نقش شرکت‌های وارد کننده در گرانی برنج ایرانی

حمایت از تولیدات داخلی به خصوص تولیدات استراتژیک، همواره مولفه‌ای بوده که مورد توجه مسئولان قرار داشته است. بر همین اساس واردکنندگان برنج دو سال است که بر اساس یک مصوبه و در راستای تنظیم بازار، ملزم به خرید برنج ایرانی شده‌اند. طبق این مصوبه اگر واردکننده‌ای یک کیلوگرم برنج ایرانی خریداری کند به ازای آن مجور واردات دو کیلوگرم برنج خارجی برای او صادر می‌شود.

اگر این مصوبه برای ثبات در عرضه و تقاضا بازار برنج وضع و اجرا شده، اما زمینه‌ای را فراهم آورده تا به موجب آن هولدینگ‌ها و شرکت‌های بزرگی مانند طبیعت وارد عمل شوند و در استان‌های شمالی بی مقدمه و با قیمت‌های بسیار زیاد برنج خریداری کنند.

به عنوان نمونه شرکت طبیعت را شاهدیم که در گیلان و مازندران به عنوان استان‌های استراتژیک تولید برنج ایرانی، چندین و چند عامل خرید دارند و انواع برنج پرمحصول و برنج هاشمی را خریداری کرده و با یکسری اقدامات خود به نوعی قیمت‌ها را افزایش می‌دهند.

فارغ از عملکرد این شرکت‌ها، باید توجه داشت که وقتی قیمت برنج از یک حدی بالاتر می‌رود به طول مثال به 200 هزار تومان در هر کیلوگرم می‌رسد، عملا مصرف کننده ایرانی از خرید برنج ایرانی صرف نظر کرده و به سمت خرید سایر اقلام جایگزین مانند نان، ماکارونی و یا برنج خارجی می‌رود. به همین علت است که معتقدیم این پروسه یک پروسه غلط و معیوب است.

نقش شرکت‌های واردکننده برنج خارجی و خراب‌کاری که در این بخش انجام می‌دهند، باعث می‌شود برنج ایرانی گران شود و خرید آن برای مصرف‌کننده داخلی توجیه اقتصادی نداشته باشد. در واقع یکی از علل گرانی برنج همین عامل است.

چند ماه قبل که بازار برنج، شرایطی آرام داشت و متعادل بود هم تاکید ما بر روی این بود که رویه‌ها در تنظیم بازار برنج نیاز به اصلاح دارد. در آن زمان هم ما گفتیم که واردکنندگان برنج خارجی که اسم خود را انجمن تامین‌کننده و تولیدکنندگان برنج نهاده‌اند (در حالیکه اینها واردکننده هستند) زمینه‌های گرانی برنج را فراهم می‌کنند. و حالا می‌بینیم که آن پیش‌بینی به حقیقت پیوست.

این فعل و انفعالات در حالی به وقوع می‌پیوندد که ما در استان، تولیدکننده، تبدیل کننده، توزیع کننده، اتحادیه‌های شالیکوبان و اتحادیه‌های برنج را به عنوان زنجیره‌های به هم پیوسته این محصول دارا هستیم. اما این شرکت‌ها که در واقع انجمن واردکنندگان هستند تحت عنوان تولیدکننده و تامین کننده، وارد حوزه داد و ستد و خرید برنج در استان شده‌اند و مشکلات اینچنینی برای ما ایجاد کرده‌اند.

اما دلیل دیگری که باعث افزایش قیمت برنج ایرانی شده و می‌شود، دلیل اقتصادی است. وقتی ارز نیمایی 28500 تومانی از واردات برنج حذف می‌شود و ارز مبادله‌ای به واردکنندگان داده می‌شود، بستری به وجود می‌آید تا برنج خارجی با قیمت‌های بالاتری وارد کشور شود.

در حال حاضر برنج گران است و عرضه نمی‌شود و کشاورز و تولیدکنندگان و فروشندگان وقتی می‌بینند قیمت برنج اینچنین بالا رفته، دیگر از فروش صرف نظر می‌کنند. زیرا باور دارند که اگر به طور مثال هفته دیگر برنج خود را بفروشد سود بیشتری عایدشان می‌شود.

ناگفته نماند که در این شرایط، تقاضای آنچنانی از استان‌های دیگر هم وجود ندارد. بنابراین به زودی بازار برنج به قیمتی می‌رسد که به اصطلاح قفل می‌شود و فروش برنج از حالت رونق کاملا خارج و دچار یک رکود طولانی مدت خواهد شد.

اما اینکه در این وضعیت رکود بازار، ریزش قیمتی اتفاقا بیافتد را نمی‌توان از هم‌اکنون پیش‌بینی کرد. در واقع هرگونه کاهش قیمت برنج ایرانی اگر بخواهد بعد از دوره رکود اتفاق بیافتد بسیار به کندی و با سستی خواهد بود.

«رئیس سابق اتحادیه صنف برنج رشت»