مسافربری تاکسی بین شهری نیز در طول روز فقط چند سرویس عادی ارائه میکنند و اغلب سرویسهای دیگر درب به درب از مبدا تا مقصد هستند. هزینه دربست این خودروها کمی از هزینهی کلی سه مسافر بالاتر است و آنها برای هر سرویس درب به درب بین یک تا یک میلیون و دویست هزار تومان طلب میکنند.
گوشهای دیگر از مدیریت کاغذی
به نظر میرسد با توجه به خبرهایی که از مرزهای ایران میرسد و وضعیت اسف بار حمل و نقل داخلی، مردم باز هم قربانی سیاستهایی شدهاند که برنامهریزیشان روی کاغذ دقیق است اما در عمل خواب و خیالی بیشتر نیستند.
حالا چه کسی بعد از این داستان مسئولیت فلج کردن حمل و نقل جادهای را بر عهده خواهد گرفت و از آن مهمتر چه کسی مسئولیت خطراتی که مرزهای ایران و عراق مسافران ایرانی را تهدید میکند را بر عهده میگیرد. به قول رانندهی این گزارش اگر قرار است مسافران در مرز هم مثل مسافران در سایر مناطق کشور آواره شوند، پس اینهمه اتوبوس کجا رفتهاند؟