انسانهایی هستند که نمیتوانند تنها به روشنای خانه خویش بیاندیشند. آنها در روزگاری که زخمها بسیارند و گره پشت گره در طناب ایام افتاده است، نمیتوانند دست روی دست بگذارند و تنها به فکر بیرون کشیدن گلیم خویش از آب باشند و چشم برنیازها، آسیبها و چالشهای ریزو درشتی که جهان اطرافشان را فرا گرفته، بیتفاوت باشند. آنها به دور از حساب و کتاب منافع شخصی خویش، در حد توان میکوشند تا در تاریکیها چراغی بیافروزند و پیامآور سعی و امید باشند. در این میان من و شما اگر از آنها نباشیم، بیتردید از حضور دلنشینشان آگاهیم و بارها همت والای ایشان را تحسین کردهایم که داوطلبان حرکت در جادههای سخت اما سبز هستند.
آنان داوطلب هستند، داوطلبانی که پنجمین روز از ماه دسامبر یادآور گامهای ارزشمندشان است. نخستین بار در سال ۱۹۸۵ سازمان ملل متحد، پنجم دسامبر را «روز جهانی داوطلب در راه توسعه اقتصادی و اجتماعی» اعلام کرد. هدف از معرفی این روز، گسترش فعالیتهای داوطلبانه در سازمانها، گروهها و نهادهای محلی بوده است.
در واقع وقتی تقویم ورق میخورد و ما به چنین روزی میرسیم، یک بار دیگر به مرور اهمیت و ارزشمندی نقش مهم داوطلبان در عرصه حرکت به سمت توسعه پایدار در سطوح مختلف محلی، ملی و جهانی مینشینیم.
حالا چهل سال از این نامگذاری میگذرد، اما ما نیک میدانیم که عمر داستان مهربانی، ایثار، همدلی و کوشیدن برای بهتر شدن حال دیگران، بسیار بسیار طولانی است.
جمع شدن تنی چند از مردم برای دستگیری از نیازمندان، ساختن مسجد و حمام و مدرسه در یک شهر یا روستا، حفر قنات و غرس نهال و اقداماتی این چنین در راستای بهره بردن عموم، پیشینهای طولانی در تاریخ و فرهنگ ما دارد. امروز نیز بسیاری از داوطلبان در قالب سازمانهای مردمنهاد به ارائه خدمت میپردازند.
لازم به ذکر است، سازمان مردمنهاد (سمن)، سازمانی با شخصیت حقوقی مستقل، غیر دولتی، غیر انتفاعی و غیر سیاسی است که برای انجام فعالیت داوطلبانه با گرایش فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، بشردوستانه و بر اساس قانونمندی و اساسنامه مدون، رعایت چارچوب قوانین موضوعه کشور و مفاد آییننامههای اجرایی آن فعالیت میکند. گفتنی است که فعالیت این سازمانها در عرصههای مختلف نظیر حفاظت از محیط زیست، ارتقاء فرهنگ و آگاهیرسانی به مردم، آموزش و کمک به تولید دانش با انجام پژوهش و جمعآوری دادهها، حمایت از حقوق بشر، ارتقاء عدالت در اجتماع، کمک به بیماران خاص در حوزه سلامت، فعالیت در راستای کاهش آسیبهای اجتماعی، توانمندسازی افراد، کمک به ارتقاء سطح زندگی اقشار محروم جامعه به انجام میرسد. و داوطلبان با توجه به دغدغهها، ظرفیتها و علایق خویش در این سازمانها به فعالیت میپردازند. از سوی دیگر از یاد نباید برد که سمنها بهعنوان حلقههای رابط بین افراد جامعه و مسؤولان میتوانند نقشی بهسزا در شکلگیری مشارکتها و مواجهه صحیح با چالشها و دستیابی به رشد و شکوفایی و همچنین توسعه پایدار داشته باشند.
واقعیت این است که نگاهی کوتاه به جهان اطراف ما خود دلیلی محکم بر اهمیت فعالیت داوطلبان آگاه و توانمند است. در زمانهای که خشکسالی، آلودگی هوا، مدیریت نامناسب پسماند، آلودگی پهنههای آبی، کاهش پوشش گیاهی، فقر، اعتیاد و چالشهای مختلف اجتماعی، فرهنگی انسانها را احاطه کرده است، بیش از هر زمان دیگری حضور داوطلبان متعهد و هوشیار میتواند یاریرسان مردم و متولیان ذیربط باشد.
در پایان باید گفت، هر سال، روز پنجم دسامبر، فرصتی مغتنم است تا اگر شوق فعالیت بهعنوان یک داوطلب در ما وجود دارد، زمان را ازدست ندهیم و با توجه به حوزه علایق و ظرفیتهای خویش، قدمی کوچک در مسیر کمک به زمین و زیستمندانش برداریم. چنانکه جناب مولانا گفته است:
«تو مگو همه به جنگند و زِ صلح من چه آید/ تو یکی نِهای هزاری تو چراغِ خود برافروز»