جای خالی فعالان محیط‌زیست برای مدیریت پسماند؛
چرا ساماندهی زباله در رشت موفق نبود؟
بخش زیادی از مشکلات مربوط به زباله‌ها در سیل اخیری که به راه افتاد، به تصمیمات اشتباه مدیران گذشته و حال که هنوز این اشتباهات در حال تکرار است، برمی‌گردد. به دلیل اینکه بسیاری از مدیران، تخصص خاصی در زمینه پسماند و محیط‌زیست ندارند.
برای مثال در شهرداری هرگز مدیری که سال‌ها در سازمان و در سمت خود ماندگار باشد، نداشتیم. مدیری که در همان حوزه رشد کند و دوره‌های تخصصی در زمینه پسماند را سپری کند، همیشه جز کمبود و کاستی مشهود شهرداری و مدیریت شهری رشت بوده است.
در واقع همیشه شهرداران بر اساس سیاست شوراها مدیرانی را تعیین کردند و هرگز به کارایی و تخصص فرد نگاه نکردند. سازمان پسماند یک سازمان تخصصی است و لازم است مدیر این سازمان زمان لازم برای اجرایی کردن برنامه‌های لازم داشته باشد. اما اکثر مدیران این سازمان کمتر از ۳ سال در این حوزه ماندگار بودند و اگر تخصصی هم داشتند زمانی برای اجرای برنامه‌ها و فرهنگ‌سازی در این خصوص نداشتند.
به طور مثال، شهرداری پیمانکار را برای جمع‌آوری زباله‌های خشک جذب می‌کند، اما متاسفانه از طرف دیگر زباله‌گردها برای گاراژها کار می‌کنند و این چرخه همیشه ناتمام و ناقص رها می‌شود.
اگر شهرهایی مانند اصفهان و شیراز در جمع‌آوری و ساماندهی زباله‌های شهر موفق بودند به دلیل عدم موازی‌کاری با پیمانکاران و هم گاراژداران است. در رشت اگر توسط پیمانکاران برنامه‌ای هم برای جمع‌آوری زباله خشک طراحی شود، قبلا آنها توسط زباله‌گردها از سطح شهر جمع‌آوری شده‌اند.
در نتیجه پیمانکاران سودی چندانی در این زمینه ندارند و ورشکست می‌شوند و ادامه نمی‌دهند. عمده مشکل ما در خصوص جمع‌آوری و ساماندهی زباله، تصمیمات کلان در سطح استان است. متاسفانه در دوره قبل شاهد بودیم استاندار دستور داد سطح زباله‌ها از سطح شهر و روستاها جمع‌آوری شود. بدون اینکه از قبل آموزشی در این زمینه وجود داشته باشد.
با این اقدام تمام سطح روستاها و حاشیه‌ی جاده‌ها پر از زباله شد و همانطور که می‌بینیم سروان‌های کوچک در سطح استان مشاهده می‌شود. اتفاق بدتر دیگر هم این است که خانواده‌های ساکن در اطراف رودخانه‌ها زباله‌هایشان را در دورخانه‌ها می‌ریزند و حجم زیادی از زباله به سمت تالاب رودخانه‌های استان هدایت می‌شود. موضوعی که بدون شک پیامدهای بسیار بدی به همراه دارد.
در سال‌های اخیر همه اتفاقات به سیاست‌های اشتباه مدیران استانی، بخصوص سازمان پسماند استان که هیچ برنامه‌ای برای اصلاح این مشکلات ندارد، مربوط است. اگر مدیران غیر متخصصی که فقط بر اساس آزمون و خطا کار می‌کنند، طبق یک برنامه جامع پسماند عمل نمایند، بی شک به نتایج مطلوب‌تری می‌رسیم.
در آخرین جلسه با استاندار سابق از ما خواسته شد، برنامه آموزشی برای روستاها داشته باشیم. بر اساس تجربیات موفقی که بنده و همکارانم در سطح استان داشتیم و برنامه‌ای جامع در این خصوص تهیه کردیم، اما هنوز منتظریم تا در این خصوص به ما اطلاع‌رسانی کنند تا بتوانیم برنامه‌های خود را ارائه دهیم.
گاهی همکاران بنده را در کارگروه‌های استانداری و فرمانداری دعوت می‌کنند اما به صحبت‌های ما اهمیتی نمی‌دهند. در صورتیکه با طرح مدیریت پسماند روستای سقالکسار، عملا ثابت کردیم که روستای بدون زباله هم ممکن است.
اگر به میسرها و جاده‌های سطح استان نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که چقدر وضعیت زباله بد است و هیچ مدیریتی در این بخش اعمال نمی‌شود. بی‌شک پس از هر سیل و باران شدید این زباله‌ها در حاشیه رودخانه‌ها با منظره بسیار بدی دیده می‌شوند.
هر چند که این تنها بخشی از زباله‌هاست و بخش دیگر آن به تالاب سرازیر می‌شود و برخی نیز بصورت میکرو پلاستیک‌ها وارد بدن آبزیانی می‌شود که ما ازآنها استفاده می‌کنیم و نتیجه آن چیزی جز شیوع انواع افزایش سرطانها در سطح استان نیست.
بهترین راهکار در این خصوص، آموزش است. باید زیرساخت‌ها را در بخش مدیریت زباله فراهم کنیم و برای زدودن روستاها از زباله، زمان بگذاریم. اگر این فعالیت‌ها مسمتر باشند حتما به نتیجه خواهیم رسید. آن هم با جانمایی سطل‌های تفکیک از مبدا در سطح شهر و استان، نه سلطل‌های غیر استانداردی که هم اکنون وجود دارد. امیدوارم یکبار برای همیشه تصمیمات درستی در این زمینه گرفته شود.
«فعال محیط زیست»
نظرات بسته شده است.